Ὁ κόσμος μετακινεῖται πρός ἀνατολάς

Ἰνδία καί Κίνα κάνουν τήν ὑπέρβαση – Καταρρέει τό εὐρωπαϊκό σχέδιο Χερσαίου Οἰκονομικοῦ Διαδρόμου συνδέσεως μέ τήν Ἀσία, στόν ὁποῖο ὑπελόγιζε καί ἡ Ἑλλάς – Ὁ ρόλος τοῦ Πούτιν πού ἐνισχύεται ἀπό τήν ἐξέλιξη – Περιορίζεται ἡ ἐπιρροή τῶν ΗΠΑ στήν περιοχή Ἰνδικοῦ-Εἰρηνικοῦ

ΟI Iσορροπίες ἀλλάζουν στήν παγκόσμια κλίμακα καί, δυστυχῶς, ἡ Εὐρώπη, ἐγκλωβισμένη σέ μιά κοντόφθαλμη ἐσωστρέφεια, «μένει πίσω». Ἐξακολουθεῖ νά θεωρεῖ πώς εἶναι τό κέντρο τοῦ κόσμου, τήν στιγμή κατά τήν ὁποία τό κέντρο βάρους τῶν διεθνῶν ἐξελίξεων μετακινεῖται πρός ἀνατολάς. Ἡ περιοχή τοῦ Ἰνδικοῦ καί Εἰρηνικοῦ Ὠκεανοῦ ἐξελίσσεται στό ἐπίκεντρο τῶν διεθνῶν ἐξελίξεων καί τοῦτο κατέστη σαφές τίς ἡμέρες αὐτές μέ τήν προσέγγιση Ἰνδίας καί Κίνας, πού ἔγινε στήν Σύνοδο τοῦ Ὀργανισμοῦ Συνεργασίας τῆς Σαγκάης. Εἶχε προηγηθεῖ ἡ στροφή τῆς ἀμερικανικῆς πολιτικῆς πρός τήν περιοχή τοῦ Εἰρηνικοῦ, μέ ἐνίσχυση τῆς παρουσίας τῶν ΗΠΑ στήν Αὐστραλία, τήν Ἰαπωνία καί τήν Ταϊβάν, σέ μιά προσπάθεια δημιουργίας μιᾶς ζώνης περιορισμοῦ τῆς Κίνας.

Ἡ Εὐρώπη ὑπελόγιζε πολύ στήν Ἰνδία, τήν ὁποία θεωροῦσε ἀντίπαλο δέος γιά τήν Κίνα, καί σχεδίαζε τήν ἀνάπτυξη τοῦ λεγομένου Χερσαίου Οἰκονομικοῦ Διαδρόμου Εὐρώπης – Ἰνδίας (μέσῳ Τουρκίας καί Μέσης Ἀνατολῆς) σάν ἀντίβαρο στόν Νέο Δρόμο τοῦ Μεταξιοῦ, στόν ὁποῖο ἡ Κίνα βασίζει τίς ἐμπορικές σχέσεις μέ τόν δυτικό κόσμο. Πλέον εἶναι προφανές ὅτι τά πράγματα δέν εἶναι ἔτσι ὅπως νόμιζαν στίς Βρυξέλλες.

Ἡ Ἰνδία καί ἡ Κίνα, παρά τίς ἀνταγωνιστικές τους σχέσεις, ἔκαναν τήν ὑπέρβαση καί ἤδη μέ τήν συνάντηση τοῦ Πρωθυπουργοῦ Ναρέντρα Μόντι μέ τόν Πρόεδρο Σί Τζιπίνγκ στήν πόλη Τιατζίν ἐπῆλθε ἡ ἀνατροπή στήν γεωπολιτική σκακιέρα. Ἰνδία καί Κίνα παραμερίζουν τίς διαφορές τους καί προσβλέπουν σέ συνεργασία. Ἴσως στήν προσέγγιση αὐτή νά ἔπαιξε ρόλο ἡ στάσις τῶν ΗΠΑ, πού ἐπέβαλαν ὑπερβολικούς δασμούς στά ἰνδικά προϊόντα μέ δικαιολογία τό γεγονός ὅτι ἡ χώρα συνεχίζει νά ἀγοράζει ρωσσικό πετρέλαιο. Ἀναλυτές πιστεύουν ὅτι μπορεῖ νά διεξάγονταν γιά ἀρκετόν καιρό προπαρασκευαστικές συνομιλίες σέ ἐπίπεδο διπλωματῶν ἀνάμεσα στό Πεκῖνο καί τό Νέο Δελχί, ἀλλά ἦταν αὐτή ἡ ἀπόφασις πού βάρυνε καθοριστικά στήν τελική ἀπόφαση τοῦ Πρωθυπουργοῦ Μόντι. Πλέον ἔχει καταρρεύσει τό εὐρωπαϊκό σχέδιο συνδέσεως μέ τήν Ἀσία, ἐνῶ δέν ἐξελίσσεται ὅπως θά ἤθελε ἡ Οὐάσιγκτων τό σχέδιο δημιουργίας τῆς ζώνης περιορισμοῦ τῆς Κίνας. Χωρίς τήν Ἰνδία, ἡ ζώνη αὐτή εἶναι ἀτελής.

Δύο ἀκόμη στοιχεῖα τῆς χθεσινῆς συναντήσεως τῶν δύο ἡγετῶν πρέπει νά τονισθοῦν ἰδιαιτέρως. Ὁ Μόντι εὑρίσκεται στήν Κίνα μετά 7 ἔτη ψυχρότητος καί εἶναι προσκεκλημένος καί στήν μεγάλη στρατιωτική παρέλαση τοῦ Πεκίνου γιά τήν ἐπέτειο τῶν 80 ἐτῶν ἀπό τῆς λήξεως τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στήν παρέλαση αὐτή, ὅπως καί στήν σύνοδο τοῦ Ὀργανισμοῦ Συνεργασίας της Σαγκάης, θά δώσει παρών καί ὁ Ρῶσσος Πρόεδρος Βλαντιμήρ Πούτιν, καθώς καί ὁ ἡγέτης τῆς Βορείου Κορέας Κίμ Γιόγκ Οὔν. Εἶναι πιθανόν δέ νά ὑπῆρξε καί παρέμβασις τῆς Μόσχας στήν ἐξομάλυνση τῶν σχέσεων τοῦ Πεκίνου μέ τό Νέο Δελχί.

Ἡ Μόσχα ἄλλως τε διατηρεῖ φιλικές σχέσεις καί μέ τίς δύο χῶρες, πρό ἔτους δέ στό Καζάν εἶχαν συναντηθεῖ καί πάλι Μόντι καί Σί καί μάλιστα τέθηκαν οἱ βάσεις συμφωνίας γιά τίς μεθοριακές διαφορές τῶν δύο χωρῶν στά Ἰμαλάια. Μετά τήν συνάντηση τῶν δύο ἡγετῶν, ὁ Ναρέντρα Μόντι δήλωσε ὅτι τό Νέο Δελχί δεσμεύεται νά βελτιώσει τίς σχέσεις του μέ τό Πεκῖνο. «Δεσμευόμαστε νά προωθήσουμε τίς σχέσεις μας στήν βάση τοῦ ἀμοιβαίου σεβασμοῦ, τῆς (ἀμοιβαίας) ἐμπιστοσύνης καί τῶν (ἀμοιβαίων) εὐαισθησιῶν» εἶπε ὁ Μόντι στόν Σί, κατά τήν συνάντηση, σύμφωνα μέ σύντομο βίντεο πού ἀναρτήθηκε στόν ἐπίσημο λογαριασμό τοῦ Ἰνδοῦ ἡγέτη στήν πλατφόρμα X. Ἀνέφερε ἀκόμη πώς ἔχει δημιουργηθεῖ ἀτμόσφαιρα «εἰρήνης καί σταθερότητος» στά διαφιλονικούμενα σύνορά τους στά Ἰμαλάια, τόπο μιᾶς παρατεταμένης στρατιωτικῆς ἀντιπαραθέσεως, ὅπου εἶχαν σημειωθεῖ φονικές στρατιωτικές συγκρούσεις τό 2020, μετά τίς ὁποῖες πάγωσε ἡ συνεργασία στά περισσότερα πεδία μεταξύ τῶν δύο χωρῶν. Ὁ Ἰνδός Πρωθυπουργός προσέθεσε πώς ἐπιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ τῶν δύο χωρῶν γιά τήν διαχείριση τῶν συνόρων, χωρίς νά δώσει λεπτομέρειες.

Ἡ Κίνα ἐξ ἄλλου συμφώνησε νά ἄρει τούς περιορισμούς στίς ἐξαγωγές σπάνιων γαιῶν, λιπασμάτων καί μηχανημάτων διανοίξεως σηράγγων αὐτόν τόν μῆνα. Ἐπίσης τούς τελευταίους μῆνες ἡ Κίνα ἐπέτρεψε σέ Ἰνδούς προσκυνητές νά ἐπισκεφθοῦν βουδιστικούς τόπους στό Θιβέτ καί οἱ δύο χῶρες ἥραν ἀμοιβαίως περιορισμούς στήν χορήγηση βίας. Ὁ Σί Τζινπίνγκ ἀναφέρθηκε στά δύο ἔθνη μέ τήν παρομοίωση τοῦ «δράκου» καί τοῦ «ἐλέφαντα» καί τόνισε ὅτι ἀποτελεῖ «σωστή ἐπιλογή γιά τόν δράκο καί τόν ἐλέφαντα νά ἔρθουν μαζί». Παράλληλα, σημείωσε ὅτι τό 2025 σηματοδοτεῖ τά 75 χρόνια διπλωματικῶν σχέσεων μεταξύ Κίνας καί Ἰνδίας καί ὅτι καί τά δύο ἔθνη πρέπει νά διαχειρισθοῦν τήν σχέση τους ἀπό στρατηγική καί μακροπρόθεσμη ὀπτική. Ὁ Κινέζος Πρόεδρος δέν περιορίσθηκε σέ διπλωματικές εὐγένειες. Μέ ἰδιαίτερη ἔμφαση δήλωσε ὅτι «πρέπει ἐπίσης νά ἀναλάβουμε τίς ἱστορικές μας εὐθύνες γιά νά ὑπερασπιστοῦμε τόν πολυπλευρισμό, ἕναν πολυπολικό κόσμο». Αὐτή ἡ δήλωση ἀποτελεῖ οὐσιαστικά μανιφέστο ἐναντίον τῆς ἀμερικανικῆς ἡγεμονίας καί πρόσκληση γιά τήν δημιουργία ἑνός νέου παγκόσμιου συστήματος μέ πολλαπλᾶ κέντρα ἰσχύος.

Σέ μιά κίνηση πού σηματοδοτεῖ τήν βούληση γιά περαιτέρω ἐνίσχυση τῶν σχέσεων, ὁ Μόντι προσκάλεσε τόν Σί Τζινπίνγκ νά ἐπισκεφθεῖ τήν Ἰνδία κατά τήν διάρκεια τῆς Συνόδου Κορυφῆς τῶν BRICS, τό 2026, μέ τόν Κινέζο Πρόεδρο νά εὐχαριστεῖ γιά τήν πρόσκληση καί νά προσφέρει τήν πλήρη ὑποστήριξή του στό Νέο Δελχί γιά τήν Προεδρία της. Στήν σύνοδο τοῦ Ὀργανισμοῦ της Σαγκάης, πού ὁλοκληρώνεται σήμερα, μετέχουν περίπου 20 ἀρχηγοί κρατῶν καί κυβερνήσεων ἀπό τήν Εὐρασία. Ἀνάμεσά τους, ὁ Ἰρανός Πρόεδρος Μασσούντ Πεζεσκιάν καί ὁ Τοῦρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ἐρντογάν.

Ὁ Πούτιν ἔχει προγραμματισμένες συναντήσεις μέ τόν Σί Τζινπίνγκ αὔριο στό Πεκῖνο, ἐνῶ σήμερα ἀναμένεται νά συζητήσει μέ τόν Ταγίπ Ἐρντογάν γιά τίς ἐξελίξεις στήν Οὐκρανία, μέ τόν Ἰρανό Πρόεδρο γιά τό πυρηνικό πρόγραμμα τῆς Τεχεράνης καί νά ἔχει ἰδιαίτερες συνομιλίες μέ τόν Ἰνδό Πρωθυπουργό. Ὁ Ὀργανισμός Συνεργασίας τῆς Σαγκάης ἀριθμεῖ 10 κράτη-μέλη, μέ 16 χῶρες παρατηρητές ἤ ἑταίρους στόν διάλογο, ἀντιπροσωπεύοντας σχεδόν τό 50% τοῦ παγκόσμιου πληθυσμοῦ καί τό 23,5% τοῦ παγκόσμιου ΑΕΠ. Ἡ φετινή σύνοδος πραγματοποιεῖται σέ ἕνα ἰδιαίτερα τεταμένο διεθνές περιβάλλον, ἐπηρεασμένο ἀπό τόν πόλεμο στήν Οὐκρανία, τήν ἐμπορική ἀντιπαράθεση ΗΠΑ – Κίνας – Ἰνδίας καί τήν διαμάχη γιά τό πυρηνικό πρόγραμμα τοῦ Ἰράν.