Ἔκρηξις τῆς δημοτικότητός του ἀπό 39% σέ 62%
Η ΕΚΦΡΑΣΙΣ πού ἀκόμη καί σήμερα ἐπικρατεῖ σέ ὁλόκληρη τήν Εὐρώπη ὅταν κάποιος θέλει νά ἀποδώσει τό μεγαλεῖο εἶναι ἡ «Βυζαντινή Μεγαλοπρέπεια». Ἄν καί στά χρόνια τῆς παντοδυναμίας τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας ὁ ὅρος Βυζάντιο ἀνεφέρετο στήν περιφέρεια γύρω ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη, τήν παλαιά ἀποικία τῶν Μεγαρέων, ἐν τέλει αὐτός ἦταν πού ἐπεκράτησε καί σέ αὐτόν προσβλέπει μέ δέος ὁλόκληρος ὁ κόσμος, ὄχι μόνον ὁ δυτικός. Ἄς μήν ξεχνᾶμε ὅτι καί οἱ Ρῶσσοι διεκδικοῦν τό μερίδιό τους ἀπό τήν Βυζαντινή Μεγαλοπρέπεια, θεωρῶντας «Τρίτη Ρώμη» τήν πρωτεύουσά τους. Καί ὁ Καρλομάγνος Αὐτοκράτωρ τῶν Ρωμαίων ἐστέφθη τά Χριστούγεννα τοῦ 799 μ.Χ. στήν Βασιλική τοῦ Ἁγίου Πέτρου, ἄν καί αὐτό ἐσήμανε ὁριστική ρήξη μέ τήν Κωνσταντινούπολη. Καί τοῦτο, διότι ὁ Καρλομάγνος δέν εἶχε ἀρκεσθεῖ στό μερίδιο τῆς Βυζαντινῆς Μεγαλοπρεπείας πού τοῦ ἀναλογοῦσε. Ἔβλεπε ἑαυτόν ὡς τόν μοναδικό καί ἀπόλυτο κληρονόμο τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας.
Σήμερα, πού στίς περισσότερες χῶρες ἔχει ἐπικρατήσει μία μίζερη ἀντίληψις πού θεωρεῖ τήν μεγαλοπρέπεια περιττή σπατάλη, ἡ Βρεταννία ἐπιφυλάσσει στόν ἑαυτό της τήν δυνατότητα νά τιμᾶ τό αὐτοκρατορικό παρελθόν της μέ τελετές στέψεως βασιλέων πού ἀποτελοῦν συνέχεια τῶν βυζαντινῶν παραδόσεων. Μέ τέτοιο τυπικό ἐστέφθη πρίν ἀπό 50 χρόνια, τό 1953, ἡ Ἐλισάβετ ἡ Β΄, μέ τό ἴδιο τυπικό θά στεφθεῖ σέ λίγες ἡμέρες ὁ Κάρολος ὁ Γ΄. Δέν συνιστᾶ σπατάλη μία μεγαλοπρεπής τελετή πού ἐπαναλαμβάνεται κάθε λίγες δεκαετίες. Μᾶλλον ὅμως οἱ σοσιαλιστές καί ὅσοι ἄλλοι ἀντιτίθενται στήν τήρηση τέτοιων τυπικῶν ἔχουν μίαν ἔμφυτη ἀντιπάθεια πρός τό μεγαλεῖο καί τήν μεγαλοπρέπεια. Τέτοιες ἀντιλήψεις εἶναι ξένες πρός τά θέσμια τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου, ὅπου οὔτε οἱ σοσιαλιστικές κυβερνήσεις τῶν Ἐργατικῶν διενοήθησαν νά ὑπερβοῦν τά ἐσκαμμένα ἔναντι τοῦ βασιλικοῦ θεσμοῦ καί τῶν πομποδῶν ἐκδηλώσεων πού εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεμένες μέ τήν ὕπαρξή του.
Θά παραθέσουμε ἐδῶ ἕνα πολύ χαρακτηριστικό ἀπόσπασμα ἀπό συνέντευξη πού εἶχε δώσει πρός τήν ἐφημερίδα «Τό Βῆμα» ἡ καθηγήτρια βυζαντινῶν σπουδῶν Τζούντιθ Χέρριν, συγγραφεύς τοῦ βιβλίου «Τί εἶναι τό Βυζάντιο».
Ἡ κ. Χέρριν μέ τόν περιεκτικό λόγο της δείχνει πῶς ἡ παράδοσις τῆς Βυζαντινῆς Μεγαλοπρεπείας μεταλαμπαδεύθηκε στίς αὐλές τῆς Εὐρώπης καί μένει σήμερα ζωντανή στήν αὐλή τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου (στόν Οἶκο τῆς Βρεταννίας) ὅπου θά τήν δοῦμε κατά τήν στέψη τοῦ Βασιλέως Καρόλου. Ἀνέφερε συγκεκριμένως:
«Τά βασιλικά ἐνδύματα τοῦ Λουδοβίκου ΙΔ΄, τοῦ “βασιλιᾶ Ἥλιου” καί τῆς βασίλισσας τῆς Μεγάλης Βρεταννίας, σήμερα βασίζονται στά μοντέλα τῶν αὐτοκρατορικῶν ἐνδυμάτων στό Βυζάντιο. Τά διακριτικά, τά στέμματα καί οἱ πορφυροί μανδύες τῶν βασιλέων, ὅλα αὐτά εἶναι κατάλοιπα τῆς βυζαντινῆς παράδοσης. Καί αὐτή τήν παράδοση τῆς μεγαλοπρέπειας, τῆς πολυτέλειας καί τῆς χλιδῆς μιμοῦνται οἱ βασιλικές αὐλές τῆς Εὐρώπης αἰῶνες τώρα. Σέ ἐπίπεδο ἐθιμοτυπίας, π.χ., θά ἀναφέρω τό τελετουργικό τῆς στέψης στή Μεγάλη Βρεταννία. Ἄν (τό κείμενο εἶχε γραφτεῖ πολύ πρίν τόν θάνατο τῆς Ἐλισάβετ) ὁ πρίγκιπας Κάρολος στεφθεῖ βασιλιᾶς, θά παρακολουθήσουμε μιά τελετή βασισμένη στό τυπικό τῶν βυζαντινῶν αὐτοκρατορικῶν στέψεων. Ὅταν ἔγινε ἡ στέψη τῆς βασίλισσας Ἐλισάβετ τό 1953, οἱ βυζαντινιστές στήν Ὀξφόρδη πού συγκεντρώθηκαν γιά νά παρακολουθήσουν τό βίντεο τῆς στέψης σκουντοῦσαν ὁ ἕνας τόν ἄλλον λέγοντας: “Τώρα ὁ ἐπίσκοπος θά τῆς δώσει αὐτό, καί μετά θά πάρει τό στέμμα ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα καί θά τῆς τό φορέσει…” –γνώριζαν τό τελετουργικό ἀπό τό Βυζάντιο… Οἱ ἐπευφημίες “Viva viva Regina”, ὅλα αὐτά εἶναι μιά ἐκπληκτική διατήρηση τοῦ βυζαντινοῦ τελετουργικοῦ».
Ἡ τελετή θά γίνει στό Ἀββαεῖον τοῦ Οὐέστμινστερ, χοροστατοῦντος τοῦ ἀρχιεπισκόπου τοῦ Καντέμπουρυ, πού εἶναι κορυφαῖος θρησκευτικός ἀξιωματοῦχος τῆς Ἀγγλικανικῆς Ἐκκλησίας καί δεύτερος στήν ἱεραρχία της μετά τόν Βρεταννό μονάρχη, πού φέρει τόν τίτλο τοῦ «Προστάτου τῆς Πίστεως». Ὁ ἀρχιεπίσκοπος τοῦ Καντέμπουρυ παρουσιάζει ἀρχικῶς τόν νέο Βασιλέα στούς παρευρισκομένους, πού τόν ἐπιδοκιμάζουν διά βοῆς.
Ἐν συνεχείᾳ ὁ Βασιλεύς δίδει τόν ὅρκο τῆς στέψεως (Coronation Oath Act), πού ἐγράφη τό 1688 καί προβλέπει ὅτι δεσμεύεται νά κυβερνήσει τόν λαό του μέ βάση τούς νόμους τοῦ Κοινοβουλίου, νά ἐφαρμόσει τόν νόμο καί τήν δικαιοσύνη «μέ εὐσπλαγχνία» καί νά «κάνει ὅ,τι εἶναι δυνατόν» γιά νά προστατεύσει τήν Ἀγγλικανική Ἐκκλησία.
Πρόκειται γιά μιάν ἀμφίδρομη ὑπόσχεση, ἀφοῦ ταυτοχρόνως καί ὁ βρεταννικός λαός θεωρεῖται ὅτι δίδει ὅρκο πίστεως στό στέμμα τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου καί στόν νέο ἀνώτατο ἄρχοντα.
Ἀκολουθεῖ τό τελετουργικό τοῦ χρίσματος μέ καθαγιασμένο λάδι, καί ὁ ἀρχιεπίσκοπος τοῦ Καντέρμπουρυ εὐλογεῖ τόν Βασιλέα στόν θρόνο τοῦ βασιλέως Ἐδουάρδου, πού κατεσκευάσθη τό 1300 καί χρησιμοποιεῖται σέ κάθε στέψη, ἀπό τό 1626.
Ὁ Βασιλεύς στήν συνέχεια παραλαμβάνει τά βασιλικά σύμβολα, τό σκῆπτρο καί μετά τό στέμμα πού θά τοποθετήσει ἐπί τῆς κεφαλῆς του ὁ ἀρχιεπίσκοπος. Τέλος τά μέλη τῆς βασιλικῆς οἰκογενείας θά ὑποβάλλουν τά σέβη τους καί θά λάβουν τήν Θεία Κοινωνία.
Νά σημειωθεῖ ὅτι τεραστία αὔξησις δημοτικότητος τοῦ Βασιλέως καταγράφεται. Εἰδικώτερα, τό 62% τῶν Βρεταννῶν πολιτῶν πιστεύουν πώς θά εἶναι ἕνας καλός Βασιλεύς, ὅταν, πρό μηνός, τό ἀντίστοιχο ποσοστό ἦταν, ὁριακῶς, κάτω τοῦ 40% (ἀκριβέστερα, 39%). Ἡ ἔρευνα ἔγινε ἀπό τήν ἑταιρεία YouGov, γιά λογαριασμό τῆς ἐφημερίδος The Times. Πρόκειται γιά «ἕνα, τῷ ὄντι, μεγάλο ἅλμα», ἐπεσήμανε ὁ ἐπί κεφαλῆς εὐρωπαϊκῶν πολιτικῶν καί κοινωνικῶν ἐρευνῶν τῆς YouGov, Ἄντονυ Γουέλλς.
