Τά βασικά σημεῖα τοῦ κοινοῦ ἀνακοινωθέντος μεταξύ τῶν δύο χωρῶν
ΤΗΝ ΑΝΑΛΗΨΗ συγκεκριμένων δεσμεύσεων ἔναντι τῶν ΗΠΑ ἀνέλαβε ἡ Ἑλλάς μέ τό κοινό ἀνακοινωθέν πού ὑπέγραψαν οἱ δύο χῶρες σέ ἀντάλλαγμα γιά τήν ἔμμεση ἀναγνώριση ἐκ μέρους τῆς ὑπερδυνάμεως τῆς ἀνάγκης σεβασμοῦ τῆς ἐδαφικῆς ἀκεραιότητός μας. Ἡ «Ἑστία» μελέτησε προσεκτικά τό κοινό ἀνακοινωθέν, ἀποκρυπτογράφησε τά μηνύματά του καί τίς δεσμεύσεις καί τά παρουσιάζει σήμερα κωδικοποιημένα. Οἱ δεσμεύσεις αὐτές ἔχουν ὡς ἑξῆς:
• Πρῶτον, ἡ Ἑλλάς δεσμεύεται νά ἐπιλύσει μέ «κουλτούρα συμβιβασμοῦ καί συμφιλιώσεως» τά ἐκκρεμῆ θέματα πού ὑπάρχουν στίς σχέσεις της μέ τίς χῶρες τῶν Δυτικῶν Βαλκανίων καί μάλιστα ἐπί τῆ βάσει τῶν «καλῶν σχέσεων γειτονίας καί τῆς εἰρηνικῆς διευθετήσεως τῶν διαφορῶν». Ἡ συγκεκριμένη παράγραφος μέ τήν ὁποία ἡ Ἑλλάς δεσμεύεται νά ἐγκρίνει τήν ἐνταξιακή προοπτική Ἀλβανίας καί Σκοπίων στήν ΕΕ δέν περιέχει εἰδικώτερη ἀναφορά στό Διεθνές Δίκαιο ἤ τίς μειονότητες. Στήν πραγματικότητα παραπέμπει στήν ἔναρξη ἑνός διαλόγου ἐφ’ ὅλης τῆς ὕλης μέ τήν Ἀλβανία, μέ τήν ὁποία, ὅπως πληροφορεῖται ἡ «Ἑστία», θά ἀνοίξουν ὅλα τά θέματα μέχρι τόν Δεκέμβριο. Εἰς ὅ,τι ἀφορᾶ τίς διαφορές πού ἀνακύπτουν ἀπό τήν ἐφαρμογή τῆς Συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν, ζητεῖται ἀπό τήν Ἑλλάδα «ἡ ἐπίδειξις καλῆς πίστεως».
• Δεύτερον, διαφορετική εἶναι ἡ διατύπωσις καί οἱ δεσμεύσεις πού ἀναλαμβάνει ἡ χώρα μας γιά τήν Ἀνατολική Μεσόγειο. Κατά τό ἀνακοινωθέν, προέχει στίς σχέσεις μας μέ τήν Τουρκία, ἡ ὁποία φωτογραφίζεται στό κείμενο, «ὁ σεβασμός τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου καί τῆς εἰρηνικῆς ἐπιλύσεως τῶν διαφορῶν ὡς κατευθυντήριας ἀρχῆς στίς σχέσεις καλῆς γειτονίας». Ἀπό τήν συγκεκριμένη παράγραφο λείπει οἱαδήποτε ἀναφορά στόν σεβασμό τοῦ Δικαίου τῆς Θαλάσσης, τό ὁποῖο δέν ἔχουν ἀποδεχθεῖ οὔτε ἡ Τουρκία οὔτε καί οἱ ΗΠΑ. Ἡ συγκεκριμένη παράγραφος μᾶς ὁδηγεῖ στό συμπέρασμα ὅτι ἐντός τοῦ 2020 θά τροχοδρομηθεῖ διμερής ἑλληνοτουρκικός διάλογος μέ ἀντικείμενο τήν ἐπίλυση τῶν ἐκκρεμῶν ζητημάτων (εὖρος ὑδάτων, ἐναερίου χώρου, προσδιορισμός ὑφαλοκρηπῖδος κ.ἄ.) μέ διεθνῆ συμφωνία χωρίς παραπομπή στό Διεθνές Δικαστήριο τῆς Χάγης. Οἱ ΗΠΑ φαίνεται καί ἀπό τήν στάση τους ἀπέναντι στήν Συρία νά ἐπιδιώκουν τήν δημιουργία ἑνιαίου γεωπολιτικοῦ χώρου Ἑλλάδος-Κύπρου-Τουρκίας μέ τήν ὑψηλή ἐποπτεία τους. Γι’ αὐτό ἄλλωστε εἶναι ἀναιμική ἡ ἀναφορά στόν ἀγωγό EastMed. Ἀντιθέτως ἀποκρούεται μέ φωτογραφική ἀναφορά «ἡ κακόβουλη ἐπιρροή τῆς Ρωσσίας» μέ τήν ὁποία ἐντελλόμεθα νά μήν ἔχουμε σχέσεις.
• Τρίτον, μέ τό ἀνακοινωθέν δεσμεύεται ἡ Ἑλλάς νά διαθέσει μέρος τοῦ ΑΕΠ της γιά τήν ἀγορά ἐξοπλισμῶν ἀπό τίς ΗΠΑ. Ἡ διατύπωσις εἶναι σαφής. Ἡ Ἑλλάς «καλεῖται νά κατανείμει τό 20% τῶν ἀμυντικῶν δαπανῶν της σέ πρωταρχικῆς σημασίας ἐξοπλισμούς».
• Τέταρτον, τό κοινό ἀνακοινωθέν χαιρετίζει τήν ἀγορά σχιστολιθικοῦ ἀερίου ἀπό τίς ΗΠΑ ἐκ μέρους τῆς Ἑλλάδος, τήν καλεῖ νά συνεχίσει νά τό ἀγοράζει, κάνει ἀναφορά στόν ὑπό κατασκευήν σταθμό ὑγροποιημένου φυσικοῦ ἀερίου στήν Ἀλεξανδρούπολη, ἐνῶ διακηρύσσεται ἡ ἱκανοποίησις τῶν Ἀμερικανῶν γιά τίς ἰδιωτικοποιήσεις τῶν ἐνεργειακῶν ὑποδομῶν, καθώς καί τῶν λιμένων Ἀλεξανδρουπόλεως καί τῶν ναυπηγείων Σκαραμαγκᾶ.
Ἀναλυτικῶς, τά κρίσιμα σημεῖα τοῦ κοινοῦ ἀνακοινωθέντος ἔχουν ὡς ἑξῆς:
«Περιφερειακή συνεργασία
Ἡ Ἑλλάδα καί οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες ἔχουν κοινές ἀπόψεις γιά τήν ἀνατολική Μεσόγειο, τόν Εὔξεινο Πόντο καί τά Δυτικά Βαλκάνια. Ὑπό αὐτό τό πρῖσμα, οἱ δύο πλευρές σημείωσαν τό κοινό τους ὅραμα γιά μιά εἰρηνική καί εὐημεροῦσα περιοχή καί ἐπανέλαβαν τήν ἀποφασιστικότητά τους νά ὑποστηρίξουν τήν ἔνταξη τῶν χωρῶν τῶν δυτικῶν Βαλκανίων στά εὐρωπαϊκά καί διατλαντικά θεσμικά ὄργανα. Ἐπιπλέον, ἀναγνώρισαν ὅτι οἱ καλές σχέσεις γειτονίας καί ἡ εἰρηνική διευθέτηση τῶν διαφορῶν εἶναι καθοριστικές γιά τήν ἐπίτευξη αὐτοῦ τοῦ στόχου.
Ἐπισημαίνεται ὅτι οἱ δύο κυβερνήσεις ἐπιβεβαιώνουν τήν πρόθεσή τους νά ὑποστηρίξουν τό κράτος δικαίου καί τούς δημοκρατικούς θεσμούς στήν περιοχή. Ὑπό αὐτό τό πρῖσμα, δεσμεύτηκαν νά προωθήσουν μιά κουλτούρα συμβιβασμοῦ καί συμφιλίωσης, τονίζοντας τίς προσπάθειες πού καταβάλλει ἡ Ἑλλάδα πρός αὐτή τήν κατεύθυνση, ὑπογραμμίζοντας πώς τέθηκε σέ ἰσχύ ἡ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν καί τονίστηκε ἡ σημασία τῆς συνεποῦς ἐφαρμογῆς της μέ καλή πίστη. […]
Ἀναφορικά μέ τήν ἀνατολική Μεσόγειο, οἱ κυβερνήσεις συμμερίζονται τήν ἄποψη ὅτι πρόκειται γιά μία γεωπολιτικά κρίσιμη περιοχή πού ἔχει ἐπανεμφανιστεῖ δυναμικά στή διεθνῆ σκηνή καί ὡς ἐκ τούτου παρουσιάζει σημαντικές εὐκαιρίες στόν οἰκονομικό καί στόν ἐνεργειακό τομέα. […]
Σέ αὐτό τό πλαίσιο οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες καί ἡ Ἑλλάδα ὑπογράμμισαν τήν ἀνάγκη σεβασμοῦ τῆς ἐδαφικῆς ἀκεραιότητας τῶν χωρῶν τῆς περιοχῆς καί σημείωσαν μέ ἀνησυχία τίς παράνομες καί προκλητικές ἐνέργειες πού ἐντείνουν τήν ἔνταση, καθώς καί τήν κακοήθη ἐπιρροή στήν περιοχή. Συνεχίζοντας, οἱ δύο κυβερνήσεις ὑπογράμμισαν τή σημασία τοῦ σεβασμοῦ τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου καί τῆς εἰρηνικῆς ἐπίλυσης τῶν διαφορῶν ὡς κατευθυντήριας ἀρχῆς στίς σχέσεις καλῆς γειτονίας. Γιά αὐτό τόν σκοπό, ἐξέφρασαν τήν προσήλωσή τους στήν περαιτέρω ἐνίσχυση τῆς στενῆς τους συνεργασίας στό πλαίσιο τοῦ σχήματος 3 + 1 (Ἑλλάδα, Κύπρος, Ἰσραήλ μαζί μέ τίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες).
Ἄμυνα καί Ἀσφάλεια
Οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες ἐξέφρασαν τήν ἐκτίμησή τους γιά τό γεγονός, ὅτι ἡ Ἑλλάδα συνέχισε νά ἐκπληρώνει τήν νατοϊκή δέσμευση γιά ἀμυντικές δαπάνες τῆς τάξης τοῦ 2% τοῦ ΑΕΠ καί ἐνθάρρυναν τή χώρα μας νά κατανείμει τουλάχιστον τό 20% τῶν ἀμυντικῶν της δαπανῶν σέ πρωταρχικῆς σημασίας ἐξοπλισμό.
Ἐνέργεια
Μέ βασικό ζητούμενο τήν ἐπέκταση τῆς ἐνεργειακῆς συνεργασίας, οἱ δύο πλευρές ἐπαναβεβαίωσαν ὅτι ὁ στόχος τῆς ἐνεργειακῆς διαφοροποίησης ἐξακολουθεῖ νά ἀποτελεῖ κοινή προτεραιότητα. Σέ αὐτό τό πλαίσιο, τονίστηκαν οἱ πρῶτες εἰσαγωγές ὑγροποιημένου φυσικοῦ ἀερίου ἀπό τίς ΗΠΑ στήν Ἑλλάδα καί ἐκφράστηκε ἡ ἑτοιμότητα γιά τή στήριξη μελλοντικῶν ἔργων ὑποδομῆς πού θά ἐνισχύσουν στή διαφοροποίηση τῶν ἐνεργειακῶν διαδρομῶν καί προμηθειῶν καί στήν ἐπέκταση τῆς περιφερειακῆς διασυνδετικότητας. Ἕνα σχέδιο στό ὁποῖο ἄλλωστε ἐντάσσεται καί ὁ προγραμματισμένος τερματικός σταθμός φυσικοῦ ἀερίου (FSRU) στήν Ἀλεξανδρούπολη. […]
Ὑπό αὐτό τό πρῖσμα, ἡ Ἑλλάδα καί οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες ἀναγνώρισαν ὅτι ἡ ἀνακάλυψη καί μελλοντική ἐκμετάλλευση τῶν ὑδρογονανθράκων στήν ἀνατολική Μεσόγειο εἶναι ζωτικῆς σημασίας γιά τή σταθερότητα τῆς περιοχῆς καί μπορεῖ νά συμβάλει ἐνεργά στή στρατηγική τῆς ΕΕ γιά τή διαφοροποίηση τῆς ἐνέργειας. […] Οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες χαιρέτισαν τίς προσπάθειες τῆς Ἑλλάδας νά ἰδιωτικοποιήσει τήν ἐνεργειακή της ὑποδομή. Οἱ δύο πλευρές συζήτησαν ἐπίσης τίς ἀνανεώσιμες πηγές ἐνέργειας καί τόν ρόλο τοῦ φυσικοῦ ἀέριου ὡς ἕνα καύσιμο πού μπορεῖ νά λειτουργήσει ὡς γέφυρα γιά ἕνα πιό πράσινο μέλλον. Οἱ δύο κυβερνήσεις ἐξέφρασαν τήν ὑποστήριξή τους γιά τήν ἐξερεύνηση καί ἐκμετάλλευση δυνητικῶν ἐνεργειακῶν πόρων στίς ἑλληνικές θαλάσσιες ζῶνες καί οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες ἐπικρότησαν τήν κοινοβουλευτική ἔγκριση γιά τά δικαιώματα ἐξερεύνησης σέ δύο θαλασσότεμαχια τῆς Κρήτης, σέ μιά κοινοπραξία πού περιλαμβάνει καί μιά ἀμερικανική ἐνεργειακή ἑταιρεία».
Ἐμπόριο καί Ἐπενδύσεις
Ἐπιπλέον, οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες χαιρετίζουν τήν πρωτοβουλία τῆς Ἑλλάδας νά ἰδιωτικοποιήσει βασικές ὑποδομές, συμπεριλαμβανομένων τῶν ναυπηγείων καί τῶν λιμανιῶν, ὅπως στήν Ἐλευσῖνα καί στήν Ἀλεξανδρούπολη».
