Τό πιστοποιητικό ὅπως ἐπαρουσιάσθη στήν Μασσαλία
ΤΗΝ ΑΓΝΩΣΤΗ ἱστορία τοῦ Παύλου Μελᾶ καί τῆς οἰκογενείας του ἀποκαλύπτει ντοκουμέντο πού ἦλθε στό φῶς τῆς δημοσιότητος κατά τήν διάρκεια τῶν ἐγκαινίων τῆς ἀναμνηστικῆς πλάκας τοῦ ἥρωος τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος στήν ἐκκλησία ὅπου ἐβαπτίσθη, στήν Μασσαλία. Γιά πρώτη φορά ἡ ὀρθόδοξη ἑλληνική ἐκκλησία τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ἀπεκάλυψε τό πιστοποιητικό βαπτίσεως τοῦ Παύλου Μελᾶ, ἡ οἰκογένεια τοῦ ὁποίου εἶχε καταφύγει στήν γαλλική πόλη γιά νά ξεφύγει ἀπό τόν τουρκικό ζυγό. Ἡ ἀποκάλυψις τοῦ ἱστορικοῦ ντοκουμέντου συμπίπτει χρονικῶς μέ τήν ψήφιση τῆς Συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν, πού ξεπουλᾶ τό ὄνομα τῆς Μακεδονίας, ἡ ὁποία ἐκτός ἀπροόπτου θά γίνει στίς ἀρχές τῆς ἑπομένης ἑβδομάδος, μέ διαδικασίες fast track.
Κατά τά ἐγκαίνια τῆς ἀναμνηστικῆς πλάκας τοῦ Παύλου Μελᾶ ἀρκετοί Ἕλληνες τῆς Μασσαλίας ἔδωσαν τό «παρών», συγκινημένοι καί ὑπερήφανοι. Τό δέ πιστοποιητικό βαπτίσεως φυλάσσεται στά ἀρχεῖα τῆς προαναφερθείσης ἐκκλησίας. Τά ἐγκαίνια ἔλαβαν χώρα στήν ἐκκλησία, παρουσίᾳ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Γαλλίας κ.κ. Ἐμμανουήλ. Πρίν ἀπό τά ἐγκαίνια, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κ.κ. Ἐμμανουήλ ἀνεφέρθη στά σημαντικώτερα σημεῖα τοῦ βίου τοῦ Παύλου Μελᾶ, ὁ ὁποῖος ἐγεννήθη καί ἐβαπτίσθη στήν Μασσαλία. Μεταξύ τῶν παρευρισκομένων ἦταν ὁ Προξενικός Λιμενάρχης, ἀξιωματικοί τοῦ ἑλληνικοῦ Στρατοῦ, οἱ πρόεδροι τῶν ἑλληνικῶν καί φιλελληνικῶν συλλόγων, οἱ ὀρθόδοξοι ἱερεῖς τῆς περιοχῆς καί πολλοί κάτοικοι. Ὁ ἱερεύς τῆς ἑλληνικῆς ἐκκλησίας στήν Μασσαλία, Ἀρχιμανδρίτης κ.κ. Δημήτριος Πλουμῆς, εὐχαρίστησε ὅλους ἐκείνους πού συνέβαλαν στόν σχεδιασμό καί στήν πραγματοποίηση τῆς ἀναρτήσεως στήν ἐκκλησία αὐτῆς τῆς ἀναμνηστικῆς πλάκας.
Οἱ πρόγονοι τοῦ Παύλου Μελᾶ, κυνηγημένοι ἀπό τούς Τούρκους, βρῆκαν καταφύγιο στήν Μασσαλία. Στήν πόλη αὐτή λοιπόν ἐγεννήθη στίς 30 Μαρτίου τοῦ 1870 καί ἐβαπτίσθη στίς 29 Νοεμβρίου τοῦ ἰδίου ἔτους, μέ ἀνάδοχο τήν μητέρα του Ἑλένη Μελᾶ στήν ἴδια ἐκκλησία. Στήν πόλη ὅπου τήν περίοδο ἐκείνη διέμεναν χιλιάδες Ἕλληνες, ὁ Παῦλος Μελᾶς πέρασε τά πρῶτα χρόνια τῆς ζωῆς του.
Ὁ τάφος τῆς οἰκογενείας Μελᾶ στό Κοιμητήριο St. Pierre τῆς Μασσαλίας. Δεξιά ὁ Παῦλος Μελᾶς
Ὁ πατέρας τοῦ Παύλου ἠσχολήθη στήν Μασσαλία μέ τό ἐμπόριο καί ἀπέκτησε μεγάλη περιουσία. Ἀκολουθώντας τήν οἰκογενειακή παράδοση, διέθεσε τήν περιουσία του στήν ὑπηρεσία τῆς «Μεγάλης Ἰδέας» κι ἔγινε ὁ πιό σημαντικός ὑποστηρικτής ὅλων τῶν ἐπαναστατικῶν κινημάτων πού εἶχαν ὡς στόχο τήν προσάρτηση τῶν ἑλληνικῶν πληθυσμῶν τῆς Ἠπείρου, τῆς Θεσσαλίας, τῆς Μακεδονίας καί τῆς Κρήτης στήν Ἑλλάδα. Ὑπῆρξε δραστήριο μέλος τῆς Ἐθνικῆς Ἑταιρείας, μιᾶς μυστικῆς ὀργανώσεως, πού εἶχε ὡς σκοπό τήν ἀναζωπύρωση τοῦ ἐθνικοῦ φρονήματος καί τήν ἀπελευθέρωση τῶν ὑποδούλων Ἑλλήνων. Ἐδέχθη ἔντονη ἐπιρροή νά ἀσχοληθεῖ μέ τήν ἀπελευθέρωση τῆς Μακεδονίας ἀπό τόν πεθερό του, τόν Στέφανο Δραγούμη, ἐνῶ εἶχε ἄμεση πληροφόρηση ἀπό τόν ἀδελφό τῆς συζύγου του, Ἴωνα Δραγούμη, πού ἐκείνη τήν περίοδο ὑπηρετοῦσε ὡς ὑποπρόξενος στό Μοναστήρι.
Στίς 27 Αὐγούστου τοῦ 1904 ἡ Μακεδονική Ἐπιτροπή τῆς Ἀθήνας ἐπέλεξε ἐπισήμως τόν Παῦλο Μελᾶ Ἀρχηγό τῶν Ἀνεξαρτήτων Σωμάτων τῆς Περιφερείας Μακεδονίας (Μοναστήρι καί Καστοριά). Ἔτσι σχημάτισε ἕνα σῶμα ἀνταρτῶν Μακεδόνων, Μανιατῶν καί Κρητικῶν, οἱ ὁποῖοι φοροῦσαν τόν περίφημο παραδοσιακό ντουλαμᾶ καί τήν φουστανέλλα. Κατά τήν διάρκεια τοῦ ἀγῶνος πῆρε τό ψευδώνυμο «Καπετάν Μίκης Ζέζας». Ἔχασε τήν ζωή του πολεμώντας στίς 26 Ὀκτωβρίου 1904 (13 Ὀκτωβρίου μέ τό Ἰουλιανό ἡμερολόγιο), σέ ἡλικία μόλις 34 ἐτῶν. Ὁ θάνατός του συνέβαλε στήν ἀνάδειξή του ως θρυλικοῦ ἥρωος, μέ μεγάλο ἀντίκτυπο στήν κοινή γνώμη. Οἱ καμπάνες ἤχησαν πένθιμα πρός τιμήν του σέ ὁλόκληρη τήν χώρα. Ἡ θυσία του σηματοδότησε οὐσιαστικῶς τήν ἔναρξη τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος, πού ἐκορυφώθη μέ τούς Βαλκανικούς Πολέμους τοῦ 1912-1913.
