Πῶς τά funds ἐξαγοράζουν ἑλληνικές ἐπιχειρήσεις, ἐλέγχουν τούς κωδικούς πωλήσεως προϊόντων καί κρατοῦν τίς τιμές τῶν τροφίμων στά «οὐράνια»
ΑΝΑΚΑΛΥΨΕ ὁ κύριος Πρωθυπουργός ὅτι οἱ πολυεθνικές ἑταιρεῖες πού δραστηριοποιοῦνται στήν ἑλληνική ἀγορά πωλοῦν τά προϊόντα τους σέ τιμές διαφορετικές ἀπό τίς τιμές πού ἐπιφυλάσσουν στούς καταναλωτές ἄλλων χωρῶν, καί ἀπείλησε νά τίς κάνεις ντά-ντά. Ἔξοχα! Χαιρετίζουμε τόν λεονταρισμό. Μόνο πού πρέπει νά δοῦμε πόσες πιθανότητες ἔχει γιά νά ὑλοποιηθεῖ.
- Τοῦ Μανώλη Κοττάκη
Ἄς πάρουμε, γιά παράδειγμα, τά καταστήματα σοῦπερ μάρκετ. Ὅσοι ξέρουν τήν ἀγορά γνωρίζουν δύο πράγματα. Πρῶτον, τό 80% τῶν κωδικῶν προϊόντων πού πωλοῦνται στά ράφια εἶναι ξένοι.
Τό ἰσοζύγιο τρεχουσῶν συναλλαγῶν εἶναι καιρό τώρα ἐλλειμματικό. Ἡ Ἑλλάς εἶναι –ἐπί πολλά χρόνια– ἐπικράτεια εἰσαγωγῶν καί ὄχι ἐξαγωγῶν. Ἐπένδυση στόν πρωτογενῆ τομέα εἰς τρόπον ὥστε νά διευκολύνει τόν ἀνταγωνισμό νά λειτουργήσει καί νά ὁδηγήσει στήν μείωση τῶν τιμῶν, δέν ὑπάρχει. Πιό πολύ τόν «κυνηγᾶνε» τόν πρωτογενῆ τομέα παρά τόν βοηθᾶνε.
Στήν πραγματικότητα, πολλές ἑταιρεῖες κάνουν κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης. Ὅπως ἀναλυτικά μᾶς τά ἐξηγοῦσαν νομικά στό πανεπιστήμιο τήν δεκαετία τοῦ 1990 οἱ ἐξαιρετικοί καθηγητές μας στό Δίκαιο τοῦ Ἀνταγωνισμοῦ (Ἑλληνικό καί Εὐρωπαϊκό) καί στό Ἐμπορικό Δίκαιο, Νότης Μπερνίτσας, Ἐλίζα Ἀλεξανδρίδου, Ἰωάννης Σχοινᾶς καί Γρηγόρης Καλαβρός. Δεύτερον, σέ ἄμεση συνάφεια μέ τό πρῶτο, ὁ τζίρος στήν ἀγορά τῶν σοῦπερ μάρκερ ἐμφανίζει μιά συγκεκριμένη δομή. Τό 70% τοῦ τζίρου ἐλέγχεται ἀπό ἕνα ἑλληνικό σοῦπερ μάρκετ στό μετοχικό κεφάλαιο τοῦ ὁποίου μετέχει θυγατρική ἑλληνικῆς τραπέζης, γιά λόγους πού δέν εἶναι τῆς στιγμῆς νά ἐξηγηθοῦν. Ἡ ἱστορική αὐτή ἑταιρεία πού μέ τήν βοήθεια τοῦ χρηματοπιστωτικοῦ τομέα πωλεῖ στά ὅρια τοῦ κόστους, σέ μερικές περιπτώσεις, ὠφελεῖ ἄμεσα ἤ ἔμμεσα 500.000 Ἕλληνες καί Ἑλληνίδες, ἐργαζομένους, παραγωγούς καί προμηθευτές. Ἡ διάσωσή της εἶναι ζήτημα κατ’ ἐξοχήν πολιτικό καί δευτερευόντως ἐμπορικό. Τό ὑπόλοιπο 30% τοῦ τζίρου διεκδικεῖται ἀπό ἄλλες ἁλυσίδες, οἱ περισσότερες ἐκ τῶν ὁποίων μέ μικρές ἐξαιρέσεις ἐλέγχονται κατ’ οὐσίαν ἀπό ἀλλοδαπά κεφάλαια.
Τά funds ἐπιτίθενται ἐσχάτως στούς τελευταίους Ἕλληνες ἰδιοκτῆτες σοῦπερ μάρκετ καί ἀπαιτοῦν τήν πώληση τῶν ἐπιχειρήσεών τους σέ αὐτά. Δεδομένης τῆς διάρθρωσης τῆς ἀγορᾶς ἀλλά καί τῶν ξένων κωδικῶν, μερικές ἀπό αὐτές τίς ἑταιρεῖες κρατοῦν στόν θεό τίς τιμές. Εἴτε ἐπειδή ἀντιμετωπίζουν πραγματικά προβλήματα εἴτε γιατί ἀπό τά κέρδη τους στήν Ἑλλάδα ἐπιδοτοῦν τήν μείωση τῶν τιμῶν τῶν ἴδιων προϊόντων σέ ἄλλες μεγαλύτερες ἀγορές.
Ἀκόμη καί μέ ἀνήθικες πρακτικές. Παράδειγμα: Μεγάλη ἁλυσίδα σοῦπερ μάρκετ τῆς ἀλλοδαπῆς πού ἄνοιξε τά καταστήματά της στήν Ἑλλάδα ἐπί Σημίτη ἔσπευσε νά αὐξήσει τίς τιμές της στά ὀπωροκηπευτικά καί στά κρέατα ἀμέσως μετά τήν θεομηνία τοῦ «Ντάνιελ» στήν Θεσσαλία. Ἄν ἀγόραζε αὐτά τά προϊόντα ἀπό τήν Λάρισα, τήν Καρδίτσα καί τόν Βόλο, καί μετά τήν κακοκαιρία λόγῳ τῆς ἔλλειψης προσφορᾶς ἀναγκάστηκε νά κάνει εἰσαγωγές ἀπό τό ἐξωτερικό γιά νά ἀναπληρώσει τήν ἔλλειψή τους, νά καταλαβαίναμε τίς αὐξήσεις τῶν τιμῶν. Ἀλλά εἶναι λίαν ἀμφίβολον ἄν οἱ ἀλλοδαποί διευθύνοντές της γνωρίζουν ποῦ πέφτει ὁ Τύρναβος, ἡ Ἐλασσόνα, ἡ Φαλάνη καί ὁ Παλαμᾶς.
Οἱ αὐξήσεις ἦταν ἐντελῶς ἀδικαιολόγητες. Καί ἡ ἀγορά εἶναι πράγματι μπανανία. Οὐδείς τούς ἐνόχλησε γιά νά κάνει ἔλεγχο καί νά τούς ρωτήσει πῶς αὐξάνουν τίς τιμές, ἀφοῦ δέν ἔχουν προμηθευτές ἀπό ἐκεῖ. Χρειάστηκε νά εἰσπράξει μιά μεγαλοπρεπῆ πολιτική σφαλιάρα στήν Θεσσαλία καί σέ ἄλλες Περιφέρειες ἡ ΝΔ γιά νά θυμηθεῖ ὁ Πρωθυπουργός τήν ὕπαρξή τους καί νά καταγγείλει τίς πρακτικές τους. Πέραν αὐτῶν οἱ ἑταιρεῖες αὐτές ὅταν τό κράτος γιά τά μάτια τοῦ κόσμου κινητοποιεῖται, σταθμίζουν τό ὕψος τοῦ ἐπαπειλούμενου προστίμου μέ βάση τήν τρέχουσα νομοθεσία σέ σύγκριση μέ τά διαφυγόντα κέρδη ἄν μειώσουν τήν τιμή. Τό πρόστιμο τίς περισσότερες φορές εἶναι τά ρέστα τοῦ τζίρου τους. Τόσο χαμηλό. Τό πρόστιμο εἶναι ὁ …φερετζές. Ἡ Κυβέρνηση καμαρώνει σάν «γύφτικο σκεπάρνι» ὅτι τούς κυνηγᾶ καί τούς τιμωρεῖ, ἐνῷ στήν πραγματικότητα τούς διευκολύνει. Καί ξέρετε γιατί τό κάνει; Γιατί τούς διευκολύνει; Γιατί στά τραπέζια τῶν Βορείων Προαστίων προεκλογικῶς πολιτικοί καί ἐπιχειρηματίες γίνονται ἕνα. Μέ ὅ,τι αὐτό σημαίνει γιά τούς καταναλωτές. Εἶναι δυνατόν νά θησαύρισαν κάποιοι μέσα στήν πανδημία ὅπου τά μόνα καταστήματα πού λειτουργοῦσαν ἀδιάκοπα χωρίς ὡράριο ἦταν τά σοῦπερ μάρκετ καί εἶχαν ἐξελιχθεῖ σέ κοφτήριο χρήματος, καί παρά ταῦτα αὐτοί νά «κλαίγονται» σήμερα καί νά κρατοῦν τίς τιμές στό «διάστημα»; Ἐκτός καί ἄν κλαίγονται γιά νά ξεγελοῦν. Ἐκτός ἄν κλαίγονται γιατί ἀντιγράφουν τίς πρακτικές μιᾶς ἄλλης παλαιᾶς οἰκογένειας πού φαλήρισε:
Στέλνουν τά χρήματα πού κερδίζουν λίγα λίγα στούς προσωπικούς τους λογαριασμούς στήν Ἑλβετία, καί μέ ὅ,τι περισσέψει κινεῖται ἡ ἐπιχείρηση. Τά αὐτά συμβαίνουν καί σέ ἕναν ἄλλο κλάδο πού ἐλέγχεται ἀπό πολυεθνικές στήν πατρίδα μας. Τῆς …κινητῆς τηλεφωνίας. Τά τέλη εἶναι 168% μεγαλύτερα σέ σύγκριση μέ τόν εὐρωπαϊκό μέσο ὅρο, σύμφωνα μέ τά τελευταῖα ἐπικαιροποιημένα στοιχεῖα τῆς Eurostat. Καί ἀπό τίς εἰσπράξεις αὐτῶν τῶν τελῶν ἀπό τό ὑστέρημα τῶν Ἑλλήνων καταναλωτῶν ὑπάρχουν ἑταιρεῖες –ὄχι ὅλες– πού μοιράζουν μέρισμα στούς μετόχους τους στίς μητρικές ἑταιρεῖες τους στό ἐξωτερικό. Ἐπειδή οἱ βλᾶκες οἱ Ἕλληνες κάθονται καί τούς πληρώνουν ἀδιαμαρτύρητα. Τόσο κορόιδα εἴμαστε.
Οἱ ἑταιρεῖες αὐτές, ὄχι ὅλες, προσπάθησαν νά σπάσουν τά συμβόλαια τῶν καταναλωτῶν μέ ἀφορμή τήν κρίση, καί ὅταν παρενέβη ὁ Συνήγορος τοῦ Καταναλωτῆ καί τό σταμάτησε, ἄρχισαν νά κάνουν ἔμμεσες αὐξήσεις στούς λογαριασμούς καταργῶντας δωρεάν παροχές, ὅπως ἡ ἔκπτωση πού δικαιοῦντο οἱ καταναλωτές πού πλήρωναν τούς λογαριασμούς μέσῳ web banking. Ἐνῷ παράλληλα παρενοχλοῦν συστηματικά τούς πελάτες τους γιά νά τούς προτείνουν αὔξηση στά τέλη τῆς ἀναλογικῆς τηλεφωνίας «λόγῳ ἀναβαθμίσεων γραμμῶν». Ψέματα προφανῶς. Ὅλα αὐτά εἶναι γνωστά. Καί ἡ Κυβέρνηση τά ξέρει. Ἀλλά καιρό τώρα κάνει πώς δέν τά ξέρει.
Ἄς εἴμαστε τίμιοι λοιπόν. Ἡ Πολιτεία ἐν προκειμένῳ! Ὅσο καί ἄν προσπαθοῦμε νά ἀμβλύνουμε τίς ἐντυπώσεις, εἴμαστε καί θά παραμείνουμε μπανανία, μέ ἀσύλληπτη αἰσχροκέρδεια καί γνωστούς ἀρχηγούς.
Ἡ ἀγορά λειτουργεῖ γιά τούς λίγους καί ὄχι γιά τούς πολλούς. Ἀκόμη καί τά market pass πού ἦταν ἐπιδότηση στήν πώληση μετά τήν κατάργησή τους θά μεταφερθοῦν στόν ἰδιωτικό τομέα. Μέρος τοῦ μισθοῦ τῶν ἐργαζομένων στά σοῦπερ μάρκετ καί σέ ἄλλες ἐπιχειρήσεις κοντά στό 1/3 θά καταβάλλεται σέ μορφή κουπονιῶν ἀγορᾶς προϊόντων ἀπό τήν ἐπιχείρηση στήν ὁποία ἐργάζονται. Ἐάν αὐτό εἶναι φιλελευθερισμός καί φιλελεύθερη κοινωνία, ἄς ἔρθει νά μᾶς τό πεῖ ὁ κύριος Πρωθυπουργός.
