ΕΙΝΑΙ ΣΤΙΓΜΕΣ ΠΟΥ τό γεωπολιτικό γίγνεσθαι ὁδηγεῖ σέ ἀνακατανομή τῆς ἰσχύος, πού ὁ χάρτης ἀνασχεδιάζεται πού τά πιόνια στήν διεθνῆ σκακιέρα ἀνατοποθετοῦνται καί ὁ κόσμος ἀλλάζει μορφή.
Εἶναι στιγμές μεταβάσεως πού ὁδηγοῦν σέ «ἀποκαλύψεις» σέ νέες πραγματικότητες. Τέτοιες ὧρες τά ἔθνη ἔχουν τίς ἱστορικές εὐκαιρίες τους. Αὐτά τά ἔθνη πού οἱ ἡγεσίες τους ἔχουν τήν διορατικότητα νά ἀντιληφθοῦν τίς κυοφορούμενες ἐξελίξεις καί πού ἔχουν τήν τόλμη νά μήν φοβηθοῦν τήν ρευστότητα τῶν καταστάσεων καί νά προβοῦν στά βήματα πού ἐπιβάλλουν οἱ καιροί, θά βγοῦν κερδισμένα. Τά ἄλλα ἁπλῶς «θά χάσουν τό τραῖνο».
- Τοῦ Εὐθ. Π. Πέτρου
Σέ μιά τέτοια στιγμή, εὑρίσκεται σήμερα ὁ κόσμος. Καί ὅπως πάντα, πολλά θά κριθοῦν στήν Μεσόγειο. Ὅσοι πίστευαν ὅτι ὁ πόλεμος στήν Οὐκρανία θά ἦταν μία γρήγορη ὑπόθεσις, καί εἴτε ἡ μία εἴτε ἡ ἄλλη πλευρά θά μποροῦσε νά ἐπιβληθεῖ, ἤδη πρέπει νά ἔχουν ἀναθεωρήσει τίς ἀπόψεις τους. Στήν Γάζα ἐξελίσσεται ὁ μακρότερος πόλεμος τόν ὁποῖο ἔχει διεξαγάγει ποτέ τό κράτος τοῦ Ἰσραήλ, καί προοπτικές τερματισμοῦ δέν διαφαίνονται. Οἱ πόλεμοι εἶναι πληγές. Ὅσο μένουν ἀνοικτές μεγαλώνει ὁ κίνδυνος νά κακοφορμίσουν. Καί αὐτήν τήν στιγμή, μιά ξεχασμένη ὁμάδα μαχητῶν, οἱ Χούθι τῆς Ὑεμένης, τήν ὕπαρξη τῶν ὁποίων πολλοί μπορεῖ νά ἀγνοοῦσαν, ἔχει πυροδοτήσει ἕνα ντόμινο ἐξελίξεων, ἡ κατάληξις τοῦ ὁποίου εἶναι ἀκόμη ἀπροσδιόριστη.
Ἡ Ἑλλάς εὑρίσκεται στό ἐπίκεντρο αὐτῶν τῶν ἐξελίξεων, καί ὅμως τά κύρια ζητήματα γιά τόν πολιτικό μας κόσμο εἶναι οἱ γάμοι τῶν ὁμοφυλοφίλων καί τά μή κρατικά πανεπιστήμια! Ἀκούγονται καί κάποιες φωνές πού ζητοῦν «νά μήν ἐμπλακοῦμε σέ περιπέτειες», νομίζοντας ὅτι ἔχουμε τήν πολυτέλεια νά ἐπιλέξουμε. Πιό κοντόφθαλμη στάσις δέν θά μποροῦσε νά ὑπάρξει. Ἐξ ἴσου κοντόφθαλμο βέβαια εἶναι νά βαυκαλιζόμεθα ὅτι σέ ἕναν συνεχῶς μεταβαλλόμενο κόσμο ὑπάρχουν «νησῖδες σταθερότητος» καί ὅτι εἴμαστε μία ἀπό αὐτές! Ἡ γεωγραφία μᾶς ἔχει καταδικάσει νά εἴμαστε σέ ἕνα ἀπό τά κέντρα τῶν παγκοσμίων ἀλλαγῶν. Ἱστορικά δέν ὑπῆρξε μεγάλη ἀνακατάταξις πού νά μήν μᾶς ἐπηρέασε. Ἄν δέν τό καταλάβουμε ἐγκαίρως καί δέν ἀναλάβουμε κάποιες πρωτοβουλίες γιά νά καθορίσουμε ἐμεῖς τήν μοῖρά μας, θά συρθοῦμε ἀπό τίς ἐξελίξεις καί θά καταλήξουμε σέ ἀτραπούς τίς ὁποῖες ἄλλοι θά μᾶς καθορίσουν.
Ἐκ τῆς γεωγραφικῆς μας θέσεως, ἀλλά καί ἐκ τοῦ χαρακτῆρος τοῦ λαοῦ μας τοποθετούμεθα στήν ὁμάδα τῶν θαλασσίων δυνάμεων. Στόν σχηματισμό τῶν λεγομένων δυτικῶν χωρῶν πού καί αὐτές στήν παροῦσα φάση φαίνονται ἀποπροσανατολισμένες, ἄτολμες καί διστακτικές. Ὀχυρώνονται πίσω ἀπό ζητήματα διαδικαστικά καί γραφειοκρατικά γιά νά δικαιολογήσουν τήν ἀναβλητικότητά τους καί τίς καθυστερήσεις στήν λήψη ζωτικῶν ἀποφάσεων. Οἱ ἐξελίξεις ὅμως δέν περιμένουν. Οὔτε προσαρμόζονται στούς ρυθμούς νωχελικῶν κυβερνήσεων πού ἐλπίζουν ὅτι ὡς διά μαγείας αὔριο θά ξημερώσει ἕνας κόσμος γαλήνης, σταθερότητος καί ἀσφαλείας. Οἱ ἰσορροπίες τοῦ κόσμου εἶναι δυναμικές, συνήθως ὅμως εἶναι προβλέψιμες. Ἀλλά ἐλάχιστοι εἶναι οἱ ἡγέτες πού ἔχουν τό ἀνάστημα νά ἀναγνωρίσουν τήν πραγματικότητα, νά διαβλέψουν τίς ἐξελίξεις καί νά λάβουν τίς τολμηρές ἀποφάσεις οἱ ὁποῖες θά καθορίσουν τό μέλλον τῶν ἐθνῶν.
Ἡ κινεζική ἔκφρασις γιά αὐτό τό ὁποῖο ὀνομάζουμε κρίση, περιλαμβάνει καί τήν ἔννοια τῆς εὐκαιρίας. Εἶναι μία παράμετρος τήν ὁποία ὁ δυτικός τρόπος σκέψεως τείνει νά παραγνωρίζει. Στήν Ἑλλάδα δέ τά τελευταῖα χρόνια ἔχουμε μιά τάση ἀποφυγῆς τῶν εὐθυνῶν τίς ὁποῖες θέλουμε νά πιστεύουμε ὅτι θά ἀναλάβουν ἄλλοι γιά λογαριασμό μας. Χρόνια τώρα ἡ κυβερνητική τακτική μας προσομοιάζει μᾶλλον μέ ἀποικία παρά μέ κυρίαρχο κράτος. Μιλᾶμε καί προσβλέπουμε πρός τήν Εὐρώπη σάν νά εἶναι ἡ Μητρόπολις, ἐνῷ οὔτε εἶναι, οὔτε θέλει νά εἶναι, οὔτε καί μπορεῖ νά εἶναι. Μπορεῖ νά διαμορφώσει ἕνα πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ κυριάρχων κρατῶν, ἀλλά δέν μπορεῖ νά διαμορφώσει ἕναν ἀξιόπιστο στρατιωτικό βραχίονα στόν ὁποῖο νά στηριζόμαστε γιά τήν ἀσφάλειά μας. Ἐδῶ δέν μπορεῖ νά καθορίσει μιά μακρόπνοη πολιτική γιά τήν Οὐκρανία καί γιά τήν Μέση Ἀνατολή καί σύρεται ἀντιδρῶντας στίς καθημερινές ἀλλαγές τῶν καταστάσεων. Ἔτσι ὅμως χάνονται εὐκαιρίες γιά λύσεις, καί τό ἀποτέλεσμα εἶναι οἱ κρίσεις νά βαθαίνουν, τά προβλήματα νά ὀξύνονται, καί, στό τέλος, θά ἔλθουν οἱ «τολμηροί» νά ἐπιβάλλουν τίς δικές τους λύσεις.
Τό ἐρώτημα εἶναι, θέλει ἡ Ἑλλάς νά εἶναι ἕνας ἀπό αὐτούς τούς τολμηρούς; Ὑποστηρίζουμε ὡς χώρα ὅτι θέλουμε νά διαδραματίζουμε ρόλο στίς ἐξελίξεις στήν ἀνατολική Μεσόγειο. Ἔχουμε ἀνοικτό τό ζήτημα τῆς Κύπρου. Τά προβλήματα μέ τήν Τουρκία ὄχι μόνον εἶναι ὑπαρκτά, ἀλλά ἀνά πᾶσαν στιγμήν μπορεῖ οἱ γενικώτερες ἀστάθειες νά τά ὁδηγήσουν σέ ἔξαρση. Καί ἄς μήν ἔχουμε τήν παραμικρή ἀμφιβολία ὅτι ἐάν οἱ συνθῆκες συντρέξουν, ἡ Τουρκία θά σπεύσει νά τίς ἐκμεταλλευθεῖ. Ἐμεῖς ἔχουμε σχέδιο γιά τό τί θά κάνουμε ἄν μᾶς προκύψει μία τέτοια κατάστασις;
Καί ὅμως, βλέποντας τά σύννεφα νά πυκνώνουν, θά ἔπρεπε ἤδη νά διαμορφώνουμε συνθῆκες ἐπιβολῆς τῆς παρουσίας μας στήν ἀνατολική Μεσόγειο. Καί τό πρῶτο βῆμα θά ἦταν ἡ ἀναβίωσις καί ἄμεση ἐφαρμογή τοῦ δόγματος τοῦ Ἑνιαίου Ἀμυντικοῦ Χώρου Ἑλλάδος – Κύπρου. Σέ δεύτερη φάση θά πρέπει νά ἀπαιτήσουμε ἀκύρωση τοῦ Τουρκο-Λιβυκοῦ Μνημονίου. Ἀφοῦ δέν εἴχαμε τήν νοημοσύνη νά θέσουμε τήν κατάργησή του ὡς προϋπόθεση γιά τήν λεγομένη Διακήρυξη τῶν Ἀθηνῶν, ἄς θέσουμε τώρα ζήτημα ἀκυρώσεως τῆς Διακηρύξεως ὅσο τό Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο παραμένει σέ ἰσχύ. Καί ἄς μήν θεωρήσει κανείς ὅτι εἴμαστε ὑπερβολικοί ἤ ἀκραῖοι. Ἁπλῶς δέν εἴμαστε φοβικοί. Καί πιστεύουμε ὅτι ἡ πολιτική τῆς πατρίδος μας δέν πρέπει νά καθοδηγεῖται ἀπό φοβικά σύνδρομα. Ἰδιαίτερα σέ ἐποχές κατά τίς ὁποῖες οἱ ἐξελίξεις προδιαγράφονται ραγδαῖες. Ἀρκεῖ νά ἀνοίξουμε τά μάτια μας γιά νά τό δοῦμε.
