Μία ὥρα μέ τόν Ἀναστάσιο

ΔΙΑΤΗΡΩ ἐξαιρετική ἀνάμνηση ἀπό τήν γνωριμία μου μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλβανίας Ἀναστάσιο…

… πρό τετραετίας καί λυπᾶμαι εἰλικρινῶς ἄν μέ τά γραπτά μου γιά τίς ἐλλείψεις ἐκπαιδευτικῶν στά σχολεῖα τῆς ἑλληνικῆς μειονότητας στήν Βόρειο Ἤπειρο καί τήν ἀποκάλυψη γιά τό διάβημά του στό Μέγαρο Μαξίμου σχετικά μέ τό ζήτημα, τόν ἔφερα σέ δύσκολη θέση. Καί τόν ἀνάγκασα νά τό διαψεύσει μέ μιά ἀνακοίνωση τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς, ἡ ὁποία ὅπως ἔφθασε στά χέρια μας ἀνέφερε ὅτι τά ἀποκαλυφθέντα «δέν εἶναι ἀλήθεια», ἀλλά στήν ἐκδοχή πού διεκινήθη στό facebook ἀνέφερε τό ἐλαφρῶς τροποποιημένο «δέν εἶναι ἀληθινά». Ἐμεῖς ἀπαντήσαμε στόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀναστάσιο ὅτι δεχόμαστε νά ὑποστοῦμε τό κόστος μιᾶς ἀναγκαίας διάψευσης, ἀρκεῖ νά διοριστοῦν οἱ δάσκαλοι στήν Βόρειο Ἤπειρο. Ὅπως καί συνέβη τελικῶς. Πρός τιμήν της ἡ Ὑπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως κατάλαβε ἀμέσως τό πρόβλημα, ὑπέγραψε μέ κανονιστικές τριετεῖς ἀποσπάσεις ἐκπαιδευτικῶν στήν Βόρειο Ἤπειρο γιά νά μήν ἔχουμε τό ἴδιο πρόβλημα κάθε χρόνο, καί ὅλα καλά.

Ἡ διάψευση πού Ἀρχιεπισκόπου δέν μᾶς στενοχώρησε, τό μεῖζον γιά ἐμᾶς ἦταν νά μήν μείνει ὁ ἐναπομείνας Ἑλληνισμός τῆς Βορείου Ἠπείρου χωρίς δασκάλους. Ὅπως ἦρθαν τά πράγματα, ἡ ἀπόφαση αὐτή τῆς Ὑπουργοῦ Παιδείας μαζί μέ τήν πρόσφατη ἀπόφαση τοῦ Ἀρείου Πάγου γιά τήν μή ἀναγνώριση τῆς «Τουρκικῆς Ἕνωσης Ξάνθης», στό μέτρο πού ἦταν ἀποτέλεσμα καί τῆς δικῆς μας δημοσιογραφικῆς παρέμβασης, μᾶς κάνει νά νοιώθουμε ὅτι οἱ μάχες πού δίνουμε ἔχουν νόημα. Δέν εἴμεθα Δόν Κιχῶτες. Ἡ Κυβέρνηση ἐνίοτε ἀκούει ἔστω καί ἄν ἀρχικῶς δυσφορεῖ καί αὐτό εἶναι πρός ἔπαινό της. Ἡ διαρκής ἐνασχόλησή μας μέ τά θέματα αὐτά ὀφείλεται στό ἑξῆς: ἔχουμε ἑδραία τήν ἄποψη, ὅτι ὑποχωροῦν σταδιακῶς καί τά πνευματικά σύνορα καί τά φυσικά σύνορα τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Τά πνευματικά γιατί ἀφήνεται νά πεθαίνει ἀνυπεράσπιστη ἡ ἑλληνική παρουσία σέ ὅλη τήν εὐρύτερη περιοχή (Βαλκάνια, Καύκασος, Μέση Ἀνατολή) ἀλλά καί γιατί τά φυσικά σύνορα ὑποχωροῦν στό μέτρο πού οἱ πολῖτες ἐγκαταλείπουν ἀπογοητευμένοι τίς Θερμοπύλες τῆς μεθορίου στήν Μακεδονία, τήν Θράκη καί τά νησιά τοῦ Αἰγαίου γιά τήν ἀσφαλέστερη ἐνδοχώρα. Ἐάν ὄχι γιά τήν μετανάστευση. Ἡ ἐμπλοκή τοῦ Ἀρχιεπισκόπου μας, ὁ ὁποῖος ποιμαίνει δεκαετίες τό Ὀρθόδοξο ποίμνιό του μέσα σέ καθεστώς καχυποψίας (ἴσως καί μεγαλύτερης ἀπό αὐτήν πού ὑφίσταται ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης), εἶναι θεωρῶ μιᾶς πρώτης τάξεως εὐκαιρία νά σᾶς «συστήσω» αὐτόν τόν φωτισμένο ἡγέτη τῆς Ὀρθοδοξίας.

Τόν γνώρισα μέσα στό γραφεῖο τοῦ ὑφυπουργοῦ Ἐξωτερικῶν Γιάννη Ἀμανατίδη, τοῦ μόνου μέλους ἐκείνης τῆς κυβέρνησης τοῦ ΣΥΡΙΖΑ πού εἶχε τοποθετημένο στό γραφεῖο του εἰκόνισμα τῆς Παναγίας καί ὄχι πορτραῖτο τοῦ Βελουχιώτη (γι’ αὐτό καί ἔχει τήν ἀπεριόριστη ἐκτίμησή μου.) Ὁ ὑφυπουργός ἔφυγε σέ προγραμματισμένη συνάντηση, ἀφοῦ ἔκανε τίς συστάσεις, καί μείναμε μαζί μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο μία ὁλόκληρη ὥρα, ἀμφιβάλλω ἄν τό θυμᾶται μετά τόσα χρόνια. Ἤμαστε τόσο ἀπορροφημένοι, ὥστε ὅταν πέρασε ἡ ὥρα… εἰσέβαλαν ἀπρόσκλητοι στό γραφεῖο οἱ συνοδοί του ἀπό ἀνησυχία μήν εἶχε συμβεῖ κάτι. Τί νά συμβεῖ; Γοητευμένος ἀπό τήν προσωπικότητα τοῦ Ἀναστασίου ὑπέβαλα τήν μία ἐρώτηση πίσω ἀπό τήν ἄλλη. Μετάνοιωσα πού δέν ζήτησα συνέντευξη στό τέλος. Μοῦ ἐξομολογήθηκε πώς πῆρε τήν ἀπόφαση νά «στρατευθεί» στήν ἱεροσύνη στά σκαλιά τῶν Προπυλαίων τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ποιά φωνή τοῦ μίλησε, μοῦ ἔδειξε τί ἔγραφε τό ἐγκόλπιό του σέ ἀνάμνηση ἐκείνης τῆς ἡμέρας, μοῦ μίλησε γιά τήν σχέση του μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο τόν Α΄, μοῦ ἐξήγησε πώς κάποιοι στήν Ἐκκλησία τόν ἐμπόδισαν νά γίνει Μητροπολίτης γιατί εἶχαν τόν φόβο ὅτι μπορεῖ νά ἐκλεγεῖ Ἀρχιεπίσκοπος, μοῦ διηγήθηκε πώς ἔδωσε τό «παρών» ὡς ἱερωμένος στά γεγονότα τῆς Νομικῆς Σχολῆς τό 1973. Φυσικά μιλήσαμε ἐπί μακρόν γιά τό συγγραφικό του ἔργο, τήν Ὀρθοδοξία καί τήν ποιμαντορία του στήν Ἀλβανία. Μοῦ εἶχε κάνει ἐξαιρετική ἐντύπωση ὅτι δεκαετίες πρίν ἐμφανιστεῖ στήν διεθνῆ ὁρολογία ὁ ὅρος «παγκοσμιοποίηση» ἐκεῖνος ἀπό τό 1974 εἶχε συγγράψει βιβλίο μέ θέμα τήν Παγκοσμιότητα. Τόσο μπροστά ἦταν! Λίγες μέρες μετά τήν συνάντησή μας, τήν ὁποία θεωρῶ τύχη καί εὐλογία γιά τήν ζωή μου, ἔφθασαν στό γραφεῖο μου συσκευασμένα σέ μιά μεγάλη κούτα ὅλα του τά βιβλία: Σταυρός καί Ἀνάσταση, Ἰσλάμ, Ἱεραποστολή, Στήν Ἀφρική, Ἕως ἐσχάτου τῆς Γῆς, Παγκοσμιότητα καί Ὀρθοδοξία κ.ἄ. Τά ἔχω ὅλα δίπλα στόν ὑπολογιστή μου σέ πρώτη ζήτηση ὅταν γράφω καί ἀνατρέχω οὐκ ὀλίγες φορές σέ αὐτά –μαζί μέ τά κείμενα τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου ὅπως τό Περί ἐπιμελείας τῶν ψυχῶν– ὅταν κρίνω ὅτι χρειάζομαι νά πάρω μιά ἀνάσα. Ὁ Ἀναστάσιος ἐκπληροῖ ἄλλως τε τό δόγμα τοῦ Ἁγίου: Ἐξουσία μέ καλοσύνη! Ἄριστα ἔπραξε λοιπόν ἀπό τήν πλευρά της ἡ Ἀρχιεπισκοπή Ἀλβανίας καί ἐξέδωσε διάψευση γιά ὅσα γράψαμε, καταλαβαίνουμε καλά τήν θέση του. Εἴμαστε καί ἐμεῖς ὀπαδοί τῆς ἀπόψεως τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου, ὅτι «στήν ὑπομονή κεῖται ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν ἡμῶν». Ὁ Ἀναστάσιος εἶναι ὁ κατ’ ἐξοχήν ἐκφραστής αὐτῆς τῆς γραμμῆς. Κάνει δεκαετίες τώρα πολιτική μέ τήν ὑπομονή, τήν πραότητα καί τήν γλυκύτητα.

Ἄποψη δική μας ὅμως εἶναι ὅτι τά προβλήματα δέν λύονται πάντοτε μέ τήν σιωπή καί μέ τήν εὐγένεια. Χρειάζεται καμμιά φορά νά «συμπλακεῖς» καί ἐν ἀνάγκῃ νά «τσαλακωθεῖς» γιά νά δοθεῖ λύσις. Ἡ Ἀρχιεπισκοπή Ἀλβανίας λογικῶς δέν μπορεῖ. Ἐμεῖς ὅμως χωρίς νά μεγαλοπιανόμαστε, μποροῦμε. Τί νόημα ἔχει νά παριστάνουμε τούς ἐκφραστές τῆς κοινῆς γνώμης ἄν δέν τολμοῦμε νά βάλουμε καμμιά φωνή ὅταν χρειάζεται; Τώρα, ἄν ἡ φωνή αὐτή ἔχει καί κόστος ὅτι δέν λέμε τήν ἀλήθεια, δέν πειράζει. Δίνουμε κάθε βράδυ ἐξετάσεις στό μαξιλάρι μας καί στήν συνείδησή μας. Ὅταν συλλάβουμε ἑαυτούς νά κάνουν φάουλ, θά τό ἀναγνωρίσουμε καί θά ζητήσουμε καί συγγνώμη. Πάνω ἀπό τούς φόβους καί τίς ματαιοδοξίες μας εἶναι ὅμως πάντα ὁ Ἑλληνισμός. Αὐτό δέν τό ξεχνᾶμε ποτέ.