ΕΤΟΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ 1876
Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2025

Στήν Ἀθηναϊκή Λέσχη μέ τόν Πρίγκηπα

TΟΝ Φεβρουάριο τοῦ 1981 ἀπεβίωσε ἡ βασίλισσα Φρειδερίκη σέ ἡλικία 63 ἐτῶν

Ἡ ταφή της ἔγινε στό Τατόι. Ὁ θάνατός της ὑπῆρξε ἡ ἀφορμή γιά τήν πρώτη ἐπίσκεψη τοῦ Βασιλέως Κωνσταντίνου, τῆς Ἄννας Μαρίας καί τῶν παιδιῶν τους στήν Ἑλλάδα μετά τό ἀποτυχημένο ἀντι-πραξικόπημα τοῦ 1967 καί τήν διαφυγή τους στό ἐξωτερικό. Ἦταν, ἐπίσης, ἡ πρώτη φορά πού ὁ πρίγκηπας Νικόλαος, ὁ τρίτος υἱός τοῦ Βασιλέως, ἐπισκεπτόταν τήν Ἑλλάδα. Γεννήθηκε στήν Ρώμη τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1969, δύο χρόνια μετά τά γεγονότα, ἀλλά ἕως τά δώδεκά του γνώριζε τήν Ἑλλάδα μέσα ἀπό τήν ἐκμάθηση τῆς γλώσσας καί τίς διηγήσεις τῶν γονέων του. Στήν διαδρομή ἀπό τό ἀεροδρόμιο Δεκελείας στό Τατόι ὁ κόσμος ἦταν τόσος πολύς, ὥστε ἡ πομπή ἐγκλωβίστηκε σέ κλοιό νοσταλγῶν τοῦ στέμματος.

«Πρέπει νά βγοῦμε καί νά τούς χαιρετίσουμε» εἶπε ὁ Κωνσταντῖνος. Ἦταν ἡ στιγμή πού ὁ νεαρός Νικόλαος βρέθηκε γιά πρώτη φορά ἀντιμέτωπος μέ τόν ἑλληνικό λαό, ὁ ὁποῖος συνήθιζε –μόνος στόν κόσμο– νά ἀπευθύνεται στούς βασιλεῖς του στόν ἑνικό. Ἕνας ἀπό τούς ὑποστηρικτές τοῦ Κωνσταντίνου ἔδωσε στόν νεαρό Νικόλαο μιά ἑλληνική Σημαία. Ἐκεῖνος τήν κράτησε στά χέρια, τήν ἄνοιξε καί τήν ἔδειξε ὑπερήφανος στό πλῆθος.

«Κυμάτισέ την! Ἀνέμισέ την! Δική σου!» τοῦ εἶπε αὐτός πού τοῦ τήν χάρισε. Πῆρε τόση χαρά ἀπό τήν πρώτη ἐπαφή μέ τήν πατρίδα ὁ νεαρός πρίγκηπας, ὥστε γιά τό ὑπόλοιπο τῆς διαδρομῆς ἔνοιωθε τύψεις πού δέν ἦταν τόσο στενοχωρημένος γιά τήν ἀπώλεια τῆς γιαγιᾶς του. Ὅταν ἔφθασε βεβαίως στό Τατόι κατελήφθη ἀπό τό πένθος. Στήν θρησκεία μας αὐτό ὀνομάζεται χαρμολύπη.

Ὁ Νικόλαος πῆρε μαζί του τήν Σημαία στό Λονδῖνο καί ἔκπληκτος διαπίστωσε ὅτι τό πλαστικό κοντάρι της ἦταν γεμᾶτο ἑλληνικό χῶμα. Συγκινήθηκε. Τό τοποθέτησε σέ περίοπτο θέση στό διαμέρισμά του. Παρά τήν ξένη καταγωγή τῆς δυναστείας γρήγορα κατάλαβε πώς κάτι βαθειά ἑλληνικό ὑπῆρχε μέσα του. Τό 2013 μετά ἀπό καρριέρα στό ἐξωτερικό, ἡ ὁποία περιελάμβανε καί σύντομη προϋπηρεσία στόν τηλεοπτικό σταθμό Fox News μέ τό ψευδώνυμο Nick Constantine, ὁ Νικόλαος γύρισε γιά μόνιμη ἐγκατάσταση στήν Ἑλλάδα μαζί μέ τήν σύζυγό του Τατιάνα. Ἐγκαταστάθηκε στά βόρεια, καί μιά μέρα πῆγε στόν μανάβη τῆς Νέας Ἐρυθραίας γιά ψώνια.

«Θυμᾶσαι κάποιον πού σοῦ ἔδωσε μιά σημαία τήν ἡμέρα τῆς κηδείας τῆς Φρειδερίκης; Ἐγώ ἤμουν!» τοῦ εἶπε καί τόν ἀγκάλιασε συγκινημένος…

Δέν εἶχα σκοπό νά «σπάσω» τό off the record. Τήν μικρή αὐτή ἱστορία μᾶς ἀποκάλυψε ὁ Νικόλαος στό περίφημο γεῦμα τῆς «Ἀθηναϊκῆς Λέσχης» τήν περασμένη Παρασκευή τό μεσημέρι, τό ὁποῖο δημοσιοποίησε ὁ ἱστότοπος Enimerosi 24 τοῦ ἐξαιρετικοῦ συναδέλφου Νίκου Νικητέα. Τέτοιες ἱστορίες εἴπαμε μέ τόν «Ὑψηλότατο», ὑπό τήν ἐποπτεία τοῦ ἀμφιτρύωνα Προέδρου τῆς Λέσχης, τοῦ ἀγαπητοῦ Κυριάκου Κουκουλομάτη. Γενικῶς δέν πιστεύω στίς Λέσχες καί στά κλειστά Club, δέν εἶμαι μέλος, ἀλλά ὁ Πρόεδρος μέ ἔπεισε μαζί μέ ἄλλους συναδέλφους ὅτι ἄξιζε τόν κόπο νά γνωρίσω τόν Νικόλαο. Πράγματι. Ἔθεσα σέ εἰσαγωγικά τήν λέξη Ὑψηλότατος, γιατί πρόκειται γιά ἕναν ἄνθρωπο πού εἶναι «τόσο κοντά, τόσο μακριά», τόσο «ψηλά», τόσο «χαμηλά». Ὅσο πρέπει. Δέν καταργεῖ τίς ἀποστάσεις μέν, δίνει ἀπεριόριστο χῶρο στήν οἰκειότητα δέ. Πέραν τῆς σεμνότητας πού τόν διακρίνει, αὐτό πού μοῦ ἔκανε ἐξαιρετική ἐντύπωση ἦταν πόσο βαθειά Ἕλληνας εἶναι ὁ Νικόλαος. Κομποσκοίνια στό ἀριστερό χέρι, ἀγάπη γιά τά ἑλληνικά μοναστήρια –εἰδικά γιά τήν Μονή Τοπλού καί τόν ἡγούμενό της– φανατικός τοῦ τσίπουρου καί τῆς τσικουδιᾶς, μέ ἄριστα ἑλληνικά πού θά τά ζήλευαν πολλοί πολιτικοί ἀρχηγοί, μέ συνεχεῖς ἐρωτήσεις γιά τά ἑλληνοτουρκικά καί τήν Θράκη, γενικῶς κρύβει μιά ἰσχυρή αἴσθηση χρέους στό βάθος του. Ἕλλην μέχρι μυελοῦ ὀστέων. (Καί γιά νά εἴμαστε ἐντάξει, αὐτήν τήν παιδεία τήν ὀφείλει στούς γονεῖς του. Γιά τά λάθη πού ἔκαναν, κριτής τους ἡ ἱστορία. Ἀλλά γιά τόν ἑλληνικό τρόπο πού τόν μεγάλωσαν, δέν χρειάζεται νά ἀποφανθεῖ ἡ ἱστορία. Ἀκοῦς τόν Νικόλαο καί καταλαβαίνεις.)

Γιά ὅσους ἔχουν τήν ἀπορία ἄν ὁ Νικόλαος θά ἱδρύσει «κόμμα», ἡ ἀπάντησή του εἶναι «κόμμα ὄχι, τελεῖα καί παῦλα». Ρωτήσαμε. Μία φορά μόνο ἔκανε ἕνα ἀστεῖο στόν γείτονά του Γιῶργο Παπανδρέου ὅταν τόν συνάντησε σέ ἕνα φόρουμ τήν ὥρα πού ἑτοιμαζόταν νά ἀνέβει στό βῆμα. «Θά μιλήσεις;» τόν ρώτησε ὁ Γιῶργος. «Ναί, …ἐξαγγέλλω τήν ἵδρυση κόμματος» τοῦ εἶπε ὁ Νικόλαος χιουμοριστικά. Μέχρι νά συνέλθει ὁ Γιῶργος ἀπό τό σόκ –στό πρόσωπό του εἶχε ζωγραφιστεῖ ἡ «ΓΑΠειος» ἀπορία– ὁ Νικόλαος πρόλαβε νά τοῦ πεῖ «ἀστειεύομαι!». Ὄχι λοιπόν, σέ ὅλους ὅσοι ἀνησύχησαν ὅτι μετεῖχα μαζί μέ τήν Χριστίνα Κοραῆ, τόν Γιῶργο Κουβαρᾶ, τόν Δημήτρη Οἰκονόμου καί τόν Ἄρη Πορτοσάλτε σέ…διεργασία γιά τήν ἵδρυση κόμματος, ἡ ἀπάντηση εἶναι «ὄχι». Τά στέμματα ἄλλωστε προώρισται γιά νά ἑνώνουν, ἀσχέτως ἄν τό 1965-67 τό δικό μας τά θαλάσσωσε, ὄχι γιά νά διχάζουν ἱδρύοντας κόμματα. Τό στέμμα στήν Ἑλλάδα ὑπῆρχε γιά νά δρᾶ ὡς καταλύτης ὅπως τό 1955 πού ἔδωσε τήν λύση Καραμανλῆ (ἀσχέτως ἄν τό 1965 ἔχασε τόν ἔλεγχο), ὄχι γιά νά εἶναι «οὐρά» τῶν ἐξελίξεων. Ἐάν τυχόν ἀποφάσιζε τέτοιου εἴδους ἐμπλοκή στήν πολιτική ὁ Νικόλαος, θά ἦταν σάν νά μήν ἐγνώριζε τήν μακρά ἱστορία τῆς οἰκογένειάς του. Ἀπό τήν συζήτησή μας ὅμως ἔδειξε πώς τήν γνωρίζει. Τόν ἀπασχολεῖ βεβαίως ἡ ἱστορία τοῦ πατρός του. Τόν ἀπασχολεῖ ὅμως κατά κύριο λόγο ἡ ἱστορία τοῦ προπάππου του Βασιλέως Κωνσταντίνου, γι’ αὐτό σχεδιάζει μιά μεγάλη ἐπίσκεψη, ἴσως καί ἕνα ντοκυμανταίρ κάποτε, πάνω στά χνάρια του στήν Βόρειο Ἑλλάδα μέχρι τήν ἀπελευθέρωση τῆς Θεσσαλονίκης. Θεωρεῖ τόν προπάππου του «μεγάλο ἀδικημένο» τῆς ἱστορίας ἔναντι τοῦ Βενιζέλου, καί μέ προέτρεψε νά διαβάσω τό βιβλίο τῆς Ἀλεξάνδρας Στεφανοπούλου μέ τίς 100 ἐρωτικές ἐπιστολές τῆς Πάολα πρός τόν βασιλέα. Περιέχουν σημαντικές ἱστορικές ἀποκαλύψεις γιά τά γεγονότα τοῦ 1912. Εἰς ἀπάντησιν, τόν κάλεσα νά θυμηθεῖ τί γράφει ὁ πρόγονός του πρίγκηπας Νικόλαος στό «Ἡμερολόγιο 1909-1912» πού ἐξέδωσε ὁ Χρῆστος Ζαμπούνης («Φερενίκη», σελ. 189). Γράφει: «Ὁ Ἕλλην εἶναι φύσει ἀτίθασος καί ἀπειθάρχητος. Δέν σέβεται τόν ἀνώτερόν του, δέν ἀναγνωρίζει τόν καλλίτερόν του». «Θά τήν γλύτωνε ὁ Κωνσταντῖνος;» προσέθεσα ἐγώ. (Ἐδῶ δέν μποροῦμε σήμερα νά συμβιβαστοῦμε μέ τήν ἱστορία μας. Στά μεγάφωνα τοῦ προαστιακοῦ σιδηροδρόμου ὅταν φθάνει στούς Ἁγίους Ἀναργύρους ἀκοῦς «Πύργος» σκέτο, ὅπως μοῦ εἶπαν, ὄχι «Πύργος Βασιλίσσης»!)

Καταλήγω: Χαίρομαι πού γνώρισα ἕναν τόσο ὡραῖο Ἕλληνα, ὁ ὁποῖος καί στό ἐπιδόρπιο παρήγγειλε «ἑλληνικό», ὄχι ἐσπρέσσο. Χαίρομαι πού γνώρισα ἕναν Ἕλληνα χωρίς τήν φιλοδοξία νά σώσει τόν τόπο, ἀλλά μέ τήν φιλοδοξία νά βοηθήσει τόν τόπο. Θά τοῦ πήγαινε μία θέση πρέσβεως ἐκ προσωπικοτήτων. Ὅσοι ἀμφιβάλλετε, δέν ἔχετε παρά νά ἐπισκεφθεῖτε τήν ἔκθεση φωτογραφίας του στό Μουσεῖο Ἰσλαμικῆς Τέχνης. «Ἑλλάδα εἶναι τό βλέμμα μου, ὁ τρόπος πού κοιτάζω τόν κόσμο» γράφει ἡ Λίνα Νικολακοπούλου!

Απόψεις

Ὁ κύριος Πρωθυπουργός ἐνοχλεῖται ἀπό τίς ὑποδείξεις τοῦ Προέδρου

Εφημερίς Εστία
Αἰχμές πρός τόν ὑπουργό Ἐθνικῆς Ἀμύνης: «Καλό εἶναι νά μένει ἔξω ἀπό τίς πολιτικές συζητήσεις τό ὄνομά του» – Παράπονα Μητσοτάκη γιά τίς δημοσκοπήσεις γιατί «μετροῦν κόμματα πού δέν ὑπάρχουν» – Στό στόχαστρό του καί ὁ Εὐ. Βενιζέλος γιά τήν «μή κυβερνήσιμη χώρα»

Ὁ πλησίον

Μανώλης Κοττάκης
Μέ Αφορμή τόν θάνατο τοῦ Διονύση Σαββόπουλου εἰσηγοῦμαι μιά ἄσκηση πρός ἐπίλυση μέ τήν βοήθεια μιᾶς ἐκπληκτικῆς ἀνθρώπινης αἴσθησης πού δέν ἔχει ἡ ΑΙ: τῆς φαντασίας! Ἄν θέλαμε νά περιγράψουμε τήν μουσική ὅλων τῶν μεγάλων συνθετῶν τῆς ἐποχῆς μας, ποιά ἀνθρώπινη χειρονομία θά ἐπιλέγαμε γιά νά τήν συμβολίσουμε; Ἐναλλακτικά, μέ ποιά εἰκόνα θά τήν ταυτίζαμε; Γιά ὅσο σκέπτεστε τίς ἀπαντήσεις σας, εἰσφέρω ὡς τροφή γιά σκέψη τίς δικές μου. Θά ταύτιζα τόν Μίκη μέ μιά ὑψωμένη γροθιά. Αὐτός ἦταν ὁ Θεοδωράκης, αὐτή καί ἡ Μεταπολίτευση. Ἀνεκπλήρωτοι πόθοι. Τόν Μάνο μέ μιά μεγάλη ἀγκαλιά. Τῆς συμφιλιώσεως, τῆς ἀνοχῆς καί τῆς πολιτικῆς συμπεριλήψεως. Τόν Μαρκόπουλο μέ τίς ρίζες. Ἦταν ὁ σκαπανεύς τους. Τόν Ξαρχάκο μέ τό σῆμα τῆς νίκης ἀπέναντι στό ἄδικο. Καί τόν Νιόνιο μέ ἕναν κύκλο. Τόν κύκλο τοῦ «ὅλοι μαζί». Πῶς ἀγκαλιάζονται καί χορεύουν οἱ παῖκτες τῆς Ἐθνικῆς μπάσκετ μετά ἀπό κάθε νίκη; Αὐτό. Αὐτός ἦταν ὁ Σαββόπουλος. Ἡ ἑλληνική χαρά κλεισμένη σέ κύκλο. Ὅλους ὅμως τούς μεγάλους μας τούς ἑνώνει μιά λεπτή νοητή γραμμή, ἡ ὁποία λείπει σήμερα κατά βάση ἀπό τόν δημόσιο βίο. Ἡ γραμμή τῆς Ἑλληνικότητας. Πολλούς ἐξ αὐτῶν τούς ἑνώνει καί τό πνεῦμα τῆς Ὀρθοδοξίας πού ἐπηρέασε τό ἔργο τους. Ὁ ἀριστερός Θεοδωράκης ἐκτόξευσε τό […]

Ἡ Ντόρα προτείνει τήν ἐπαναφορά τοῦ Συμβουλίου Δημοκρατίας!

Εφημερίς Εστία
Σέ μιάν ἀπροσδόκητη ἐξέλιξη, ἡ κ. Ντόρα Μπακογιάννη πρότεινε νά καθήσουν στό ἴδιο τραπέζι οἱ πρώην Πρωθυπουργοί, Κώστας Καραμανλῆς, Γιῶργος Παπανδρέου, Ἀλέξης Τσίπρας καί Ἀντώνης Σαμαρᾶς, καθώς καί ὁ Εὐάγγελος Βενιζέλος, προκειμένου νά ὑπάρξει ἐθνική συνεννόησις γιά τά ζητήματα πού ἀφοροῦν στήν ἐξωτερική πολιτικῆς τῆς χώρας σέ σχέση μέ τήν Τουρκία. Καί τοῦτο ἐνῶ κατ’ ἐπανάληψιν ὁ Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ἔχει δηλώσει ὅτι ὁ ἴδιος ἔχει τήν ἀποκλειστική εὐθύνη τῆς διακυβερνήσεως καί τῆς χαράξεως τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς. Ἡ πρότασις αὐτή τῆς κ. Μπακογιάννη συνιστᾶ ἐπαναφορά, ἔστω καί ἄτυπη, τοῦ Συμβουλίου τῆς Δημοκρατίας, τό ὁποῖο προεβλέπετο ἀπό τό Σύνταγμα τοῦ 1975 καί κατηργήθη μέ τήν συνταγματική ἀναθεώρηση τοῦ 1986, κατά τήν ὁποία ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας κατέστη ἀποκλειστικῶς τελετουργικός, μέ τό σύνολον τῶν ἁρμοδιοτήτων νά περιέρχονται στόν Πρωθυπουργό. Στό Συμβούλιο τῆς Δημοκρατίας, τό ὁποῖο συγκαλοῦσε ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, μετεῖχαν, πέραν τοῦ ἐν ἐνεργείᾳ Πρωθυπουργοῦ, οἱ διατελέσαντες Πρωθυπουργοί, καθώς καί οἱ διατελέσαντες Πρόεδροι τῆς Δημοκρατίας. Τό Συμβούλιο αὐτό ἐλάχιστες φορές εἶχε συγκληθεῖ καί προεβλέπετο νά λειτουργεῖ συμβουλευτικῶς γιά πράξεις ρυθμίσεως τοῦ πολιτεύματος, μέ πρώτη προτεραιότητα τήν σύγκλιση τῶν ἀπόψεων ὅλων τῶν συμμετεχόντων. Τό πνεῦμα τῆς προτάσεως τώρα εἶναι πολύ διαφορετικό καί φαίνεται ὅτι στήν βάση της ὑπάρχει ὁ φόβος γιά τήν […]

Ἆσμα ἡρωικό καί πένθιμο γιά τόν Διονύσιο μελωδό

Δημήτρης Καπράνος
Ἦταν ἕνα «μουσικό πρωινό» τοῦ Νίκου Μαστοράκη, νομίζω τό ’65.

Σάββατον 23 Ὀκτωβρίου 1965

Πρό 60 ἐτῶν
Ο ΚΟΣΜΟΣ H ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΟΤ