Οἱ ἐκτεθειμένες τράπεζες-Ὁ Πούτιν ἐγκαταλείπει τό δολλάριο-«Φλέρτ» Ἀγκύρας – Βερολίνου
Η ΚΛΙΜΑΚΩΣΙΣ τῆς κρίσεως στίς σχέσεις Τουρκίας – ΗΠΑ ἀποτελεῖ τήν μεγαλύτερη ἀπόδειξη γιά τίς ἀλλαγές πού ἤδη συντελοῦνται σέ γεωστρατηγικό ἐπίπεδο. Μέ ὅπλο τήν οἰκονομία τά δύο μέτωπα ἀκονίζουν τά μαχαίρια τους, πυροδοτώντας ἕναν ἄτυπο νομισματικό πόλεμο. Ἀπό τήν μία οἱ ΗΠΑ ἐπιχειροῦν νά πλήξουν τό εὐρώ μέσω τῆς πιό ἀδύναμης Τουρκίας καί ἀπό τήν ἄλλη ἡ Ρωσσία δράττεται τῆς εὐκαιρίας νά ὑπονομεύσει τό δολλάριο μέ μοχλό πιέσεως καί πάλι τήν Ἄγκυρα.
Ἡ κατάρρευσις τῆς λίρας, πού ὀφείλεται στούς νέους δασμούς τούς ὁποίους ἐπέβαλε ὁ Τράμπ, δέν προεκάλεσε συναγερμό μόνο στό ἐπιτελεῖο τοῦ Ἐρντογάν, τό ὁποῖο ἔσπευσε νά ἀνακοινώσει πρωτοφανῆ μέτρα. Ἐμφανεῖς εἶναι ἤδη οἱ ἐπιπτώσεις καί στίς εὐρωπαϊκές ἀγορές, μέ τά ἰταλικά ὁμόλογα νά καταγράφουν τίς μεγαλύτερες ἀπώλειες. Τό spread τοῦ δεκαετοῦς ὁμολόγου ἔναντι τοῦ ἀντιστοίχου γερμανικοῦ αὐξήθηκε στό ὑψηλότερο σημεῖο ἀπό τόν Μάιο. Ἀνήσυχη ἐμφανίζεται καί ἡ ΕΚΤ λόγω τῆς ἐκθέσεως τῶν μεγάλων εὐρωπαϊκῶν τραπεζῶν στήν Τουρκία. Στό μικροσκόπιο εὑρίσκονται κυρίως οἱ τραπεζικοί κολοσσοί BBVA, BNP Paribas καί UniCredit κατά τούς «Financial Times». Ὅσον ἀφορᾶ στήν Ἑλλάδα, παρακολουθεῖ τίς ἐξελίξεις μέ μεγάλη προσοχή μέν, χωρίς λόγο γιά πανικό δέ, καθώς ἡ Ἐθνική Τράπεζα εἶχε πωλήσει τήν τουρκική θυγατρική της Finansbank στό Κατάρ ἀπό τό 2016.
Σημαντική κρίνεται ἐξ ἄλλου καί ἡ χθεσινή παρέμβασις τοῦ Ἀμερικανοῦ πρέσβεως Τζέφφρυ Πάυατ, ἐπιβεβαιώνοντας τόν αὐξημένο γεωστρατηγικό ρόλο πού ἔχει ἡ χώρα μας γιά τίς ΗΠΑ. Ἐρωτηθείς ἐάν ἡ ἔντασις ἀνάμεσα στίς ΗΠΑ καί τήν Τουρκία θά ἐπηρεάσει τίς ἑλληνοτουρκικές σχέσεις, ὁ κ. Πάυατ ἐπανέλαβε ὅτι ἡ Ἑλλάς εἶναι «πυλώνας σταθερότητος». Στό ἄλλο μέτωπο, τό Κρεμλῖνο ἔσπευσε χθές νά προσφέρει χεῖρα βοηθείας στήν Ἄγκυρα, τονίζοντας ὅτι τάσσεται ὑπέρ τῆς ἀναπτύξεως διμεροῦς ἐμπορίου μέ ὅλες τίς χῶρες στά ἐθνικά νομίσματά τους καί ὄχι στό δολλάριο. Εἶχε προηγηθεῖ δήλωσις τοῦ Ἐρντογάν ὅτι ἡ Τουρκία προετοιμάζετο νά διεξάγει ἐμπορικές συναλλαγές μέσω ἐθνικῶν νομισμάτων μέ τήν Κίνα, τήν Ρωσσία καί τήν Οὐκρανία.
Σέ εὐρωπαϊκό ἐπίπεδο, οἱ ἀντιδράσεις προῆλθαν κυρίως ἀπό τήν Ἰταλία καί τήν Γερμανία. Ἡ Ἄγγελα Μέρκελ, πού δέν συνηθίζει νά τάσσεται στό πλευρό τῆς γείτονος, δήλωσε χθές πώς «ἡ Γερμανία θά ἤθελε νά δεῖ μία οἰκονομικῶς εὐημεροῦσα Τουρκία» τονίζοντας ὅτι «κανείς δέν ἔχει συμφέρον ἀπό μιά ἀποσταθεροποίηση τῆς οἰκονομίας τῆς χώρας». Αἴσθηση προεκάλεσε καί ἡ αἰφνιδιαστική ἐπίθεσις φιλίας τῆς Ἀγκύρας πρός τό Βερολῖνο. Ὁ Τοῦρκος ὑπουργός Οἰκονομικῶν Μπεράτ Ἀλμπαϊράκ ἐπαίνεσε τόν Γερμανό ὁμόλογό του Πέτερ Ἀλτμάιερ, ὁ ὁποῖος ἐπέκρινε τήν ἐπιβολή προσθέτων ἀμερικανικῶν δασμῶν ἔναντι τῶν τουρκικῶν εἰσαγωγῶν. Ὁ Ἀλμπαϊράκ δήλωσε ὅτι ἡ ὑποστήριξις τῆς διπλωματίας θά ἐνισχύει τήν ἐμπιστοσύνη τῆς Τουρκίας στίς σχέσεις μέ τήν Γερμανία καί τήν ΕΕ.
Νωρίτερα ὁ ἴδιος εἶχε ἐπιχειρήσει νά καθησυχάσει τίς ἀγορές ἀνακοινώνοντας σειρά μέτρων πού ἀποσκοποῦν στήν σταθεροποίηση τῆς τουρκικῆς λίρας. Παραλλήλως, ἡ Τράπεζα τῆς Τουρκίας ἀνήγγειλε πώς θά παρέχει ὅλη τήν ρευστότητα πού χρειάζονται οἱ τράπεζες. Νομικές διαδικασίες κινήθηκαν κατά τῶν «ἐχθρικῶν» μέσων κοινωνικῆς δικτυώσεως, ἐνῶ ἡ Εἰσαγγελία τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἄνοιξε ἔρευνα κατά προσώπων πού θεωροῦνται ὕποπτα γιά πράξεις πού ἀπειλοῦν τήν οἰκονομική ἀσφάλεια. Τά μέτρα αὐτά φυσικά δέν ἔπεισαν ὅσους θεωροῦν ὅτι ἡ Τουρκία δέν ἔχει ἄλλη ἐπιλογή πέρα ἀπό τήν προσφυγή της στό ΔΝΤ. Ὁ ἐπί κεφαλῆς τοῦ ἐπιφανοῦς Ἰνστιτούτου Οἰκονομικῶν Ἐρευνῶν Ifo τοῦ Μονάχου Κλέμενς Φούεστ ἔκανε λόγο γιά «κλασσική οἰκονομική καί νομισματική κρίση», τονίζοντας ὅτι ἡ Ἄγκυρα πρέπει νά ζητήσει τήν βοήθεια τοῦ ΔΝΤ κατά τήν «Handelsblatt». Ὁ γνωστός οἰκονομολόγος Μοχάμεντ Ἐλ-Ἐριάν τόνισε στό Bloomberg ὅτι ἀπομακρύνεται ὅλο καί περισσότερο τό ἐνδεχόμενο «ἡ κυβέρνησις νά καταφέρει νά ἀποφύγει κάποιο συνδυασμό ὑψηλοτέρων ἐπιτοκίων, δημοσιονομικῆς λιτότητος, προσφυγῆς στό ΔΝΤ γιά χρηματοδότηση καί capital controls». Οἱ δέ «Financial Times» ἐπεσήμαναν εὐστόχως ὅτι ὁ Τοῦρκος Πρόεδρος θά προσπαθήσει τώρα νά στραφεῖ γιά στήριξη στήν Ρωσσία, τό Κατάρ καί τήν Κίνα.
«Γέφυρες» Πούτιν σέ Μέρκελ
Τί σημαίνει ἡ συμφωνία τῆς Κασπίας
Βερολῖνο.– Πέρα ἀπό τόν νομισματικό πόλεμο πού ἐξελίσσεται, ραγδαῖες εἶναι οἱ ἐξελίξεις καί στό μέτωπο τῆς Συρίας ἀλλά καί τῆς Κασπίας, ἐπιβεβαιώνοντας μέ τόν πλέον ἔμπρακτο τρόπο τίς νέες ἰσορροπίες πού διαμορφώνονται στό διεθνές πολιτικό σκηνικό. Χθές ἔγινε γνωστό ὅτι ὁ Ρῶσσος Πρόεδρος Βλαντιμήρ Πούτιν θά πραγματοποιήσει τό προσεχές Σάββατο 18 Αὐγούστου ἐπίσκεψη στήν Γερμανία. Συμφώνως πρός τήν σχετική ἀνακοίνωση τοῦ κυβερνητικοῦ ἐκπροσώπου Στέφεν Ζάιμπερτ, ἡ συνάντησις μέ τήν Καγκελλάριο Ἄγγελα Μέρκελ θά διεξαχθεῖ στό ἀνάκτορο Μέζεμπεργκ, στό Βρανδεμβοῦργο.
Στήν ἀτζέντα τῶν συνομιλιῶν θά περιλαμβάνεται φυσικά καί ἡ Συρία. Πρόκειται ἀναμφισβητήτως γιά μία ἀκόμη προσπάθεια τῆς Μόσχας νά προσεγγίσει τό Βερολῖνο, πού δείχνει νά ἀπομακρύνεται ἀπό τήν Οὐάσιγκτων παρά τήν πρόσφατη ἀνακωχή ὅσον ἀφορᾶ στούς δασμούς στά γερμανικά αὐτοκίνητα πού εἰσάγονται στίς ΗΠΑ.
Ἐξ ἄλλου, ὁ Ρῶσσος ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Σεργκέι Λαβρώφ, ὁ ὁποῖος πραγματοποιεῖ διήμερη ἐπίσκεψη στήν Ἄγκυρα, δήλωσε χαρακτηριστικά ὅτι θά συζητήσει μέ τόν Τοῦρκο ὁμόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου γιά τήν προετοιμασία τῆς συναντήσεως κορυφῆς Ρωσσίας, Τουρκίας, Γερμανίας καί Γαλλίας πού θά ἔχει ὡς θέμα τήν Συρία. «Ἡ Ρωσσία καί ἡ Τουρκία ἔχουν ἰδιαίτερη εὐθύνη γιά τήν ἐγγύηση καί διατήρηση τῆς εἰρήνης, τῆς ἀσφάλειας καί τῆς σταθερότητος στήν Συρία καί στήν περιοχή γενικά» ἀναφέρεται στήν ἀνακοίνωση τοῦ ρωσσικοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν, στήν ὁποία προστίθεται ὅτι «οἱ ὑπουργοί θά συζητήσουν τίς φάσεις τῆς προετοιμασίας τῆς σχεδιαζόμενης σέ σύντομο χρονικό διάστημα διεξαγωγῆς τῆς τετραμεροῦς συναντήσεως κορυφῆς στήν Τουρκία».
Στό ἐπίκεντρο θά βρεθοῦν τρόποι πολιτικῆς διευθετήσεως τῆς κρίσεως στήν Ἀραβική Δημοκρατία τῆς Συρίας «μέσω τῆς περαιτέρω ὑποστηρίξεως τοῦ ἐνδοσυριακοῦ ἐθνικοῦ διαλόγου στήν βάση τῶν γενικά ἀποδεκτῶν ἀρχῶν τοῦ διεθνοῦς δικαίου» προστίθεται στήν ἀνακοίνωση.
Ἡ ἐν λόγω ἐξέλιξις ἔρχεται στόν ἀπόηχο καί τῶν εἰρηνευτικῶν συνομιλιῶν πού πραγματοποιήθηκαν στό Σότσι, χωρίς τήν συμμετοχή τῶν ΗΠΑ, δείχνοντας μέ τόν πλέον χαρακτηριστικό ἔμπρακτο τρόπο τήν προσπάθεια τοῦ μετώπου Ρωσσίας-ΗΠΑ-Ἰράν νά ἀποκλείσουν τίς ΗΠΑ ἀπό ὁποιαδήποτε συμφωνία γιά τό μελλοντικό καθεστώς τῆς περιοχῆς. Ἐκπρόσωπος τοῦ ἀμερικανικοῦ ΥΠΕΞ ἀνέφερε ὅτι οἱ ΗΠΑ δέν θά παρευρεθοῦν στό Σότσι ὡς παρατηρητές ἤ μέ ὁποιαδήποτε ἄλλη εἰδικότητα καί ἡ Οὐάσιγκτων συνεχίζει νά ἑστιάζει στήν διαπραγματευτική διαδικασία ὑπό τήν αἰγίδα τῶν Η.Ε.
Οἱ ἐμπλεκόμενες πλευρές ἐξέτασαν τούς τρόπους ἐνεργοποιήσεως τῆς εἰρηνευτικῆς διαδικασίας ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Ρωσσίας, τοῦ Ἰράν καί τῆς Τουρκίας. Δέν παρευρέθη ἀντιπροσωπεία τῆς ἀμερικανικῆς κυβερνήσεως οὔτε τοῦ Ἐθνικοῦ Συνασπισμοῦ πού ὑποστηρίζεται ἀπό τήν Δύση καί τίς χῶρες τοῦ Κόλπου. Τά βασικά ζητήματα πού ἐτέθησαν ἦταν ἡ διευθέτησις τῆς καταστάσεως στήν ἐπαρχία Ἰντίλμπ καθώς καί ἡ ἐπιστροφή καί ἡ ὑποστήριξις ἐκτοπισθέντων ἀτόμων καί προσφύγων, ἡ ἀνταλλαγή αἰχμαλώτων καί ἀποθανόντων καί ἡ ἀνασυγκρότησις τῶν μή στρατιωτικῶν ὑποδομῶν.
Ὅπως ὑπεγραμμίσθη, ἡ πολιτική διαδικασία πρέπει νά διαμορφωθεῖ ἀπό τούς ἴδιους τούς πολῖτες τῆς Συρίας, ἐνῶ γίνεται λόγος γιά τήν ἀνάγκη προωθήσεως τῆς συνταγματικῆς ἀναθεωρήσεως.
Στό πλαίσιο αὐτό θά πρέπει νά δοθεῖ ἰδιαίτερη προσοχή καί στήν ἱστορική συμφωνία πού ὑπεγράφη μόλις προχθές γιά τό νομικό, οἰκονομικό καί γεωστρατηγικό καθεστώς τῆς Κασπίας Θάλασσας, μεταξύ τῶν παρακτίων χωρῶν, στήν πόλη Ἀκτάου.
Στήν συμφωνία κατέληξαν οἱ ἡγέτες, τοῦ Ἰράν, τῆς Ρωσσίας, τοῦ Καζακστάν, τοῦ Ἀζερμπαϊτζάν καί τοῦ Τουρκμενιστάν μετά ἀπό διαπραγματεύσεις 22 ἐτῶν. Μέ τό ἔγγραφο ρυθμίζεται ἡ πρόσβασις στήν θαλασσία ἐπιφάνεια ἀλλά καί στόν πυθμένα τῆς Κασπίας, καθώς καί μία σειρά ἀπό ἄλλα ζητήματα, ὅπως ἡ ἁλιεία, ἡ κατασκευή πετρελαιαγωγῶν καί περιβαλλοντικά ζητήματα. Ἡ διαμάχη γιά τήν Κασπία ξεκίνησε μετά τήν διάλυση τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως. Τό νομικό καθεστώς τῆς Κασπίας εἶναι ἐξαιρετικῶς σημαντικό, καθώς ἡ περιοχή αὐτή χαρακτηρίζεται ἀπό πλούσια ἐνεργειακά ἀποθέματα.
ΜΥΡΝΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ
