Ἔμμεση ἐκλογή τους ἀπό μικτά σώματα ἐκλεγμένων καί διορισμένων ἀπό τά συμβούλια διοικήσεως – Ἡ σύγκλητος σέ δεύτερο ρόλο – Ἡ ΝΔ ἐπαναφέρει μέ τροποποιήσεις τόν «νόμο Διαμαντοπούλου»
ΜΕΓΑΛΗ ἀναστάτωση προκαλεῖ στήν πανεπιστημιακή κοινότητα, ἰδιαίτερα δέ στίς πανεπιστημιακές Ἀρχές, ἡ ἀλλαγή στόν τρόπο ἐκλογῆς τῶν διοικήσεων στά ΑΕΙ. Οἱ πρυτανικές ἐκλογές σέ δέκα πανεπιστημιακά ἱδρύματα πού κανονικά θά ἔπρεπε νά διεξαχθοῦν τήν ἄνοιξη ἔχουν ἀναβληθεῖ, καθώς πρέπει νά γίνουν μέ τό νέο νομοθετικό πλαίσιο, τό ὁποῖο ὅμως ἀκόμη δέν ἔχει κατατεθεῖ. Ἡ θητεία τῶν νῦν πρυτάνεων μπορεῖ νά παραταθεῖ τό ἀργότερο ἕως τά τέλη τοῦ ἔτους, βάσει διατάξεως τῆς ὑπουργοῦ Νίκης Κεραμέως. Ἡ ὑπουργός δέν ἄνοιξε τά χαρτιά της στήν Σύνοδο Πρυτάνεων πού διεξάγεται στά Ἰωάννινα, ἀλλά ἡ ἀπόφασις εἶναι εἰλημμένη καί θά πραγματοποιηθεῖ εἴτε μέ νομοθετική ρύθμιση σέ θερινό τμῆμα προεκλογικῶς εἴτε στήν Ὁλομέλεια μετεκλογικῶς. Ἡ ἀλλαγή πού θά προκαλέσει ἀναταράξεις στήν πανεπιστημιακή κοινότητα εἶναι ἡ ἐκλογή τῶν πρυτάνεων ἀπό τά μέλη τῶν συμβουλίων διοικήσεως τῶν ΑΕΙ καί ὄχι ἀπό τό ἐκλογικό σῶμα καί τούς καθηγητές. Συμφώνως πρός πληροφορίες τῆς «Ἑστίας», τά καθήκοντα τῶν πρυτάνεων θά περιορισθοῦν ἀποκλειστικῶς σέ ἀκαδημαϊκά θέματα καί ὄχι στά φλέγοντα ζητήματα τῶν οἰκονομικῶν καί τῆς διαχειρίσεως τῶν ΑΕΙ. Ἡ ἀλλαγή στήν διοίκηση τῶν πανεπιστημίων δέν εἶναι τυχαία ἀφοῦ ἀπό τό 2016 ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης μέ παρέμβασή του εἶχε δεσμευθεῖ προσωπικῶς ὅτι θά ἐπανέφερε καί θά ἐνίσχυε τόν θεσμό τοῦ Συμβουλίου Ἱδρύματος στά ΑΕΙ. Οὐσιαστικῶς πρόκειται γιά τήν ἐπαναφορά τοῦ «νόμου Διαμαντοπούλου» –μέ ὁρισμένες τροποποιήσεις– τόν ὁποῖο εἶχε ψηφίσει τό 2011 καί ὁ κ. Μητσοτάκης. Στήν πρόταση τῆς κ. Κεραμέως πρός τόν Πρωθυπουργό ἀναφέρεται, συμφώνως πρός τίς ἴδιες πληροφορίες, ὅτι τά συμβούλια θά ἔχουν τήν πλήρη ἐξουσία ἐντός τῶν ἱδρυμάτων, ἐνῶ ὁ ρόλος τῆς συγκλήτου περιορίζεται ἀρκετά. Θά μποροῦν νά ἀνάβουν τό «πράσινο φῶς» γιά διάφορες ἁρμοδιότητες πρός τόν πρύτανι, τίς ὁποῖες ὅμως θά μποροῦν καί νά ἀνακαλοῦν ἐάν διαπιστώνουν ὅτι δέν συμβαδίζουν μέ τήν πολιτική πού ἔχει χαράξει τό συμβούλιο.
Τά ἐσωτερικά μέλη τῶν συμβουλίων θά ἐπιλέγουν τόν πρύτανι. Ἡ συγκρότησις ὅμως τῶν συμβουλίων θά γίνεται κατ’ ἀρχήν μέ τήν ἐκλογή ἕξι ἐσωτερικῶν μελῶν ἀπό τήν ἀκαδημαϊκή κοινότητα κάθε ἱδρύματος (ψηφίζουν μόνο τά μέλη τοῦ Διδακτικοῦ Ἐρευνητικοῦ Προσωπικοῦ), τά ὁποῖα μέ τήν σειρά τους ἐπιλέγουν τά ὑπόλοιπα πέντε ἐξωτερικά μέλη ἀπό διάφορα ΑΕΙ τῆς Ἑλλάδος καί τῆς ἀλλοδαπῆς. Ἡ θητεία τῶν μελῶν στά συμβούλια δέν μπορεῖ νά ὑπερβαίνει τίς δύο θητεῖες, καθώς ἡ παραμονή ἄνω τῶν ὀκτώ ἐτῶν στήν διοίκηση αὐξάνει τίς ὑπόνοιες καί τούς κινδύνους γιά κακοδιαχείριση καί δημιουργία πελατειακῶν σχέσεων.
Μία ἀκόμη δέσμευσις τοῦ Πρωθυπουργοῦ εἶναι ἡ θέσπισις ἐκτελεστικοῦ διευθυντοῦ στά ΑΕΙ (μάνατζερ). Θά διορίζεται ἀπό τό συμβούλιο διοικήσεως καί μπορεῖ νά μήν προέρχεται μόνον ἀπό τό προσωπικό τοῦ ἱδρύματος ἀλλά καί ἀπό ἄλλον δημόσιο φορέα. Ἐπίσης προετάθη οἱ νῦν πρυτάνεις, κατά τήν πρώτη ἐφαρμογή τοῦ νόμου, νά εἰσέρχονται αὐτοτελῶς στά συμβούλια, ἐάν τό ἐπιθυμοῦν, χωρίς τή διαδικασία νέας ἐκλογῆς στήν πρώτη σύστασή τους.
Ἀπό τό 2016 ὁ κ. Μητσοτάκης εἶχε προαναγγείλει τίς ἀλλαγές στήν διοίκηση τῶν ΑΕΙ. Μέ ἀφορμή τότε τήν παραίτηση ἕξι μελῶν τοῦ Συμβουλίου Ἱδρύματος τοῦ Ἐθνικοῦ Μετσοβίου Πολυτεχνείου καί ἀρκετῶν ἄλλων σέ ἄλλα πανεπιστήμια εἶχε ἐπισημάνει: «Τά Συμβούλια Ἱδρύματος εἶναι ἕνας θεσμός τόν ὁποῖο δεσμεύομαι προσωπικά ὅτι θά ἀποκαταστήσουμε καί θά ἐνισχύσουμε. Ἀλλά δεσμεύομαι ἐπίσης προσωπικά, ὅτι ἡ ἀπελευθέρωση τοῦ ἑλληνικοῦ πανεπιστημίου ἀπό τά δεσμά τοῦ χθές, θά ἀποτελέσει βασικό μέλημα καί μία ἀπό τίς προτεραιότητες τῆς μελλοντικῆς κυβέρνησης τῆς Νέας Δημοκρατίας». Εἶχε ἐπίσης τονίσει ὅτι ὁ «νόμος Διαμαντοπούλου» προέβλεπε τήν θέσπιση ἑνός Συμβουλίου Ἱδρύματος γιά κάθε πανεπιστήμιο, «ἑνός δημοκρατικά ἐκλεγμένου ὀργάνου, στό ὁποῖο θά συναποφάσιζαν καθηγητές τοῦ ἱδρύματος, μαζί μέ προσωπικότητες ἀπό πανεπιστήμια τοῦ ἐξωτερικοῦ καί φορεῖς τῆς κοινωνίας. Ἡ δομή αὐτή ἐπέτρεψε σέ ἀρκετά πρόσωπα τοῦ σπουδαίου ἐπιστημονικοῦ δυναμικοῦ τῆς ἑλληνικῆς διασπορᾶς –ἀπό κορυφαῖα πανεπιστήμια τοῦ πλανήτη– νά μεταφέρουν τίς παραστάσεις καί τήν τεχνογνωσία τους στό ἑλληνικό πανεπιστήμιο. Τό ζητούμενο ἦταν νά ἀπελευθερώσει ἡ χώρα τό τεράστιο δυναμικό τῶν καθηγητῶν, τῶν ἐρευνητῶν καί τῶν φοιτητῶν της –καί τά πανεπιστήμια νά πάψουν νά εἶναι πεδίο κομματικοῦ ἀνταγωνισμοῦ καί πολιτικῆς ἀντιπαράθεσης.»
