ΕΑΝ ἦταν στό χέρι τῆς Κυβέρνησης νά μποροῦσε νά ἀκυρώσει ἀκόμη καί μέ προεδρικό διάταγμα τίς δημοτικές καί περιφερειακές ἐκλογές, θά τό εἶχε κάνει ἤδη. Ἀλλά πλέον εἶναι δύσκολο.
Μία τέτοια ἀπόφαση θά ἰσοδυναμοῦσε μέ θεσμική ἀνωμαλία καί θά ἀποτελοῦσε ὁμολογία ἥττας. Σέ μιά φάση κρίσιμη γιά τίς μεταρρυθμίσεις –ὅπως ἐκείνη τίς ἀντιλαμβάνεται, καί γιά τά ἑλληνοτουρκικά. Ὑπό αὐτήν τήν ἔννοια ἡ γρήγορη διάψευση τοῦ Μεγάρου Μαξίμου στήν ἐπιθυμία πού ἐξέφρασε ὁ περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Ἀγοραστός γιά τυχόν ἀναβολή τους, ἔχει τήν ἐξήγησή της.
Ὡστόσο, μέ ἀφορμή αὐτήν τήν ἐξέλιξη, ἐπιτρέψτε μου νά σᾶς διηγηθῶ μία μικρή ἱστορία ἀπό τό πρόσφατο παρελθόν, καθώς ἀπό τόν Φεβρουάριο τοῦ 2023, πολύ πρίν ὑπάρξουν Τέμπη, πυρκαγιές στόν Ἕβρο καί πλημμύρες στήν Θεσσαλία, ὑποστήριζα πώς δέν ἔχει νόημα μιά νεοεκλεγεῖσα κυβέρνηση μετά ἀπό διπλές ἐκλογές νά διεξαγάγει κάθε ἕξι μῆνες ἐκλογές. Κάλπες γιά δημοτικές καί περιφερειακές τόν Ὀκτώβριο, κάλπες γιά εὐρωεκλογές τόν Ἰούνιο.
Οἱ διαδοχικές ἐκλογές κατά τήν διάρκεια μιᾶς τετραετίας περισποῦν καί τούς πολῖτες καί τό πολιτικό σύστημα τό ὁποῖο κατεβάζει τά μολύβια. Ἐπιχειρηματολόγησα πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση τόν περασμένο χειμῶνα καί δημοσίως καί ἰδιωτικῶς (σέ δημάρχους καί περιφερειάρχες, μεταξύ τῶν ὁποίων καί στόν Κώστα Ἀγοραστό σέ μιά ἐπίσκεψή μου στήν Λάρισα τόν Μάιο), ὑπενθυμίζοντας ὅτι καί στό πρόσφατο παρελθόν, ὅταν ἀπαιτήθηκε, ἑνοποιήθηκαν οἱ δημοτικές περιφερειακές ἐκλογές μέ τίς εὐρωεκλογές σέ μία ἀναμέτρηση τό 2014. Ἀπό τήν κυβέρνηση Σαμαρᾶ-Βενιζέλου. Αὐτό ἔγινε καί γιά λόγους οἰκονομίας τοῦ προϋπολογισμοῦ ἀλλά καί γιά λόγους πολιτικούς. Καθώς τό τότε Μαξίμου τοῦ Μεσσήνιου Πρωθυπουργοῦ ἤλπιζε ὅτι οἱ καλές ἐπιδόσεις τῆς Νέας Δημοκρατίας στίς δημοτικές ἐκλογές τοῦ 2014, οἱ ὁποῖες καί ἐπετεύχθησαν, θά ἀντιστάθμιζαν τήν ἧττα καί τό προβάδισμα τοῦ ΣΥΡΙΖΑ σέ ἐκείνη τήν στροφή.
Τά πράγματα ἐξελίχθηκαν περίπου ἔτσι. Ὄχι ἀκριβῶς. Περίπου γιατί ἀπό τήν ἀναμέτρηση αὐτή ἐπωφελήθηκε κυρίως τό ΠΑΣΟΚ τοῦ Εὐάγγελου Βενιζέλου μέ τήν ὀνομασία «Ἐλιά», τό ὁποῖο ἔθεσε τό διακύβευμα τῶν ἐκλογῶν γιά τόν ἑαυτό του καί ὄχι τήν Νέα Δημοκρατία, ἀλλά αὐτά ἀφοροῦν τήν ἱστορία. Τό σημαντικό στήν περίπτωσή μας εἶναι ὅτι τότε ἑνοποιήθηκαν οἱ δύο ἀναμετρήσεις σέ μία, καί ἡ διάρκεια θητείας τῶν δημοτικῶν καί περιφερειακῶν ἀρχόντων μέ βάση καί τόν νόμο γιά τόν Καλλικράτη διήρκεσε μία ὁλόκληρη πενταετία. Μαζί διεξήχθησαν εὐρωεκλογές καί δημοτικές, θεσμικά πλέον, καί τό 2019. Ἐπί ΣΥΡΙΖΑ. Ἐξηγοῦσα λοιπόν, τόν περασμένο χειμῶνα, δημόσια καί ἰδιωτικά, σέ βουλευτές καί δημάρχους, πώς δέν ἔχει λογική γιά μιά κυβέρνηση νά θέλει νά βάζει ἐμπόδια στόν ἑαυτό της κατά τήν ἄσκηση τῶν πολιτικῶν της καί νά στήνει κάλπες κάθε τρεῖς καί λίγο, ἰδιαίτερα ἄν ἐπιθυμεῖ νά κάνει πραγματικές μεταρρυθμίσεις. Δέν ἔχει ἐπίσης λογική γιά τόν προϋπολογισμό. 5 οἱ κάλπες τό 2023 καί τό 2024, ἐπί 5 καί τά ἔξοδα.
Καί πιθανολογοῦσα ὅτι ἀκόμα καί τήν τελευταία στιγμή αὐτό μπορεῖ καί νά ἀνατρεπόταν. Ἀλλά ἡ κεντρική κυβέρνηση πού βλέπει πάντοτε τίς περιφέρειες καί τούς δήμους ὡς φυσική της προέκταση καί ὡς οἰκονομικούς ὀργανισμούς φέουδα μέ τούς ὁποίους μπορεῖ νά κλείνει συμφωνίες μέ τήν διαπλοκή, δέν εἶχε τήν ἴδια ἄποψη. Εἶχε ἄλλα στό μυαλό της. Ἡ δημόσια ἀνακίνηση τοῦ θέματος τῆς μετάθεσης τῆς ἡμερομηνίας τῶν δημοτικῶν περιφερειακῶν ἐκλογῶν, μέ πρωτοσέλιδο ἀπό τήν ἐφημερίδα μας, δέν ἐνθουσίασε τόν περασμένο χειμῶνα τό Μέγαρο Μαξίμου, τό ὁποῖο ἤθελε συσπειρωμένο γύρω του ὅλους τούς δημάρχους στήν τελική εὐθεῖα γιά τίς ἐθνικές ἐκλογές. Ὅταν τό γράψαμε ἔχοντας καί ὡς δεδομένο ὅτι ὁ τότε ἀναπληρωτής ὑπουργός ἐσωτερικῶν Στέλιος Πέτσας ἦταν θερμός ὑποστηρικτής αὐτῆς τῆς ἰδέας, τήν ἑπόμενη συνεκλήθη τό ὑπουργικό συμβούλιο, καί τό πρῶτο θέμα πού ἐνέγραψε στήν ἡμερήσια διάταξη τότε ὁ Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ἦταν ὁ ρητός προσδιορισμός τῆς ἡμερομηνίας διεξαγωγῆς τῶν ἐκλογῶν γι’ αὐτόν τόν Ὀκτώβριο.
Ἔτσι ἔσβησε κάθε συζήτηση. Καί ὄχι μόνο αὐτό, ἀμέσως μετά τίς ἐθνικές ἐκλογές ὁ Πρωθυπουργός παραβιάζοντας παλαιές φιλελεύθερες ἀρχές γιά τήν αὐτονομία τῆς τοπικῆς αὐτοδιοίκησης περιόδευσε σέ ὁλόκληρη τήν χώρα γιά νά παρουσιάσει ὁ ἴδιος τούς ὑποψήφιος περιφερειάρχες τῆς Νέας Δημοκρατίας ταυτίζοντάς τους ἀπολύτως μέ τήν πολιτική τύχη τοῦ κόμματος. Τό ἔκανε ἀρχικῶς μέ τόν κύριο Πατούλη καί μετά μέ τόν κύριο Χαρδαλιᾶ, τό ἔκανε μέ τόν Δημήτρη Πτωχό στήν Πελοπόννησο, μέ τόν Ἀλκιβιάδη Στεφανῆ στό βόρειο Αἰγαῖο καί μέ τόν Γιῶργο Χατζημάρκου στό νότιο Αἰγαῖο. Τότε πού τά ἔκανε ἡ Νέα Δημοκρατία ἀπολάμβανε τίς μετεκλογικές της δάφνες, καί ἡ παρουσία τοῦ Πρωθυπουργοῦ δίπλα στούς ὑποψηφίους τῆς ἔδινε πόντους. Τώρα πού, εὔλογα μετά τίς θεομηνίες γιά τίς πυρκαγιές, δέν εἶναι στά καλύτερά του, ἡ ταύτιση τῶν αὐτοδιοικητικῶν παραγόντων μέ τήν Κυβέρνηση παράγει τεράστια πολιτική ζημιά.
Ἡ ὁποία, ἄν δέν ἀλλάξει τό κλῖμα μέσα στόν ἑπόμενο μῆνα, θά ἀποτυπωθεῖ μέ τόν ἕνα ἤ μέ τόν ἄλλο τρόπο καί στίς κάλπες. Ἤδη ἁρμόδιοι παράγοντες διέκριναν κάποια πρῶτα προβλήματα πρίν ἀπό τίς θεομηνίες. Ἡ πραγματικότητα εἶναι ξεροκέφαλη. Καί ἅμα θές νά νικήσεις τήν πραγματικότητα μέ βολονταρισμό, αὐτό δέν εἶναι πάντοτε εὔκολο.
Στό βόρειο Αἰγαῖο, γιά παράδειγμα, ὁ Κώστας Μουντζούρης ταύτισε τήν θητεία του μέ τήν ὑπεράσπιση τῆς περιφέρειας ἀπό τούς παράνομους μετανάστες. Τώρα πού οἱ ροές ἔχουν τετραπλασιαστεῖ στήν περιοχή, ἐναλλακτικός λόγος δέν μπορεῖ νά διατυπωθεῖ ἀπό τούς ἀνθυποψηφίους του. Οἱ ὁποῖοι πρέπει νά ὑπερασπίζονται καί ἀπό πάνω τήν κυβερνητική πολιτική. Ἐδῶ πού ἔφτασαν τά πράγματα λοιπόν, πράγματι ἡ ἀναβολή τῶν περιφερειακῶν ἐκλογῶν θά ἦταν ἰδεώδης γιά τήν Νέα Δημοκρατία. Ἀλλά αὐτές οἱ ἀποφάσεις λαμβάνονται σέ ἀνύποπτους καιρούς. Ὅταν εἶσαι καβάλα στό ἄλογο. Ὄχι ὅταν εἶσαι ὑπό πίεση.
Ἄν ἡ ἀπόφαση τῆς ταυτόχρονης διεξαγωγῆς δημοτικῶν περιφερειακῶν ἐκλογῶν καί εὐρωεκλογῶν εἶχε ληφθεῖ τόν περασμένο χειμῶνα ὅταν ἐπιχειρηματολογήσαμε γιά αὐτήν μέ ὀρθολογικά ἐπιχειρήματα, κανείς δέν θά μποροῦσε νά μιλήσει. Ἄν εἶχε ληφθεῖ ἐπίσης ἀμέσως μετά τίς ἐκλογές μέσα στό καλοκαίρι πρίν ἀπό τά γεγονότα, πάλι κανείς δέν θά μποροῦσε νά μιλήσει. Ἄν ληφθεῖ ὅμως τώρα, θά ἐκληφθεῖ ἀπό τό σύνολο τῶν πολιτῶν καί τοῦ πολιτικοῦ συστήματος ὡς ὁμολογία ἥττας, καί ἡ μετάθεσή τους ἁπλῶς θά γιγαντώσει τό ρεῦμα ἀμφισβήτησης καί θά ἑνώσει τήν ἀντιπολίτευση στό σύνολο τῆς Ἀριστερᾶς καί Δεξιᾶς ἐναντίον τῆς Κυβέρνησης. Στερνή μου γνώση.
Δικαιώνεται καί πάλι ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς. «Ἄν ἡ κοινή λογική στήν Ἑλλάδα ἦταν τόσο κοινή, δέν θά ἦταν καί τόσο δυσεύρετος.»
