«Θά σᾶς περιμένω στό Σπήλι, στό καφενεῖο τοῦ Ράφτη» μοῦ εἶπε στό τηλέφωνο ὁ Μανώλης Ἀνυφαντάκης, συμμαθητής ἀπό τήν Ἰωνίδειο.
Μέ τόν Μανώλη εἴχαμε νά ἀνταμώσουμε πολλά χρόνια. Ἐκεῖνος σπούδασε Οἰκονομικά καί ἐντάχθηκε στήν Ὑπηρεσία Πολιτικῆς Ἀεροπορίας, ἐγώ σέ θεωρητικούς δρόμους καί στήν δημοσιογραφία, ξαναβρεθήκαμε χάρη στήν μεγάλη μας ἀγάπη, τόν Ἐθνικό Πειραιῶς. Κι ἔτσι, νά ’μαστε καί οἱ δύο στήν Κρήτη, ἀκολουθῶντας τήν ἀγαπημένη μας ὁμάδα.
Αὐτά τά ταξίδια, τά παρεΐστικα, σέ ἀνανεώνουν, σοῦ δημιουργοῦν ἕνα συναίσθημα ἀνακυκλώσεως καταβολῶν καί συναισθημάτων. Ἔτσι, ὁ Μανώλης εἶχε μία ἀκόμη εὐκαιρία νά ἐπισκεφθεῖ τό χωριό τῆς μητέρας του καί ἐγώ νά συναντηθῶ μέ φίλους καλούς καί παλιούς στήν Κρήτη, ἀπό Χανιά, Ρέθυμνο, μέχρι Ἡράκλειο.
Ξεκινήσαμε, λοιπόν, ἀπόγευμα ἀπό τό Ρέθυμνο γιά τό Σπήλι, μιά ὄχι καί τόσο καλή ἡμέρα, μέ κάμποσο κρύο καί μέ ὁμίχλη, ὅσο ἀνέβαινε τό αὐτοκίνητό μας σέ ὑψόμετρο. Δέν εἶναι τόσο εὔκολο νά ὁδηγεῖς βράδυ, μέ ἐλάχιστο φωτισμό, σέ ἕναν ἐπαρχιακό δρόμο τῆς Κρήτης. Ἀλλά ὅταν ὁδηγεῖς ἀργά, γιά νά ἀπολαύσεις καί τήν ὅλη μαγεία τοῦ ταξιδιοῦ, οἱ κίνδυνοι λιγοστεύουν.
Τό Σπήλι εἶναι ἕνα κεφαλοχώρι τῆς περιοχῆς τοῦ Ρεθύμνου. Ἔχει περίπου 400 μονίμους κατοίκους, ἀλλά τό καλοκαίρι …αὐξάνονται καί πληθύνονται.
Στό χωριό αὐτό ὑπάρχει τό Γυμνάσιο καί τό Λύκειο, ἀλλά καί κάποιες ἄλλες ὑπηρεσίες, πού μαζεύουν καθημερινά κόσμο ἀπό τά γύρω χωριά. Γιά νά εἶμαι εἰλικρινής, σέ παλιότερα ταξίδια μου στό Ρέθυμνο, εἶχα ἀκούσει ἀπό τήν ἀξέχαστη φίλη μου, καθηγήτρια Βυζαντινῆς Ἱστορίας στό Πανεπιστήμιο τοῦ Ρεθύμνου Στέλλα Παπαδάκη, γιά «τό καφενεῖο τοῦ Ράφτη» σέ κάποιο χωριό. Καί νά, τώρα, πού μοῦ δινόταν ἡ εὐκαιρία νά τό γνωρίσω…
Ὁ Μανώλης μᾶς περίμενε, μέ ἕναν ἡλικιωμένο φίλο. «Καφενεῖον ὁ Ράφτης» ἔγραφε ἡ ἁπλή πινακίδα. Τέσσερεις τοῖχοι, μιά καλή ξυλόσομπα καταμεσίς, στόν τοῖχο παλιές φωτογραφίες ἀπό διαφημίσεις ποτῶν καί σιγαρέττων ἄλλων ἐποχῶν, καί φωτογραφίες, ἑκατοντάδες φωτογραφίες, ἀπό τήν κατά καιρούς δραστηριότητα καί ζωή τῶν κατοίκων. Καί ἀκόμη, κρεμασμένα τά παλιά όργανα τοῦ ράφτη καί στήν γωνιά ἡ παλιά ραπτομηχανή, μέ τήν ὁποία ὁ ἰδιόκτητης μεγάλωσε τά παιδιά του…
Πέντε-ἕξι τραπέζια, γεμᾶτα ὅλα ἀπό παρέες, μιά ὑποτυπώδης μπάρα μέ τρία σκαμπώ, κι αὐτό εἶναι ὅλο! Γιά ὅποιον περιμένει μεγαλεῖα καί χλιδή, ἡ εἰκόνα εἶναι ἀπογοητευτική. Γιά ὅποιον, ὅμως, ἐπιζητεῖ τήν ἀτμόσφαιρα, τήν μυρωδιά τοῦ καμένου ξύλου, τήν ἀνάσα τοῦ παλιοῦ, ὀρεινοῦ καφενείου, ἡ αἴσθηση εἶναι μοναδική. Μέ τό πού μπῆκα μέσα, ἔφερα στό μυαλό τά καφενεῖα πού συναντούσαμε ὅταν πηγαίναμε τά Σαββατοκύριακα (πολύ νεότεροι) γιά ὀρειβασία καί σταματούσαμε σέ κάποια χωριά τῶν Ἀγράφων, τοῦ Βελουχιοῦ, τοῦ Κισσάβου καί τῆς Γκιώνας. Ἔρχεται ἡ ρακή καί τά σχετικά. Ἀνθόγαλο, γραβιέρες, πατάτες ὀφτές στά κάρβουνα (πλυμμένες καλά, τρώγονται μέ τήν φλύδα) ἐλιές, ἀγγουράκι, τομάτα, ἀρνάκι τσιγαριστό, ψημένο μέ μέλι καί κρασί, ἀπάκι, κάποια ντόπια λουκάνικα. Καί λίγο-λίγο, μέ τήν ρέγουλα, γιά νά ’χει νοστιμάδα ἡ ἱεροτελεστία… Τό μεγαλεῖο τῆς λιτότητας, ἡ ὀμορφιά τοῦ ἁπλοῦ. Κι ἔξω, νά ἀκοῦς νά κελαρίζουν τά τρεχούμενα νερά, ἀπό τίς βρύσες -λεοντοκεφαλές μαρμάρινες- κι ἕνας μικρός καταρράκτης, νά σπάζει τήν ἡσυχία τῆς νύχτας.
Δέν πά’ νά μοῦ φέρεις τό Κολωνάκι, τό Τουρκολίμανο, τά Λαδάδικα, τοῦ Ψυρρῆ καί τό Γκάζι σέ συσκευασία τοῦ ἑνός! Ἡ ἀπόλαυση στό καφενεῖο «Τοῦ Ράφτη» μέ τόν ράφτη ἐκεῖ, παρόντα, στά 93 του, δέν μπορεῖ νά περιγραφεῖ.
Μέ τίς ρακές νά ἔρχονται βροχηδόν καί τά κεράσματα ἀπ’ ἐδῶ κι ἀπ’ ἐκεῖ, πέρασεν ἡ ὥρα. Καί δέν εἶχα κἄν ζαλιστεῖ. «Δέν μεθάει ἡ ρακή ἡ δικιά μας, ὅσους μᾶς ἀγαποῦνε» λέει ὁ ράφτης καί ἀποχαιρετᾶμε, ἐπιστρέφοντας στήν βάση μας. Ἕνα βραδάκι, στά ἑξακόσια μέτρα, μέ καλή παρέα καί καλή ρακή, δέν θέλει καί πολλά γιά νά μείνει ἀξέχαστη…
