ΟΙ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ὅλων μας εἶναι αὐτόν τόν καιρό ἀφιερωμένες στόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί…
… πάσης Ἑλλάδος Ἱερώνυμο, στόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλβανίας Ἀναστάσιο καί στόν Ἀρχιεπίσκοπο Κρήτης Εἰρηναῖο. Ὁ πρῶτος νοσηλεύεται στόν Εὐαγγελισμό μέ κορωνοϊό, ὁ δεύτερος καί ὁ τρίτος βγῆκαν νικητές ἀπό τήν μάχη καί ἔλαβαν ἐξιτήριο. 82, 92 καί 87 ἐτῶν ἀντιστοίχως εἶναι ἡλικιακῶς οἱ ἡγέτες τῆς Ἐκκλησίας μας. Τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο εἶχα τήν τύχη νά γνωρίσω καλύτερα ἀπό κοντά τά τελευταῖα χρόνια καί εἰδικῶς μέσα ἀπό τό τελευταῖο του βιβλίο. Ἐκκρεμοῦσε μιά συνάντησή μας στό Συνοδικό Μέγαρο τέλη Ὀκτωβρίου γιά νά μοῦ λύσει ἀπορίες σχετικῶς μέ ὁρισμένα γραφόμενα στό βιβλίο του ἀλλά καί γιά νά τοῦ ζητήσω νά δώσει τό «παρών» φέτος ἤ τοῦ χρόνου στήν ἑορτή τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου στό νησί μου. Δέν εἶχε τύχει νά παραστεῖ ποτέ στά δώδεκα χρόνια τῆς ποιμαντορίας του, καί ἡ συμπλήρωση ἑκατό χρόνων ἀπό τήν ἐκδημία τοῦ Ἁγίου ἀπό τήν Σηλυμβρία τῆς Θράκης, τοῦ Ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ σύμφωνα μέ τόν τίτλο τῆς ταινίας πού θά προβληθεῖ προσεχῶς, ἦταν μία καλή ἀφορμή. Εἶχε τεθεῖ ὅμως ἤδη σέ καραντίνα στήν Βοιωτία, ὁπότε καί νά ἑορτάζαμε κανονικῶς καί ὅπως τοῦ ἄξιζε τόν Ἅγιο, προστάτη καί φίλο μας ὅπως τόν νοιώθουμε (δέν τά καταφέραμε), δέν θά ἦταν δυνατόν.
Μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλβανίας Ἀναστάσιο κλειστήκαμε μόνοι ἐπί μιάμιση ὥρα στό γραφεῖο τοῦ ὑφυπουργοῦ τοῦ ΣΥΡΙΖΑ Ἰωάννη Ἀμανατίδη τό 2016 (τό μόνο μέλος τοῦ ὑπουργικοῦ συμβουλίου Τσίπρα πού εἶχε εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Παναγίας στό γραφεῖο του, οἱ ἄλλοι εἶχαν τόν Βελουχιώτη) καί συζητήσαμε ἐπί μακρόν γιά τήν ποιμαντορία του στήν Ἀλβανία ἀλλά καί τήν ζωή του. Συζήτηση συγκλονιστική, βάθους, μέ ἐξομολογήσεις, off the record πού εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νά μοῦ ἀποστείλει ὅλα του τά βιβλία τά ὁποῖα γιά κάποιο λόγο ἔχω διαρκῶς μπροστά μου ὡς ὑπόμνηση ὅτι πρέπει νά τά μελετήσω. Πολύ νωρίς ὁ Ἀναστάσιος ἀπό τό 1974 ἀνακάλυψε τόν ὅρο «παγκοσμιότητα», τόν πρόδρομο τῆς παγκοσμιοποίησης, καί τόν τοποθέτησε στό ἐξώφυλλο τῶν βιβλίων του. Ἀπέναντί μου τώρα πού γράφω ἔχω τό βιβλίο του Στήν Ἀλβανία, Σταυρός καί Ἀνάσταση (Λιβάνης). Ὁ Ἱερώνυμος ὁ Α΄ τόν ἤθελε διάδοχό του στήν Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, ἀλλά ἄλλαι αἱ βουλαί τοῦ Κυρίου.
Τόν Ἀρχιεπίσκοπο Εἰρηναῖο δέν ἔτυχε νά τόν γνωρίσω. Μόνο τόν μακαριστό μητροπολίτη του Πέτρας Νεκτάριο πού ἔφυγε προώρως γνώρισα στόν Ἅγιο Νικόλαο τό 2013 (σεπτή μορφή). Καί οἱ τρεῖς Ἀρχιεπίσκοποι εἶναι προσωπικότητες. Ὁ Ἱερώνυμος ἐλέγχεται γιά πολλά κατά τήν δωδεκαετῆ ποιμαντορία του (στό σκέλος τῆς ἐπιρροῆς τῆς Ἐκκλησίας στήν κοινωνία), ἀλλά κατάφερε νά κρατήσει τήν Ἐκκλησία ἑνωμένη (παρά τίς ἀντιτιθέμενες τάσεις στήν Ἱεραρχία) καί βεβαίως παροῦσα δίπλα στόν κόσμο μέσω τῶν συσσιτίων μέσα στήν κρίση τῶν μνημονίων. Ὁ Ἀναστάσιος Ἀλβανίας ἔχει προσφέρει συγκλονιστικό ἔργο γιά τήν διάδοση τοῦ χριστιανισμοῦ στήν ἄθεη Ἀλβανία τοῦ Ραμίζ Ἀλία καί γιά τήν προστασία τοῦ Ἑλληνισμοῦ (Ἀρσάκειο σχολεῖο κ.λπ.). Πρόκειται γιά ἐκκλησιαστικούς ἡγέτες πού γνωρίζουν ἄριστα τίς εὐθύνες τοῦ θώκου τους. Ὡστόσο ἡ νοσηλεία τους ἀπό τήν ὁποία ὅλοι εὐχόμαστε νά ἐξέλθουν ὑγιεῖς καί δριμύτεροι στούς θώκους τους, ἀναγκάζει τήν Πολιτεία νά σκεφτεῖ: Τί θά συνέβαινε ἄν ἔπρεπε ἡ Κυβέρνηση νά διαχειριστεῖ στό μέλλον ταυτοχρόνως ἤ διαδοχικώς τρεῖς ἐκλογές; Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν, Ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας καί Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης; Στούς καιρούς μας οἱ ἐκλογές αὐτές δέν ἔχουν ἀμιγῶς ἐκκλησιαστικό ἐνδιαφέρον. Δέν ἀπαντοῦν μόνο στό ἐρώτημα «Τί ἐκκλησία θέλουμε». Ἔχουν ἐνδιαφέρον ἐπιχειρηματικό (ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἀξιοσέβαστη ἀκίνητη περιουσία στήν ἀθηναϊκή ριβιέρα τῆς Βουλιαγμένης καί ἀλλαχοῦ), ἔχουν ἐνδιαφέρον πολιτικό (ἀναλόγως τοῦ θρησκευτικοῦ ἰδεολογικοῦ προφίλ ἑκάστου ὑποψηφίου Προκαθημένου) καί βεβαίως ἔχουν ἐνδιαφέρον γεωπολιτικό. Αὐτήν τήν στιγμή πού μιλᾶμε ἔχουν κενωθεῖ λόγω κορωνοϊοῦ οἱ θῶκοι τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Σερβίας καί τῆς Μητροπόλεως Μαυροβουνίου. Ἡ μάχη Ἀμερικανῶν – Ρώσσων γιά τόν ἔλεγχό τους ἔχει ἤδη ἀρχίσει. Αὐτήν τήν στιγμή ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου πιέζεται νά ἀναγνωρίσει τήν Αὐτοκέφαλη σχισματική Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας κόντρα στούς Ρώσσους μέ τούς ὁποίους παραδοσιακά ἔχει καλή σχέση. Αὐτήν τήν στιγμή οἱ Σκοπιανοί ἀρνοῦνται τήν πρόταση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη Βαρθολομαίου, μεγάλης ἡλικίας καί αὐτός, νά ἀναγνωριστοῦν ὡς Ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδας καί ἐπιμένουν νά ἀναγνωριστοῦν ὡς «Μακεδονική Ἐκκλησία». Ἀναφέρω τά παραδείγματα γιά νά σημειώσω ὅτι ἡ Ἐκκλησία δέν ἔχει ἔμμεση σχέση μέ τήν γεωπολιτική. Εἶναι βαθιά αναμεμιγμένη στήν γεωπολιτική. Ἐκ τῶν πραγμάτων. Ἐκ τοῦ ρόλου της. Θέλει, δέν θέλει. Ἐάν λοιπόν ἡ Πολιτεία εὑρισκόταν ἐνώπιον τῆς πρόκλησης νά διαχειριστεῖ τρεῖς ἐκλογές μαζί, θά βρισκόταν σύμφωνα μέ τήν φράση ὑψηλόβαθμου κυβερνητικοῦ παράγοντα «μπροστά στήν τέλεια καταιγίδα». Μέ ὅρους πολιτικούς, ἐκκλησιαστικούς καί γεωπολιτικούς. Στήν Ἀλβανία πού ἡ Ἀρχιεπισκοπή ἔχει ἀνακηρυχθεῖ Αὐτοκέφαλος Ἐκκλησία, ὁ Ἀναστάσιος ἔχει ἐκφράσει τοπική προτίμηση, ἀλλά ἄλλες ξένες δυνάμεις ἤδη κινοῦνται σέ ἀντίθετη κατεύθυνση. Τά πράγματα εἶναι ρευστά.
Στήν Ἑλλάδα, ὅποτε καί ἄν ἔρθει ἡ ὥρα τῆς διαδοχῆς τοῦ Ἀρχιεπισκόπου στό μέλλον, τά διλήμματα θά εἶναι τρία: ὑπερσυντηρητικός ἤ φιλελεύθερος ἐκκλησιαστικῶς; Πενῆντα-ἑξήντα ἐτῶν μέ προοπτική νά κλείσει ἡ ἐπετηρίδα γιά τά ἑπόμενα εἴκοσι χρόνια ἤ ἑβδομήντα ἐτῶν γιά τούς ἀντίθετους λόγους; Καλή σχέση μέ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως καί τίς ἐξωτερικές δυνάμεις πού τό ὑποστηρίζουν ἤ καλή σχέση μέ τό Πατριαρχεῖο Μόσχας καί τίς δυνάμεις πού τό ὑποστηρίζουν; Ὑπάρχουν αὐτοί οἱ διχασμοί. Ὁ Ἱερώνυμος, γιά παράδειγμα, δέν εἶχε ἄριστες σχέσεις μέ τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη κατά τήν ποιμαντορία του, ἀλλά δέν τόν «ἄδειασε» στό θέμα τῆς Οὐκρανίας. Εἴτε εἶχε σωστό εἴτε λάθος ὁ Βαρθολομαῖος. Ἡ ἑνότης τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας μέ τό Πατριαρχεῖο ἦταν σημαντικώτερο διακύβευμα ἀπό τό ἀποτυχημένο, ὅπως ἐξελίσσεται, ἀμερικανικό ἐγχείρημα τῆς Οὐκρανίας. Καί στήν Κρήτη οἱ τρεῖς βασικοί ὑποψήφιοι Κισσάμου, Ἀρκαλοχωρίου καί Ρεθύμνης ἔχουν ἀνάλογα προφίλ. Ἄλλος εἶναι δυναμικός καί ἀσυμβίβαστος, ἄλλος φιλελεύθερος καί μετριοπαθής, καί πάει λέγοντας. Ἐπίδραση στά ἐκκλησιαστικά μας πράγματα ἔχουν ἐπίσης ἐξ ἀντακλάσεως χωρίς νά τό καταλαβαίνουν τά «ὑπερφιλελεύθερα» social media. Περσόνες πού πυροβολοῦν ἀσκόπως τούς Ἱεράρχες ἀπό τά σαλόνια τοῦ Ψυχικοῦ καί τῆς… Φιλοθέης. Ὅσο περισσότερο ἐπιτίθενται στήν Ἐκκλησία γιά τήν Θεία Κοινωνία, ἄσχετοι καί ἄσχετες, τόσο ἐνισχύουν καί πυρακτώνουν ὑπερσυντηρητικές καί ἀσυμβίβαστες φωνές ἔναντι ἄλλων ὑποψηφίων πού συμπεριφέρονται «μετριοπαθῶς», κατά τίς κυβερνητικές ἐπιθυμίες. Ἡ αἴσθηση ὅτι ἡ Ἀνατολική Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία δέχεται ὀργανωμένη ἐπίθεση ἀπό «Δυτικά» media νεοφιλελεύθερης ἐπιρροῆς συσπειρώνει τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας δίπλα στούς σκληρούς, ὄχι δίπλα στούς χλιαρούς. Ἤδη κάνει θραύση σέ ἐκκλησιαστικούς κύκλους μήνυμα πού ὑπολογίζει ὅτι ἀπό τήν ἀναστολή τῆς καραντίνας τόν Μάιο ἔγιναν 250.000 θεῖες λειτουργίες στούς 9.782 ναούς τῆς χώρας (25 Κυριακές ἐπί 9.782) καί σέ αὐτές οἱ πιστοί κοινώνησαν (ἀπό 15 Μαΐου ἕως καί 1 Νοεμβρίου) τοὐλάχιστον 2,5 ἑκατομμύρια φορές (10 πιστοί ἀνά ἐκκλησία μίνιμουμ). Γιά νά ἀποδειχθεῖ ὅτι ἡ Θεία Κοινωνία δέν εἶναι κίνδυνος. Καί πώς ὅσοι Μητροπολῖτες δείλιασαν καί δέν τήν ὑπερασπίστηκαν ἀξιολογοῦνται. Ὅπως καί αὐτοί πού τόλμησαν συρόμενοι στά δικαστήρια. Ποῦ θέλω νά καταλήξω; Πώς ὅταν μέ τό καλό λήξουν οἱ περιπέτειες ὑγείας τῶν Προκαθημένων, Ἐκκλησία καί Πολιτεία πρέπει μέ ψυχραιμία νά τά βάλουν κάτω καί νά δοῦν τί μπορεῖ νά γίνει στό μέλλον. Μέ τήν πρωτοβουλία τῶν κινήσεων στήν Ἐκκλησία βεβαίως. Ἡ ἑνότης τῶν Ἐκκλησιῶν μας εἶναι ἕνα σημαντικό διακύβευμα. Ἡ ὁμαλότης γιά τήν μελλοντική μετάβαση ἀπό μία κατάσταση σέ μία ἄλλη ὅμως εἶναι ἐξίσου σημαντικό. Διότι ἡ ἑνότητα περνᾶ μέσα ἀπό τήν ὁμαλότητα.
