Καθώς ζυγώνουν οἱ ἡμέρες πού θά ἀρχίσουν οἱ ἐκδηλώσεις γιά τήν ἐπέτειο τοῦ «Πολυτεχνείου», ἔρχονται στό μυαλό ἐκεῖνες οἱ εἰκόνες πού ζήσαμε τόν Νοέμβριο τοῦ 1973.
Φοιτητές, μέ τίς ἀνησυχίες καί τήν ἀμφισβήτηση στό αἷμα μας, ἐργαζόμενοι παράλληλα, δέν μπορούσαμε νά λείψουμε ἀπό ἐκεῖνο τό αὐθόρμητο ξεσήκωμα.
Παιδιά ἀκόμη, «μέ τά μαλλιά καί μέ τά μαῦρα ροῦχα», πού τραγούδησε ὁ Διονύσης, δέν χάναμε εὐκαιρία νά χωθοῦμε στίς παρέες καί νά μετάσχουμε σέ ζυμώσεις, καθώς ἦταν πλέον φανερό ὅτι «τό καζάνι ἔβραζε»… Προσωπικά, βρισκόμουν σέ μιά κατάσταση ἡμι-μέθης. Ἐργαζόμουν τά βράδυα ὡς μουσικός, τήν ἡμέρα ὡς –ἄμισθος– δημοσιογράφος καί παράλληλα ἑτοιμαζόμουν νά κάνω οἰκογένεια! Ἄλλα χρόνια, τότε στά 24, ἤσουν ἕτοιμος γιά γάμο, εἶχες τήν δουλειά σου, τό εἰσόδημά σου, τά ἐνοίκια ἦταν λογικά. Ἔλειπε μόνο ἡ πολιτική ἐλευθερία, τήν ὁποία ὁ νέος δέν μπορεῖ νά στερηθεῖ, ὅσο συντηρητικός καί ἄν εἶναι…
Στήν Νίκαια, περιοχή ὅπου τότε ἡ ἀριστερά ἦταν σχεδόν …ὑποχρεωτική, τό ἀντι-χουντικό κλῖμα δέν μποροῦσε πλέον νά κρυφτεῖ. Οἱ νεολαῖοι συζητούσαμε ἐλεύθερα στά καφενεῖα καί τίς λέσχες τῶν συλλόγων (ὑπῆρχαν τότε σύλλογοι μέ ζηλευτή πολιτιστική καί πνευματική δραστηριότητα) καί ἡ «καθοδήγηση» ἔδινε κι ἔπαιρνε. Δέν μποροῦσες νά «μείνεις ἀπ’ ἔξω». Ἡ ἀμφισβήτηση ἐρχόταν ἀπό τήν Δύση, ἡ Γαλλία δεχόταν τίς δονήσεις τοῦ Μαΐου τοῦ ’68, στίς ΗΠΑ τό ἀντιπολεμικό κίνημα εἶχε φουντώσει, τό Βιετνάμ εἶχε θάψει τόν δῆθεν πατριωτισμό καί ἐδῶ, ὅπου ἡ πληροφόρηση ἦταν μηδαμινή, «δούλευε» τό BBC, ἡ Ντώυτσε Βέλλε, τό Παρίσι, ἀκόμη καί οἱ «ἐλεύθεροι» σταθμοί τῶν κομμουνιστικῶν χωρῶν. Στά «βραχέα» τῶν ραδιοφώνων μας, ἀντλούσαμε τίς πληροφορίες πού δέν βρίσκαμε στά ἑλληνικά μέσα καί φορτίζαμε τίς ἀντι-κυβερνητικές μας μπαταρίες.
Δέν χρειαζόταν, τότε, νά εἶσαι «ὀργανωμένος». Τό κλῖμα ἦταν τέτοιο, πού θά ἀρκοῦσε μιά σπίθα γιά νά ξεσπάσει ἡ νεολαία. Ἤδη, ἀπό τόν Φεβρουάριο, μέ τό κίνημα τῆς Νομικῆς, εἶχε σημειωθεῖ τό πρῶτο, σημαντικό ρῆγμα στό τεῖχος «ἡσυχία-τάξις-ἀσφάλεια», στό ὁποῖο ὁρκίζονταν οἱ τότε κυβερνῶντες.
Καί ἡ σπίθα στό Πολυτεχνεῖο ἔγινε πολύ σύντομα φλόγα καί σέ λίγο πυρκαϊά! Ἡ ὁδός Πατησίων ἔζησε μοναδικές στιγμές. Νέοι, μοίραζαν προκηρύξεις καί ἀπό τά παράθυρα τῶν λεωφορείων καί τῶν τρόλλεϋ πρόβαλλαν δεκάδες χέρια γιά νά τίς ἁρπάξουν. Οἱ διαδηλώσεις διαδέχονταν ἡ μία τήν ἄλλη, κάθε λίγο καί λιγάκι, ἀκούγονταν νέα συνθήματα καί ὁ χῶρος, μέχρι τήν Ὁμόνοια, ἀντηχοῦσε, μέ κύριο τό «Ψωμί-Παιδεία-Ἐλευθερία». Στήν οὐσία τό ψωμί δέν μᾶς ἔλειπε, ἀλλά ἔλειπε ἡ ἐλευθερία στήν Παιδεία. Μπορεῖ νά εἴχαμε ἐλεύθερη πρόσβαση στίς σπουδές, μπορεῖ νά εἴχαμε σημαντικούς καθηγητές, ἀλλά ἄν στά Πανεπιστήμια δέν ὑπάρχει ἡ ἐλευθερία τῆς ἐκφράσεως ὅλων τῶν ἀπόψεων, δέν ὑπάρχει τίποτε!
Ἔτσι, μοιραῖα, ἡ ἀνελευθερία ἔγινε ὁ μεγάλος βραχνᾶς. Καί τό ξέσπασμα ἐκεῖνο κλόνισε τήν ἀνωμαλία πού εἶχε «στριτζωθεῖ» στήν ἐξουσία. Μακάρι νά φθάσουμε στό σημεῖο νά τιμοῦμε ἐκεῖνες τίς ἡμέρες χωρίς τίς ἀκρότητες στίς ὁποῖες ἔχουμε πλέον ἐθισθεῖ. Τό «Πολυτεχνεῖο» δέν ἦταν «ἐπανάσταση». Ἦταν ἡ μεγάλη νίκη τῶν νέων ἀπέναντι στήν καταπίεση. Οἱ νέοι ἔδωσαν τήν μάχη. Καί τήν κέρδισαν.
