Ἡ ἄγνωστη δράση τοῦ Γεωργίου Μπόμπολα

ΣΗΜΕΡΑ κηδεύεται ὁ ἐκδότης Γεώργιος Μπόμπολας. Ἕνας ἀπό τούς πλέον ἐμβληματικούς ἐκδότες τῆς μεταπολίτευσης.

Ὁ ἄνθρωπος, πού εἰσήγαγε τίς ταμπλόιντ ἐφημερίδες στήν πατρίδα μας μέ τήν ἔκδοση τῆς ἐφημερίδας «Ἔθνος», ἡ κυκλοφορία τῆς ὁποίας –στό μικρό μέγεθος– συνιστοῦσε, τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, μεγάλη ἐπανάσταση. Ὅπως καί τῶν περιοδικῶν πού συνόδευσαν τήν κυριακάτικη ἔκδοσή της, κατά τά πρότυπα τῆς ἀγγλικῆς ἐφημερίδας Daily Mail. Συνάντησα δύο φορές τυχαῖα τόν ἐκλιπόντα στήν παλαιά «Στόφα» τῆς Νέας Ἐρυθραίας καί στό ἐμβληματικό Blue Pine τῆς Κηφισιᾶς, ὅπου πήγαινε μέ φίλους του, ἀλλά εὐκαιρία ἰδιαίτερης συνομιλίας δέν ἐπεδίωξα καί δέν εἶχα.

Ὡστόσο, ἔχω ἐξαιρετικά καλή εἰκόνα γιά τήν δράση του ἀπό τό ρεπορτάζ (διηγήσεις κορυφαίων πολιτικῶν τῆς χώρας πού εἶχαν συνεργασία μαζί του) καθώς καί ἄλλα οἰκεῖα πρόσωπα, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ὁ ἀείμνηστος διευθυντής του καί κουμπάρος μου Δημήτρης Βάρος. Καθώς καί ἀπό συνομιλίες πού εἶχα ἀραιά μέ τήν πιστή γραμματέα του Ντῖνα Κεχαγιᾶ, ἡ ὁποία μέ ἐνημέρωνε ὅτι αὐτός ὁ παλαιός «ἐφημεριδᾶς» ἦταν… ἀναγνώστης τῆς ἐφημερίδας μας στάς δυσμάς του. Ὅπως καί ὁ Γιῶργος Κουρῆς, ὁ ὁποῖος ὅποτε μέ συναντοῦσε στό ἱστορικό «Καφενεῖο» τῆς Λουκιανοῦ, μέ παρότρυνε νά βελτιώσω τίς παραπολιτικές στῆλες τῆς ἐφημερίδας.

Τόν ἐκδότη Γεώργιο Μπόμπολα μπορεῖ κανείς νά τόν προσεγγίσει μέ δύο τρόπους: γιά τήν συμπεριφορά του ἀπέναντι στούς χιλιάδες ἐργαζομένους πού ἀπασχολοῦσε στό τεράστιο κτήριο τοῦ «Ἔθνους» στό Χαλάνδρι (τό ὁποῖο σήμερα ρημάζει ἐγκαταλελειμμένο –μέχρι καί σκηνές ἀπό σήριαλ τοῦ «Mega» γυρίζοντο ἐκεῖ), ὁ πρῶτος τρόπος. Γιά τήν πολυσχιδῆ παρασκηνιακή συμμετοχή του στόν δημόσιο βίο μέ ἀποκορύφωμα τόν καταλυτική συμβολή του στήν πρωθυπουργοποίηση τοῦ Λουκᾶ Παπαδήμου τόν Ὀκτώβριο τοῦ 2011, ὁ δεύτερος τρόπος.

Ὡς πρός τόν πρῶτο, οἱ περισσότεροι συνομολογοῦν ὅτι ἦταν ἕνας ἐργοδότης πού κατά βάσιν πρόσεχε τούς ἐργαζομένους του. Οἱ μισθοί ἦταν ὑψηλοί στό «Ἔθνος» τῆς χρυσῆς ἐποχῆς, πού κάθε Κυριακή πωλοῦσε 200.000 φύλλα. Χριστούγεννα καί Πάσχα πέρα ἀπό τό δῶρο, οἱ ἐργαζόμενοι πάντοτε ἐπιβραβεύονταν μέ ἐπιταγές, μέ ποσά μεγάλου ὕψους γιά ἀγορές ἀπό σοῦπερ μάρκετ, ἐνῷ γιά τό «καλό» τούς φίλευε πάντοτε γλυκά. Εἴτε κόκκινα αὐγά εἴτε μελομακάρονα. Ὅποιοι βρέθηκαν σήμερα στό Πρῶτο Νεκροταφεῖο ὅπου καί ἔγινε ἡ κηδεία του, θά διαπίστωσαν ὅτι πολλοί ἀπό τούς παλαιούς ἐργαζομένους πού ἔφαγαν «ψωμί καί ἁλάτι» ἔδωσαν τό «παρών». Σέ ἀντίθεση μέ ὅ,τι συνέβη στήν κηδεία Ψυχάρη.

Σέ ὅ,τι ἀφορᾶ τήν πολιτική του δράση, ἡ ἀνάγνωση ἀλλάζει ἀνάλογα μέ τόν συνομιλητή. Ὁ Μπόμπολας ἔπαιξε σημαντικό ρόλο στήν σοβιετική διείσδυση στήν πατρίδα μας. Ἦταν ὁ ἐκδότης τῆς «Σοβιετικῆς Ἐγκυκλοπαιδείας», τήν ὁποία εἶχα στήν βιβλιοθήκη μου πρίν τήν χαρίσω πρό ἐτῶν σέ κάποιο φίλο. Ὁ Γεώργιος Μπόμπολας στήριξε τήν «Ἀλλαγή» τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου ἕως τό 1988, ἀλλά στίς ἐκλογές τοῦ 1989 διέβη τόν «Ρουβίκωνα». Στήριξε ἀνοικτά τήν Νέα Δημοκρατία τοῦ Κωνσταντίνου Μητσοτάκη καί τήν ἑπομένη τῶν ἐκλογῶν τοῦ Ἰουνίου τοῦ 1989 τό «Ἔθνος» κυκλοφόρησε μέ τόν τίτλο «Πέφτει ὁ φαῦλος!». Σύντομα θά δοῦν τό φῶς τῆς δημοσιότητος σκέψεις τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου, ὁ ὁποῖος παραδέχεται ὅτι ἐπιχείρησε νά δημιουργήσει δικό του συγκρότημα ἐφημερίδων γιά νά ἀντιμετωπίσει τήν αὐτονόμηση τῶν Λαμπράκη, Μπόμπολα, Τεγόπουλου κ.ἄ.

Ὁ Γεώργιος Μπόμπολας σταδιακῶς ἐξελίχθηκε μέ τά μέσα του σέ βασικό ὑποστηρικτή τοῦ συστήματος Σημίτη στήν ἀνάδειξη τοῦ ὁποίου στήν πρωθυπουργία ἔπαιξε βασικό ρόλο: Τό «Ἔθνος» ἀποκάλυψε τό δεῖπνο τῶν τεσσάρων στήν οἰκία τῆς Βάσως Παπανδρέου στό Χαλάνδρι, μέ Σημίτη, Πάγκαλο καί Αὐγερινό. Τό ἀντάλλαγμα ἦταν ἡ ἀνάδειξη τῆς ἑταιρείας «Ἄκτωρ» ὡς ἐθνικοῦ πρωταθλητῆ τῶν δημοσίων ἔργων. Στήν πραγματικότητα ἄλλαξε μέ τόν μαθηματικό τύπο τό σύστημα τῆς ἀναθέσεως δημοσίων ἔργων εἰς τρόπον, ὥστε νά καταργηθεῖ ὁ ἀνταγωνισμός καί νά ἀναδειχθεῖ σέ σχεδόν μονοπώλιο τῶν δημοσίων ἔργων ἡ ἑταιρεία του.

Ὁ νόμος πού ψήφισε ὁ Κώστας Καραμανλῆς γιά τόν βασικό μέτοχο καί γιά τό ἀσυμβίβαστο ἰδιοκτήτη-ΜΜΕ καί ἐργολάβου δημοσίων ἔργων τόν ἔφερε στά πρόθυρα τῆς πώλησης τῶν μετοχῶν του σέ ἐφημερίδες καί κανάλια στήν Γιάννα Ἀγγελοπούλου, ἀλλά ἡ ἀλλαγή στάσης ἀπό τήν Κομμισσιόν ἀπέτρεψε τήν πώληση, τήν τελευταία στιγμή.

Πρός τοῦτο ἀπαιτήθηκε συστηματικό λόμπινγκ στίς Βρυξέλλες στό ὁποῖο πρωταγωνίστησαν εὐρωβουλευτής τοῦ ΠΑΣΟΚ καί ὁ ἀρχηγός τοῦ ΛΑΟΣ Γιῶργος Καρατζαφέρης. Ὁ Γιῶργος Καρατζαφέρης ἀνταμείφθηκε γι’ αὐτό στήν προεκλογική περίοδο τοῦ 2007. Τό «Mega Channel», στό ὁποῖο ὁ Γεώργιος Μπόμπολας ἦταν μέτοχος, παραχώρησε μόνιμο στασίδι στόν Πρόεδρο τοῦ ΛΑΟΣ, ὁ ὁποῖος ἀξιοποιῶντας τότε τό πολιτικό λάθος τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας μέ τό σχολικό βιβλίο Ἱστορίας καί τήν περίφημη λεζάντα Ρεπούση γιά τόν «συνωστισμό τῆς Σμύρνης», εἰσῆλθε στήν Βουλή μέ ποσοστό 5,5%.

Πολλά χρόνια ἀργότερα, ὁ ἐκδότης σέ προχωρημένη ἡλικία ἐπιχείρησε νά ἀποκαταστήσει τίς σχέσεις του μέ τόν Κώστα Καραμανλῆ, τόν ὁποῖο καί συνάντησε, ἀλλά πέρα ἀπό φιλοφρονήσεις καί εὐγένειες ἡ σχέση δέν ἀποκαταστάθηκε κατ’ οὐσίαν ποτέ!

Ἡ τελευταία παρασκηνιακή ἐμπλοκή τοῦ Γεωργίου Μπόμπολα ἦταν ἡ συμβολή του στήν πρωθυπουργοποίηση τοῦ Λουκᾶ Παπαδήμου μετά τήν παραίτηση-πτώση τοῦ Γιώργου Παπανδρέου ἀπό τήν πρωθυπουργία, ὕστερα ἀπό ὅσα μεσολάβησαν στίς Κάννες. Ὁ Γεώργιος Μπόμπολας σέ ἀνοικτή γραμμή μέ τόν Πρόεδρο τοῦ ΛΑΟΣ Γιῶργο Καρατζαφέρη, ὁ ὁποῖος ἀπέρριψε κάθε ἐναλλακτική πρόταση διορισμοῦ πρωθυπουργοῦ πού πρότεινε στήν σύσκεψη τῶν ἀρχηγῶν ὑπό τόν Πρόεδρο Παπούλια, ἐπέβαλε στήν πραγματικότητα τόν Παπαδῆμο στήν πρωθυπουργία. Μαζί μέ ἄλλους. Ὁ Πρόεδρος τῆς ΝΔ Ἀντώνης Σαμαρᾶς ἀντελήφθη ἐγκαίρως τότε τό παιχνίδι παρασκηνίου στό ὁποῖο πρωταγωνιστοῦσε ὁ Μεσσήνιος ἐκδότης, καί προκειμένου νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τόν ἐπίμονο Γιῶργο Παπανδρέου πού προσπαθοῦσε νά κρατηθεῖ στήν πρωθυπουργία διά τῆς δημιουργίας ἀδιεξόδου, συναίνεσε στό τέλος στήν ὑλοποίηση τῆς ἐπιθυμίας Μπόμπολα καί στήν ἐκλογή τοῦ ἀποφοίτου τοῦ Κολλεγίου Ἀθηνῶν Παπαδήμου στήν πρωθυπουργία. Ὁ Σαμαρᾶς ἐπικοινώνησε ἀργά τό βράδυ ἀπό τήν οἰκία τῆς Μουρούζη μέ τόν παλαιό συμμαθητή του Παπαδῆμο, καί ἀφοῦ διευκρινίστηκαν ὅλα, ἔκλεισε ἡ συμφωνία! Τήν ἑπομένη τό πρωί ἄκουγε τήν βροντώδη φωνή τοῦ Γεωργίου Μπόμπολα νά τόν εὐχαριστεῖ στό τηλέφωνο!

Αὐτή ἦταν οὐσιαστικά ἡ τελευταία παρασκηνιακή παρέμβασή του στόν δημόσιο βίο. Στήριξε τήν ὑποψηφιότητα τοῦ σέρ Βασίλη Μαρκεζίνη γιά τήν Προεδρία τῆς Δημοκρατίας ἐπί ΣΥΡΙΖΑ, ἀλλά αὐτή ἡ ἀπόπειρά του δέν εὐοδώθηκε.

Ὁ ἱστορικός τοῦ μέλλοντος θά καταγράψει μέ μεγαλύτερη ἀκρίβεια τήν δράση τῶν παραδοσιακῶν ἐκδοτῶν στήν πολιτική μας ζωή. Τήν δράση ἐκείνων πού ὁ Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης ὀνόμασε «διαπλοκή». Μερικοί παρατηρῶντας τόν πειρατικό τρόπο πού κινοῦνται οἱ ὀλιγάρχες τῆς ἐποχῆς μας νοσταλγοῦν τό savoir vivre τῆς παλαιᾶς διαπλοκῆς καί κατά καιρούς λένε μέ χιοῦμορ τήν φράση «ποιός νά τό ἔλεγε, πού θά ἐρχόταν ὁ καιρός πού θά ἀναφωνούσαμε “ποῦ εἶσαι κυρ-Γιῶργο, κυρ-Σταῦρο, κυρ-Ἀριστείδη καί κυρ-Σωκράτη;”!». Ὡστόσο τό μεῖζον στήν ἀνάγνωση τῆς συνεισφορᾶς ἑνός ἑκάστου δέν εἶναι τό savoir vivre, ἀλλά ὁ τρόπος, ἀρνητικός ἤ θετικός, πού ἐπέδρασαν στά πολιτικά πράγματα τῆς πατρίδας μας. Θά μᾶς χρειαστεῖ λίγος καιρός γιά νά ἀποκρυσταλλώσουμε ὁριστική ἄποψη. Ἀλλά μία πρώτη ἰδέα τήν ἔχουμε ἤδη.

Απόψεις

Πλήρωσε μεγαλοεπιχειρηματίας τήν ἐγγύηση ἀξιωματούχου τοῦ ΟΣΕ;

Μανώλης Κοττάκης
Συναντήθηκε συνεργάτης τοῦ κ. Μητσοτάκη μέ ἄλλον ἀξιωματοῦχο τοῦ ΟΣΕ καί τόν ἐνημέρωσε ὅτι «θά πάει φυλακή», ἀλλά θά «ἀνταμειφθεῖ»; – Ἡ μυστική συνάντησις τοῦ Πρωθυπουργοῦ μέ ὀλιγάρχη

Στό χεῖλος τῆς καταστροφῆς…

Εφημερίς Εστία
ΔΙΕΡΩΤΩΜΕΘΑ πόσοι τόν Ἰούλιο τοῦ 1939 περίμεναν ὅτι μετά δύο μῆνες θά ξέσπαγε ὁ μεγαλύτερος Ἀρμαγεδδών στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος.

Ἡ Κρήτη, ὁ Καζαντζάκης, ἡ Στέλλα κι ὁ Σεφέρης

Δημήτρης Καπράνος
Πέρασα ἕνα ἀκόμη ὄμορφο τριήμερο στήν Κρήτη.

Σάββατον, 28 Μαρτίου 1964

Πρό 60 ἐτῶν
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΝΙΚΗ

Ξεχάστε τίς ἐκλογές τῆς παραγραφῆς τό «στικάκι» ἔχει ἀφήσει ἴχνη

Μανώλης Κοττάκης
Τό Σύνταγμα ἄλλαξε, ἀλλά ὄχι ὁ νόμος περί εὐθύνης Ὑπουργῶν! – Εἶναι ἀλήθεια ὅτι «κομιστής» τῶν μονταρισμένων διαλόγων στά ΜΜΕ εἶναι Βουλευτής τῆς ΝΔ; – Ἡ πανομοιότυπος τακτική: Στά «σκυλιά» οἱ χαμηλόβαθμοι λειτουργοί γιά νά γλυτώνουν οἱ ἔνοχοι: ὁ σταθμάρχης στά Τέμπη, ἀξιωματοῦχοι τῆς ΕΥΠ στίς ὑποκλοπές, ἡ συνεργάτις τοῦ Γραμματέως τοῦ Ὑπουργείου Ἐσωτερικῶν στά «μαίηλ» τῆς ἐπιστολικῆς ψήφου – Σύστημα ἡ καταστροφή τῶν ἀποδείξεων