Πεπεισμένος περί τῆς μετριότητας –καί ἀπό ρητορικῆς ἀπόψεως– τῆς Βουλῆς, ὑπέστην τήν δοκιμασία τῆς παρακολουθήσεως τῶν συνεδριάσεων ἐπί τῶν προγραμματικῶν δηλώσεων τῆς κυβερνήσεως.
Βεβαίως, σέ μιά τέτοια συζήτηση, ὅπου ὁ πρωθυπουργός παρουσιάζει τό πρόγραμμα καί οἱ ἀρχηγοί τῶν κομμάτων ἐκφράζουν τίς δικές τους ἀπόψεις, δέν περιμένεις θαύματα.
Μπορεῖς, ὅμως, ἀπό λεπτομέρειες (ἐξ ὄνυχος τόν λέοντα) νά ἀντιληφθεῖς τά «μελλούμενα». Καί, ἐπιτρέψτε μας, δέν τά βλέπουμε καί τόσο ἐνδιαφέροντα. Ἐκεῖνο πού φαίνεται πλέον ἤ βέβαιον εἶναι ὅτι «μᾶς τελείωσαν» οἱ ρήτορες. Ὁ προφορικός λόγος, πένεται πλέον ἐμφανῶς. Τά γρκίκλις, τά ἔς-ἔμ-ἔς, τά τίκ-τόκ καί τά ἴνσταγκραμ, τό τουίττερ καί τό φέισμπουκ, δηλαδή ὅλες οἱ σύγχρονες μορφές ἐκφράσεως τοῦ (ὑποτίθεται) λόγου, εἶναι μέσα σχεδόν κωδικά! Καί, δυστυχῶς, αὐτή ἡ τάση συντμήσεως τῶν πάντων, ἡ τάση χρησιμοποιήσεως ὅσο τό δυνατόν λιγότερων λέξεων, φράσεων καί ἐκφράσεων, ἔχει πλέον ἀπογυμνώσει, ἀφυδατώσει καί ἀποστεώσει τόν προφορικό λόγο. Οἱ ἄνθρωποι μιλοῦν πλέον τήν «γλῶσσα τοῦ ὑπολογιστῆ», μιά γλῶσσα χωρίς συναίσθημα ἀπό τήν ὁποία ἀπουσιάζουν ἐκκωφαντικῶς ὅλα τά «καλολογικά στοιχεῖα», ὅπως λέγαμε παλαιότερα.
Ἐξαφανίσθηκαν οἱ παρομοιώσεις, δέν ὑπάρχουν οἱ ἀντιθέσεις, σπανίζουν οἱ εὐφημισμοί. Ἔχουν ἀπομείνει ἡ ὑπερβολή (ὄχι ὡς ψιμύθιο τοῦ λόγου ἀλλά ὡς μέθοδος πλέον) καί ἡ ἐπανάληψη (λόγῳ ἀνυπαρξίας εὑρέσεως λεκτικῶν διεξόδων).
Φυσικά, ἔχουν ἐλλείψει καί οἱ σύνθετες λέξεις, οἱ ὁποῖες «στολίζουν» τόν προφορικό λόγο. Τόν Ἀνδρέα Παπανδρέου θυμᾶμαι μόνο νά χρησιμοποιεῖ σύνθετες λέξεις. «Μικρομεσαῖοι» (ἀπίθανος καί συνάμα ἀόριστος ὅρος, πλήν ἑλκυστικός), «Αἰθεροβάμονες» (τί ὄμορφος, ὁμηρικός λόγος), καί τόν Κώστα Σκανδαλίδη νά προσπαθεῖ νά τόν μιμηθεῖ, ἀλλά χωρίς τό στύλ τοῦ Ἀνδρέα, ὅταν ἐπεχείρησε νά λανσάρει τήν λέξη «καλαμοκαβαλάρηδες». Σήμερα, δέν χρησιμοποιοῦνται σύνθετες λέξεις. Καί ἀκούγονται ὅλο καί λιγότερες «ἁπλές»…
Ὁ πρωθυπουργός, χωρίς ἀμφιβολία, δέν ἔχει τόσο καλή σχέση μέ τήν ρητορική. Ἐξ ἄλλου, οὐδέποτε διεκδίκησε τόν τίτλο τοῦ ρήτορος. Ὁ λόγος του εἶναι ἁπλός, τεχνοκρατικός, ἡ ὁρολογία του σχεδόν ἐκείνη πού συναντᾶμε στίς ὀθόνες μας καθημερινά. Ὁμιλεῖ ἁπλά, κατανοητά καί χωρίς στολίδια.
Τό χάρισμα τοῦ λόγου τό ἔχει ὁ Πρόεδρος τῆς Βουλῆς, ὁ ὁποῖος –πλήν τῶν ἄλλων του προσόντων– διαθέτει καί χιοῦμορ, πρᾶγμα πού δέν διέθεταν οἱ περισσότεροι προκάτοχοι τοῦ ἐπιζήλου αὐτοῦ τίτλου. Καλός ὁμιλητής –καί αὐτός μέ λόγο τεχνοκρατικό, στολισμένο μέ γνωστά ἀριστερά τσιτάτα, ὁ Σωκράτης Φάμελλος. Λίγα, πολύ λίγα, πράγματα ὁ πρόεδρος τοῦ ΠΑΣΟΚ. Ὁ γενικός γραμματεύς τοῦ ΚΚΕ, ἐντός (μόνον) καί ἐπί τά αὐτά. Δηλαδή «τά λέμε, τά ἀκοῦμε, τά χειροκροτοῦμε καί συνεχίζουμε» θά μποροῦσε νά πεῖ κανείς. Ὁ Κυριάκος Βελόπουλος ἔχει χάρισμα, ἐξ ἄλλου ἡ γλῶσσα του «πάει ροδάνι» –καθημερινά στίς τηλε-πωλήσεις σκευασμάτων. Προπονημένος, δηλαδή, ἐπαρκῶς.
Ὁ ἐπί κεφαλῆς τῆς «Νίκης» θά ἀντιληφθεῖ σιγά-σιγά ὅτι δέν ἀρκεῖ μόνο τό συναίσθημα. Ὁ ἐπί κεφαλῆς τῶν «Σπαρτιατῶν» χωρίς δυνατότητες καί ἡ πρώην πρόεδρος τῆς Βουλῆς «μέ τά μανίκια σηκωμένα γιά καυγᾶ!».
Λόγος εὐθύς, πλήν ὀλίγον «ξύλινος» ἐκεῖνος τοῦ κυρίου Βορίδη. Ἐν γένει, μετριότης καί ὑπνηλία. Ἄς ἐλπίσουμε σέ ἕνα καλύτερο μέλλον.
