Δέν εἶναι μόνον ἡ χολή, ἡ ὁποία ρέει ὁρμητικά στά ποτάμια τῆς νοτιοαμερικανικῆς βαλκανικῆς μας χώρας. Εἶναι καί τό ἴδιο μας τό χάλι, πού ἀποτυπώνεται στήν εἰκόνα τοῦ πρώην δάσους τοῦ Τατοΐου.
Τό ἔλεγε ὁ Χατζιδάκις στήν «Ὁδό Ὀνείρων» του. «Κι ἄσε με ἐμένα τόν κουτό, κατά πώς θέλω νά μετρῶ, τό χάλι μου, κύριε Μιχάλη μου!»… Κρανίου τόπος, ἕνας ἐπίγειος παράδεισος! Περί τά τέλη τοῦ ’70, ὅταν συνεργαζόμουν μέ τό νορβηγικό πρακτορεῖο IPF, πήγαμε, μέ τόν Νορβηγό συνάδελφο Ράγκναρ Στενέ καί κάναμε ἕνα ρεπορτάζ γιά τά βασιλικά ἀνάκτορα τοῦ Τατοΐου. Δηλαδή περίπου δώδεκα χρόνια ἔπειτα ἀπό τήν ἐγκατάλειψη τῶν ἐγκαταστάσεων.
Ἡ εἰκόνα ἦταν τραγική! Λεηλατημένα κτίρια, σπασμένες πόρτες, σκουπίδια καί ἐρήμωση! Ἕνας χῶρος, τόν ὁποῖο οὐδείς σεβάστηκε, οὐδείς φρόντισε. Λές καί ἦταν ἔδαφος ἄλλης χώρας! Ὁ ἀείμνηστος Νῖκος Κυριαζίδης τό ἔκανε πολυσέλιδο στόν «Ταχυδρόμο». Οὐδείς συνεκινήθη! Καί σήμερα; Ἀκόμη χειρότερα! Μιά ἀπέραντη «καρβουνιασμένη» ἔκταση, παρατημένη στήν τύχη της! Καί τρέχουν τώρα τά συνεργεῖα νά προλάβουν νά «μπαλώσουν» κάτι, καθώς ἐκεῖ, τήν Δευτέρα, θά βρεθοῦν ὑψηλοί ξένοι ἐπισκέπτες, γιά νά παραστοῦν στήν ταφή τοῦ Κωνσταντίνου, στήν περιοχή τῶν Βασιλικῶν Τάφων! Ὅλα αὐτά εἶναι δείγματα κακομοιριᾶς, μικροψυχίας, ἀδιαφορίας καί χολῆς πού ἔχει ἐνσταλάξει μέσα μας ἡ ἀνερμάτιστη τακτική τῆς πολιτικῆς μας σκηνῆς. Σέ ὅλον τόν πολιτισμένο κόσμο, ὅλα αὐτά πού ἐμεῖς περιφρονήσαμε καί καταστρέφουμε, θεωροῦνται ἐθνικά κειμήλια καί σεβαστό μέρος τῆς Ἱστορίας. Ἐδῶ, σέ μιά χώρα πού λές καί τήν ἔρριξαν ἀπό τό διάστημα στά Βαλκάνια καί ἀκόμη δέν ἔχει ἀντιληφθεῖ ἄν ἀνήκει στήν Δύση, τήν Ἀνατολή, ἤ τήν Νότιο Ἀμερική, ἔχουμε γεμίσει «πρόοδο», ἔχουμε φουσκώσει ἀπό μιά βάρβαρη ἀντίληψη περί «δημοκρατίας» (δημοκρατία καί βαρβαρότητα δέν ταιριάζουν) καί παθιαζόμαστε ἀκόμη μέ πράγματα πού στόν πολιτισμένο κόσμο λύνονται μέ ἕνα χαμόγελο ἤ μέ μιά συζήτηση στήν τηλεόραση! Ἐδῶ, εἴμαστε ἔμπλεοι «μαγκιᾶς» καί «τσαμπουκᾶ», ἐδῶ ὁ πολιτικός λόγος εἶναι πιό ξύλινος καί ἀπό τά καμμένα τοῦ Τατοΐου. Ἐδῶ οἱ ἐξουσίες εἶναι κουβάρι μπερδεμένο, ἐδῶ τά αὐτονόητα πρέπει νά ἐξηγηθοῦν ἀναλυτικά προκειμένου νά γίνουν –ἄν γίνουν– ἐλαφρῶς ἀντιληπτά.
Ὁ θάνατος τοῦ Κωνσταντίνου ἔρχεται νά μᾶς θυμίσει ὅτι παραμένουμε ἕνας λαός «πού δέν ξέρει ποῦ πατᾶ καί ποῦ πηγαίνει», ὅπως ἔγραψε ὁ ποιητής τοῦ περασμένου αἰῶνα. Ἐδῶ, πού κατά τόν Ἐγγονόπουλο «εἶναι Μπαλκάνια, δέν εἶναι παῖξε-γέλασε», ἀποδεικνύεται ὅτι μᾶς ἔμεινε μόνο τό «παῖξε». Καί παίζουμε, μέ ἐκεῖνα πού δέν θά ἔπρεπε. Καί ἀποθεώνουμε τόν «τσαμπουκᾶ» καί τό «χάρισμα», ἀδιαφορῶντας γιά ὅλα τά ἄλλα. Κακοποιοῦμε τήν γλῶσσα, τήν παράδοση, τήν Ἱστορία, τήν αἰσθητική. Λατρεύουμε τό νά ἀπολαμβάνουμε χωρίς νά κοπιάσουμε. Σέ ὁποιαδήποτε ἄλλη χώρα, τό Τατόι καί τό δάσος του θά ἦταν ἕνας ὑπέροχος τόπος περιπάτου καί ἀναψυχῆς. Οἱ Βασιλικοί τάφοι καί τό ἀνάκτορο θά περιλαμβάνονταν στούς «ὁδηγούς» τῶν μεγάλων τουριστικῶν πρακτορείων.
Καί, φυσικά, ἡ δημοκρατία θά ἦταν μεγαλόψυχη, προσηνής καί ὄχι φοβική, ἐκδικητική καί φθηνή ὑπολογίστρια. Φαίνεται ὅτι ὁ Ἐγγονόπουολος, ἄν ζοῦσε σήμερα, θά ἄλλαζε τόν στίχο. «Ἐδῶ εἶναι Μπαλκάνια, καί μόνο “παῖξε- γέλασε”»!
