Σέ ἀντίθεση μέ τό δόγμα τῶν Δημοκρατικῶν, πού ὅριζε ὅτι «ἡ Ρωσσία εἶναι ὁ ἐχθρός καί ἡ Κίνα ἡ ἀντίπαλος» – Συμπεράσματα ἀπό τήν συνάντηση κορυφῆς στήν Ἀλάσκα
- τοῦ Εὐθ. Π. Πέτρου
Η ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΗ ἀνάλυσις τῆς συναντήσεως Τράμπ ‒ Πούτιν στό Ἄνκορατζ τῆς Ἀλάσκας δεικνύει ὅτι ἔγιναν πολύ περισσότερα ἀπό αὐτά πού ἀνεκοινώθησαν. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι οἱ πληροφορίες ἐδόθησαν μέ μεγάλη φειδώ, καί τοῦτο γιά τούς σοβαρούς ἀναλυτές εἶναι ἔνδειξις σοβαρότητος. Ἀπ’ ἐναντίας εἶναι μᾶλλον ἐπιφανειακή καί λίαν ὑποκειμενική ἡ θεώρησις τῶν εὐρωπαϊκῶν ΜΜΕ (περιλαμβανομένων καί τῶν ἑλληνικῶν) πού προσπαθοῦν νά μᾶς ἐξηγήσουν πώς ἡ Ρωσσία ἦταν ἡ μόνη πού κέρδισε στήν Ἀλάσκα. Καί τοῦτο, διότι θέλουν νά ὑποστηρίξουν πώς ἡ Ρωσσία κέρδισε, διότι στήν συνάντηση δέν συμμετεῖχαν οἱ Εὐρωπαῖοι ἡγέτες καί ὁ Ζελένσκυ.
Καί ὅμως στήν συνάντηση αὐτή, γιά τήν ὁποία ἡ Οὐκρανία ἦταν ἕνα μόνο (καί ἐνδεχομένως οὔτε κἄν τό κύριο) ἀπό τά θέματα πού συνεζητήθησαν, οὐδείς πέρα ἀπό τούς Ἀμερικανούς καί τούς Ρώσσους μποροῦσε νά ἔχει θέση. Διότι μπορεῖ νά μήν ἀνεκοινώθη κάποια συμφωνία, ὅμως ἐτέθησαν οἱ βάσεις γιά τό εὐρύτερο πλαίσιο σχέσεων μεταξύ τῶν δύο ὑπερδυνάμεων, γιά τήν προσέγγισή τους πρός τήν Κίνα καί τήν ἀνακατανομή τῶν ζωνῶν ἐπιρροῆς. Καί μποροῦμε ἤδη, ἀπό τά ὀλίγα πού ἀνεκοινώθησαν, ἀλλά καί ἀπό αὐτά πού δέν ἀπεκαλύφθησαν, ὅτι ὑπάρχει μιά σημαντική ἀλλαγή πολιτικῆς. Ἀμερική καί Ρωσσία δέν ἀντιμετωπίζουν πλέον ἀλλήλους σάν ἐχθρούς. Οἱ δύο χῶρες εἶναι ἁπλῶς ἀντίπαλες δυνάμεις, δεδομένου δέ τοῦ νέου προσανατολισμοῦ τους ὡς πρός τίς ζῶνες ἐπιρροῆς, ὑπάρχουν καί πολλά περιθώρια ἐπιχειρηματικῶν συνεργασιῶν. Ὁ ἐχθρός γιά τίς ΗΠΑ εἶναι πλέον ἡ Κίνα, δεδομένου ὅτι ὁ στρατηγικός προσανατολισμός τους στρέφεται ὁριστικῶς ἀπό τήν Εὐρώπη πρός τόν Εἰρηνικό.
Καί στό ἑπόμενο διάστημα θά φανεῖ πῶς ἀκριβῶς θά τοποθετηθεῖ ἡ Ρωσσία στήν γεωγραφική αὐτή περιοχή. Τό μόνο βέβαιον ὅμως εἶναι ὅτι οἱ ΗΠΑ ἀλλάζουν κατεύθυνση τόσο σέ σχέση μέ τήν πολιτική Μπάιντεν πού εἶχε ἀναγάγει τήν Ρωσσία στόν ὑπ’ ἀριθμόν ἕνα ἐχθρό, ὅσο καί πρός τίς παρακαταθῆκες τοῦ Χένρυ Κίσσιγκερ, πού ἦταν ὁ ἀρχιτέκτων τῆς προσεγγίσεως μέ τό Πεκῖνο, στίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ ’70. Νά θυμίσουμε μάλιστα ὅτι τότε ἡ Ἑλλάς, πού εἶχε πραγματικό γεωπολιτικό ἀποτύπωμα, εἶχε προηγηθεῖ δημιουργῶντας σχέσεις μέ τήν Κίνα.
Σήμερα ὅμως οἱ Εὐρωπαῖοι ἐπιμένουν νά νομίζουν ὅτι εἶναι τό κέντρο τοῦ κόσμου καί δέν ἔχουν ἀντιληφθεῖ ὅτι ἡ νέα πολιτική τῶν ΗΠΑ γιά τήν Γηραιά Ἤπειρο περιορίζεται πλέον στήν παροχή ἐγγυήσεων ἀσφαλείας μέσῳ τοῦ ΝΑΤΟ, καί αὐτό κατά τρόπον ὥστε νά μήν θίγονται οἱ εὐαισθησίες τῶν Ρώσσων.
Ἡ Εὐρώπη στό περιθώριο
Οἱ Εὐρωπαῖοι θά ἔπρεπε νά ἔχουν προβλέψει ὅτι περνοῦν στό περιθώριο τῶν ἐξελίξεων. Ἄν ἀπέτυχαν νά διαβλέψουν τήν πορεία τῶν πραγμάτων, τοῦτο εἶναι ἀποτέλεσμα τοῦ γεγονότος ὅτι παραβλέπουν δύο πολύ βασικά πράγματα, τά ὁποῖα ὅμως διαμορφώνουν τήν ἀμερικανική πολιτική:
1) Ἡ ἐποχή τῆς παντοδυναμίας τῶν ΗΠΑ καί τοῦ «μονοπολικοῦ» κόσμου ἔχει παρέλθει ἀνεπιστρεπτί. Ἡ ἰσχύς τῶν Ἀμερικανῶν ἔχει ἐξασθενήσει σημαντικά τά τελευταῖα χρόνια ἐξ αἰτίας τῆς συμμετοχῆς τους σέ δεκάδες πανάκριβους καί ἀποτυχημένους πολέμους ἀλλά καί ἐπειδή ἔχει ἀναδειχθεῖ μία σειρά ἀπό νέες δυνάμεις. Ὅσοι νομίζουν ὅτι οἱ ΗΠΑ μποροῦν νά κάνουν ὅ,τι θέλουν καί νά ἐπιβάλλουν τήν θέλησή τους σέ ὅλον τόν πλανήτη, προφανῶς ζοῦν ἀκόμη στήν δεκαετία τοῦ 1990.
2) Ὅπως παραδέχονται καί οἱ περισσότεροι ἀναλυτές, στό στρατιωτικό μέτωπο τῆς Οὐκρανίας ἡ Ρωσσία ἔχει κερδίσει, καί εἶναι θέμα χρόνου νά ἐπιτύχει ὅλους τούς στόχους της. Τυχόν περαιτέρω ἐμπλοκή τῶν Δυτικῶν ἁπλά θά παρατείνει τόν πόλεμο καί θά αὐξήσει τίς ἀνθρώπινες ἀπώλειες χωρίς νά ἀλλάξει τό τελικό ἀποτέλεσμα.
Ὑπό τό πρίσμα τοῦ ρεαλισμοῦ ἡ συνάντησις Τράμπ ‒ Πούτιν ἀπετέλεσε μιά πρώτη προσπάθεια προσεγγίσεως μεταξύ τῶν δύο μεγάλων πυρηνικῶν δυνάμεων ὕστερα ἀπό πολλά χρόνια ἐχθρικῶν σχέσεων, καί αὐτό μόνο θετικό μπορεῖ νά εἶναι γιά ὅσους τοὐλάχιστον δέν ἐπιθυμοῦν ἕνα πυρηνικό ὁλοκαύτωμα. Ἀπό ἐκεῖ καί πέρα, ἡ μή ἐπίτευξις συμφωνίας ἐπιβεβαίωσε τήν πολυπλοκότητα τῶν διεθνῶν ζητημάτων. Ἀκόμη τίποτε δέν μᾶς βεβαιώνει ὅτι ὁ Τράμπ μπορεῖ νά ἀλλάξει ξανά προσέγγιση στό Οὐκρανικό, ὅπως ἔκανε τόν προηγούμενο μῆνα. Ἕνα ἐρώτημα εἶναι ἄν ἔχει ξεκάθαρο ὅραμα γιά τήν ἐξωτερική πολιτική. Παραμένει ἄλλως τε ἀπροσδιόριστος ὁ στόχος τοῦ Μᾶρκο Ρούμπιο, ὁ ὁποῖος φαινομενικά εὐθυγραμμίζεται μέ τήν «America First» ἐξωτερική πολιτική, ἀλλά παίζει ἕναν πολύ ἀμφιλεγόμενο ρόλο ὑπέρ τῶν στρατιωτικῶν ἐπεμβάσεων ἀνά τόν κόσμο.
Σέ κάθε περίπτωση, ἀφοῦ ὁ Τράμπ «τηλεφώνησε» ὅπως εἶχε ὑποσχεθεῖ καί ἐνημέρωσε τούς ἡγέτες τῆς ΕΕ γιά τήν συνάντησή του μέ τόν Πούτιν, τώρα τούς δέχεται μαζί μέ τόν Βολόντυμυρ Ζελένσκυ καί τόν Κήρ Στάρμερ στήν Οὐάσιγκτων. Εἶναι δέ ἐνδιαφέρον ὅτι λίγο πρίν ἀπό τήν ἄφιξή τους στήν ἀμερικανική πρωτεύουσα, προέβη σέ μιά σιβυλλική ἀνάρτηση στά μέσα κοινωνικῆς δικτυώσεως: «Μεγάλη πρόοδος στή Ρωσσία. Μείνετε συντονισμένοι» ἔγραψε χαρακτηριστικά χωρίς ὡστόσο νά δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες.
Θεωρεῖται βέβαιον ὅτι ἡ ἐνημέρωσις τῶν συμμάχων θά ἐπικεντρωθεῖ στό ζήτημα τῆς Οὐκρανίας. Ὁ Ἀμερικανός Πρόεδρος δέν ἔχει πρόθεση νά δώσει τό περίγραμμα τοῦ γενικώτερου «μοιράσματος» τό ὁποῖο συζητᾶ μέ τόν Πούτιν. Θά τούς μεταφέρει τίς θέσεις τῆς Μόσχας γιά τόν τερματισμό τοῦ πολέμου, προτρέποντας πιθανώτατα τόν Ζελένσκυ νά τίς ἀποδεχθεῖ. Ἐνδεχομένως δέ οἱ Εὐρωπαῖοι ἡγέτες νά ἐπέμειναν νά εἶναι παρόντες στήν σημερινή συνάντηση, προκειμένου νά προσπαθήσουν νά ἀποτρέψουν τόν Οὐκρανό Πρόεδρο ἀπό τό νά δεχθεῖ τίς συστάσεις τοῦ Τράμπ.
Οἱ ὅροι τῆς Ρωσσίας
Οἱ ἀπαιτήσεις τῆς Ρωσσίας εἶναι αὐτές πού εὐλόγως θά μποροῦσε κανείς νά ὑποθέσει. Ἡ Μόσχα ἐπιδιώκει καί τήν ἐπίσημη ἀναγνώριση τῆς ρωσσικῆς κυριαρχίας στήν Κριμαία καί τήν ἄρση τοὐλάχιστον ὁρισμένων ἀπό τίς κυρώσεις πού ἔχουν ἐπιβληθεῖ εἰς βάρος τῆς Ρωσσίας, χωρίς νά ἀποσαφηνίζεται ἐάν ἡ πρότασις ἀφορᾶ τόσο τίς ἀμερικανικές ὅσο καί τίς εὐρωπαϊκές κυρώσεις. Ἐπί πλέον, ἡ Μόσχα ἐπιδιώκει ἐπίσημο καθεστώς γιά τήν ρωσσική γλῶσσα στήν Οὐκρανία (στό σύνολο ἤ σέ περιοχές τῆς ἐπικράτειας), καθώς καί νά ἐπιτραπεῖ στήν Ρωσσική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία νά δραστηριοποιεῖται ἐλεύθερα καί στήν χώρα αὐτή. Σημειωτέον ὅτι σήμερα στήν Οὐκρανία ἰσχύει νόμος πού ἀπαγορεύει θρησκευτικές ὀργανώσεις πού συνδέονται μέ τήν Ρωσσία.
Ἐπίσης, ἡ Ρωσσία διεκδικεῖ ὁλόκληρη τήν περιοχή τοῦ Ντονμπάς ‒ἡ ὁποία περιλαμβάνει τίς περιφέρειες Ντονέτσκ καί Λουχάνσκ στήν ἀνατολική Οὐκρανία. Σέ ἀντάλλαγμα, οἱ ρωσσικές δυνάμεις θά ἀποσυρθοῦν ἀπό κατεχόμενα ἐδάφη στίς βορειοανατολικές περιφέρειες Σούμι καί Χάρκοβο καί «θά παγώσουν» τά μέτωπα στίς νότιες περιφέρειες Χερσώνα καί Ζαπορίζια. Φυσικά δέν τίθεται θέμα ἐντάξεως τῆς Οὐκρανίας στό ΝΑΤΟ.
Ἀπό τήν ἔκβαση τῶν σημερινῶν συνομιλιῶν θά ἐξαρτηθεῖ τό ἐάν θά γίνει ἡ τριμερής συνάντησις μέ Πούτιν καί Ζελένσκυ, τήν ὁποία ὁ Ντόναλντ Τράμπ θά ἤθελε νά πραγματοποιηθεῖ ἑντός τῆς ἑβδομάδος.
Μ.Η.Τ. 232122