Οἱ ἐχθροί τῆς Ἀκροπόλεως
Τοῦ Ἐλευθερίου Γ. Σκιαδᾶ
ΜΕ αὐτόν τόν τίτλο ἡ «Ἑστία» κατήγγελλε τόν Νοέμβριο 1955 τό ἀδιανόητο γεγονός τῆς ἀνεγέρσεως μιᾶς πενταώροφης πολυκατοικίας κάτω ἀπό τήν Ἀκρόπολη καί παρά τό ἀρχαῖο θέατρο τοῦ Διονύσου (Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου καί Θρασύλλου). Ἀπό κοινοῦ μέ τόν Κώστα Μπίρη, τόν θεματοφύλακα τῶν ἱερῶν καί τῶν ὁσίων τῶν Ἀθηνῶν, ἐξαπέλυσαν ἐκστρατεία γιά τήν καταδίκη τῆς πολεοδομικῆς κακοποιήσεως τῆς πρωτευούσης καί ἀποκαταστάσεως τῶν πραγμάτων.
Πῶς ἦταν δυνατόν νά προσβάλλεται τό περιβάλλον τῆς Ἀκροπόλεως καί νά ἐμποδίζεται ἡ θέα τοῦ Ἱεροῦ Βράχου; Παρά τό γεγονός ὅτι ἡ πολυκατοικία εἶχε ἀνεγερθεῖ, ξεσηκώθηκε ὁ κόσμος, ἀπεκαλύφθη ὁ πολιτικός πού ἐκρύβετο πίσω ἀπό τήν ὑπόθεση, συνεστήθησαν ἐπιτροπές εἰδημόνων καί ἐν τέλει ἡ πολυκατοικία κατεδαφίσθη. (Ὁλόκληρη ἡ ὑπόθεσις στά «Ἱστορικά Ντοκουμέντα».)
Πέρασαν ἀπό τότε περισσότερα ἀπό ἑξῆντα χρόνια. Κανείς δέν διανοήθηκε νά διαταράξει τήν περιβαλλοντική ἰσορροπία καί νά πλήξει αἰσθητικῶς τήν Ἀκρόπολη, αὐξάνοντας τά ὕψη τῶν οἰκοδομῶν. Μέχρι πού ἔφθασε ἡ ἐποχή νά γίνει κι αὐτό. Ἡ ρῆσις «αὐτοί θά χτίσουν καί τήν Ἀκρόπολη» ἔπαψε πιά νά λέγεται ὡς ἀστεῖο. Εἶναι πραγματικότης. Στήν περιοχή τοῦ Μακρυγιάννη τό ὕψος ἐξαντλεῖτο στά εἴκοσι περίπου μέτρα.
Τώρα ἀνεγείρονται μεγαθήρια δέκα καί ἕνδεκα ὀρόφων, ὕψους τριάντα μέτρων! Ἀντί νά θεραπευθοῦν τά ἄτοπα καί νά γίνουν ἀκόμη πιό ἰσχυροί οἱ μηχανισμοί προστασίας καί προβολῆς τοῦ παγκοσμίου μνημείου, κάποιοι συνηγοροῦν στήν… ἀπόκρυψή του. Ἐπιτρέπουν τήν ἀνέγερση κτιρίων τά ὁποῖα συναγωνίζονται σέ ὕψος καί ἔμφαση τήν Ἀκρόπολη, τό καύχημα τῆς πρωτευούσης, τό ὁποῖο κινεῖ τόν θαυμασμό ὅλου τοῦ κόσμου, ὅπως ἔγραφε ὁ ἀείμνηστος Κώστας Η. Μπίρης.
Ἡ ἀθλιότης δέν ἐξαντλεῖται σ’ αὐτήν τήν πλευρά τοῦ μνημείου. Ἔχει ἐξαπλωθεῖ πρός ὅλες τίς κατευθύνσεις. Κάτω ἀπό τήν Ἀκρόπολη κεραμοσκεπές ἀφηρέθησαν ἀπό παραδοσιακά κτίρια γιά νά μετατραποῦν σέ ταράτσες καί καφετέριες. Μά πρόκειται γιά παρανομία! Καί ποιός νοιάστηκε; Ὅσοι καταγγέλλουν ἐκλαμβάνονται ὡς «γραφικοί». Τό «δέν βαριέσαι ἀδελφέ» διέπει τήν ψυχολογία τῶν ὑπευθύνων. Οἱ ἀριστερόστροφοι μέχρι πρό τινος διαμαρτυρόμενοι, τώρα ἀπολαμβάνουν τά ἀγαθά τῆς ἐξουσίας. Καί οἱ δεξιόστροφοι τοιοῦτοι ἀναμένουν τήν σειρά τους.
Ἀπέμειναν οἱ κάτοικοι τῆς πόλεως νά ζητοῦν τήν ἄμεση καί ἀποτελεσματική προστασία, συμφώνως πρός τό ἄρθρο 24 τοῦ Συντάγματος, τοῦ παγκοσμίου πολιτιστικοῦ ἀγαθοῦ, δηλαδή τοῦ Μνημείου τῆς Ἀκροπόλεως. Τήν θέσπιση ἠπιοτέρων ὅρων δομήσεως καί χρήσεων γῆς, πέριξ αὐτῆς καί, βεβαίως, τήν ἐπανεξέταση τῶν διοικητικῶν πράξεων περί ἐγκρίσεως ἀνεγέρσεως ὑπερμεγεθῶν κτιρίων.
Καί γιατί ὄχι; Τήν προσαρμογή διά τῆς κατεδαφίσεως ὀρόφων τῶν κτιρίων πού ἀνηγέρθησαν προσβάλλοντας μέ τό ὕψος τους τό μνημεῖο καί τό περιβάλλον του. Τό 1955 τό κράτος ἀποζημίωσε τούς ἰδιοκτῆτες πλουσιοπάροχα καί κατεδάφισε τήν πολυκατοικία. Ἀλλά τότε δήμαρχος Ἀθηναίων ἦταν ὁ Παυσανίας Κατσώτας, διευθυντής τοῦ Σχεδίου Πόλεως ὁ Κώστας Μπίρης καί ἁρμόδιος ὑπουργός ὁ Λάμπρος Εὐταξίας…
