Κοινή πορεία στο Αιγαίο, το Ιόνιο και το Λιβυκό – Κοινή δήλωσις και για τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους
ΣΕ ΜΙΑΝ εξαιρετικώς κρίσιμη στιγμή, λίγο μετά τις εξόχως προκλητικές δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ξεπέρασε τον εαυτό του σε απρέπεια καλώντας την Ελλάδα «να μαζευτεί», η απάντησις της χώρας μας εδόθη με μια διπλωματική ενέργεια που πέρα από την ουσιαστική σημασία της έχει και υψηλό συμβολισμό: Με την υπογραφή της ελληνο-ιταλικής συμφωνίας για την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών. Καθώς είναι η πρώτη τέτοια συμφωνία την οποία υπογράφει η Ελλάς με όμορο κράτος μπορεί να θεωρηθεί και πρόκριμα για άλλες ανάλογες που μπορεί να ακολουθήσουν ανατρέποντας καθοριστικά τα τετελεσμένα που κατά παράνομο τρόπο θέλει να δημιουργήσει η Τουρκία στην Μεσόγειο.
Η συμφωνία εμπεριέχει την κοινή στάση Ελλάδος και Ιταλίας όσον αφορά στις θαλάσσιες ζώνες, όχι μόνον στο Ιόνιο, αλλά και στο Αιγαίο, στο Λιβυκό Πέλαγος και εν γένει την Μεσόγειο. Με την κοινή δήλωση εξ άλλου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζεται από τις Βρυξέλλες το δικαίωμα της Ελλάδος να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια, απλώς και μόνον δίδοντας το δικαίωμα για αλίευση από Ιταλούς ψαράδες στην ζώνη μεταξύ έξι και 12 μιλίων συμφώνως προς σχετικές συνομολογήσεις.
Οι γείτονες ήθελαν αρχικώς να επεκταθούν τα δικαιώματα αλιείας τους έως τον 37ο παράλληλο στο Αιγαίο αλλά η επιμονή Δένδια είχε αποτελέσματα: Αντιπροετάθη η επέκτασις του δικαιώματός τους σε όλες τις θάλασσές μας έως τα 12 μίλια υπό την προϋπόθεση της αναγνωρίσεως του κυριαρχικού δικαιώματός μας από τους ίδιους και την ΕΕ. Προς τούτο θα τροποποιηθούν και οι κοινοτικοί κανονισμοί αλιείας από τις Βρυξέλλες.
Την συμφωνία χαιρέτισε με δήλωσή του ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ο οποίος θα μεταβεί στο Ισραήλ με ένα όπλο: ο αγωγός Eastmed ο οποίος διευκολύνεται με την ελληνοϊταλική συμφωνία παραμένει ζωντανός. Η πρόσφατη επικοινωνία Μητσοτάκη-Κόντε απεδείχθη χρήσιμη.
Την ιστορική συμφωνία για τις ΑΟΖ υπέγραψαν χθες το μεσημέρι στην Αθήνα ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και ο Ιταλός ομόλογός του Λουίτζι Ντι Μάιο. Ενωρίτερα οι δύο υπουργοί είχαν συνομιλίες που εστιάσθηκαν σε θέματα διμερούς, ευρωπαϊκού και περιφερειακού ενδιαφέροντος.
Με την συμφωνία που υπέγραψαν οι κ.κ. Δένδιας και Ντι Μάιο κλείνει ένας πολυετής κύκλος διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην Αθήνα και την Ρώμη για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών στο Ιόνιο. Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι στα συμφωνηθέντα εμπεριέχεται η προοπτική, να επεκτείνει η Ελλάς την αιγιαλίτιδα ζώνη της (χωρικά ύδατα) στα 12 ναυτικά μίλια σε όλο το μήκος των θαλασσίων συνόρων της.
Η συμφωνία για την ΑΟΖ αποτελεί την καθ’ ύψος (από τον βυθό προς την επιφάνεια) επέκταση της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδος μεταξύ των δύο χωρών (που αφορά στον υπό τον βυθό ορυκτό πλούτο) και ανοίγει τον δρόμο για την απεμπλοκή των προβλημάτων που είχαν προκύψει από την πλευρά της Αλβανίας.
Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι υπεγράφη επίσης Κοινή Δήλωσις Ελλάδος-Ιταλίας για τους Πόρους της Μεσογείου. Με την δήλωση αυτή, τα δυο κράτη εκφράζουν την προσήλωσή τους στην ισόρροπη και βιώσιμη διαχείριση των πόρων αυτών και συμφωνούν να διεξαγάγουν διαβουλεύσεις για την εκτίμηση τυχόν επιπτώσεων διαφόρων παραγόντων στις υφιστάμενες πρακτικές των αλιέων. Το ζήτημα των αλιευτικών δικαιωμάτων ήταν ένα σημαντικό ζήτημα που καθυστερούσε την επίτευξη συμφωνίας με την Ιταλία.
Υπεγράφη, τέλος, Κοινή Γνωστοποίησις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την οποία τα δύο κράτη ζητούν την μελλοντική τροποποίηση του κανονισμού περί κοινής αλιευτικής πολιτικής ώστε, όταν η Ελλάς αποφασίσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 ν.μ., να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότης των Ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6-12 ν.μ., η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα. Επισημαίνεται ιδιαιτέρως η αυτονόητη σημασία της αναφοράς στην Κοινή Γνωστοποίηση του δικαιώματος επεκτάσεως της αιγιαλίτιδος ζώνης μας σε όλες τις θάλασσές μας.
«Σήμερα, είναι μία καλή ημέρα για την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ευρώπη και ολόκληρη τη Μεσόγειο» καθώς ήρθη μια εκκρεμότης 40 ετών, ανέφερε σε σχετικές δηλώσεις του ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος προσέθεσε: «Η συμφωνία ανταποκρίνεται πλήρως στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου αλλά και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Περιγράφει την έκταση των θαλασσίων περιοχών που αξιοποιούνται. Και, βεβαίως, αναγνωρίζει κυριαρχικά δικαιώματα σε όλα τα εδάφη -χερσαία και νησιωτικά. Πρόκειται για υπόδειγμα συνεργασίας και σχέσεων καλής γειτονίας. Και για μία καθοριστική συμβολή στην ειρήνη και στη σταθερότητα στην περιοχή μας. Ελλάδα και Ιταλία απέδειξαν, σήμερα, πώς δύο γείτονες μπορούν να μετατρέπουν τη θάλασσα που τις περιβάλλει σε ήρεμα νερά προόδου και ανάπτυξης. Εύχομαι ανάλογες συμφωνίες να υπάρξουν και μεταξύ άλλων χωρών της περιοχής».
Σε δηλώσεις του εξ άλλου, μετά την υπογραφή, ο Νίκος Δένδιας, μεταξύ άλλων υπεγράμμισε:
«Είναι σήμερα μια ιστορική μέρα. Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη, καθώς η προηγούμενη χρονολογείται το 1977, επί Κωνσταντίνου Καραμανλή, και πάλι με την Ιταλία.
Σταθερή επιδίωξη της χώρας μας παραμένει η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με όλους τους γείτονές μας, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου. Για το σκοπό αυτό, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία, ως γνωστόν, αντανακλά εθιμικό δίκαιο στο σύνολό της και όχι επιλεκτικά και αυθαίρετα, όπως ορισμένοι επιχειρούν να τη χρησιμοποιούν, προσφέρει όλα τα απαραίτητα εργαλεία.
Η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών επιτυγχάνεται σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, με έγκυρες συμφωνίες. Όχι με ανυπόστατες συμφωνίες, όπως η συμφωνία Τουρκίας-Sarraj. Και βέβαια, όχι με μονομερείς καταθέσεις συντεταγμένων.
Συζητήσαμε, επίσης, με τον φίλο Ιταλό Υπουργό για την Ανατολική Μεσόγειο. Αναφέρθηκα στην κλιμάκωση της τουρκικής παραβατικότητας έναντι της χώρας μας, όπως αυτή εκδηλώθηκε πλέον πρόσφατα με τη δημοσίευση των αιτημάτων της τουρκικής εταιρείας πετρελαίου για γεωτρήσεις σε ελληνική υφαλοκρηπίδα. Αλλά, και ευρύτερα στην περιοχή, δηλαδή έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, της Συρίας και της Λιβύης. Οι ενέργειες αυτές, σε συνδυασμό με την επιθετική ρητορική της Τουρκίας, αναδεικνύουν περίτρανα τον αποσταθεροποιητικό της ρόλο.
Στις προκλήσεις η Ελλάδα απαντά μεθοδικά. Το Διεθνές Δίκαιο προσδιορίζει τις κόκκινες γραμμές και αυτές θα γίνουν σεβαστές.
Ως προς τη Λιβύη, υπογραμμίσαμε την ανάγκη εξεύρεσης πολιτικής λύσης μέσω του ΟΗΕ και της διαδικασίας του Βερολίνου. Η Ελλάδα χαιρέτισε τη νέα αιγυπτιακή πρωτοβουλία που κινείται στην κατεύθυνση αυτή. Κατά τη σχετική εκδήλωση στο Κάιρο, ως γνωστόν, παρέστη και ο Ιταλός Πρέσβης. Τονίσαμε τη σημασία της επιχείρησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης «IRINI», στην οποία Ιταλία και Ελλάδα συνεισφέρουν ουσιωδώς και θα συνεργαστούν στενά.
Συζητήσαμε και για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, την οποία επίσης υποστηρίζουμε, πάντα βέβαια υπό τις τεθείσες αιρεσιμότητες».
Επιπροσθέτως πηγές του Υπουργείου Εξωτερικών, υπογραμμίζουν την ιδιαίτερη σημασία που έχει γενικώτερα η συμφωνία, η οποία αναγνωρίζει το δικαίωμα των νησιών σε υφαλοκρηπίδα, κάτι που αποτελεί ράπισμα στον Ερντογάν και τους ανυπόστατους ισχυρισμούς του για το καθεστώς των νησιωτικών εδαφών. Ειδικώτερα επισημαίνουν: «Η συμφωνία επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, καθώς και τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας-Ιταλίας ως οριογραμμή της ΑΟΖ Ελλάδας- Ιταλίας. Με τη σημερινή Συμφωνία, η μέση αυτή γραμμή θα ισχύει και για τα υπερκείμενα της υφαλοκρηπίδας ύδατα».
Οι ίδιες πηγές η επισημαίνουν ότι η πρώτη αυτή συμφωνία που υπογράφει η Ελλάς για ΑΟΖ έχει συναφθεί στη βάση της νομοθεσίας των Ηνωμένων Εθνών (UNCLOS- United Nations Convention onthe Law of the Sea) που αφορά στην οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών βάσει διμερών συμφωνιών.
Υπενθυμίζεται ότι ο Ερντογάν σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξη είχε ξεπεράσει τον εαυτό του σε προκλητικότητα, διατυπώνοντας και ευθείες απειλές: «Η Ελλάδα δεν μένει ήσυχη και πετάει διάφορα. Βγαίνει και λέει αβάσιμα πράγματα. Ποια είναι αυτή η χώρα που μιλάει έτσι; Τέτοιες κουβέντες τις λένε στην Τουρκία; Σε ποιον νομίζεις ότι μιλάς; Για μαζέψου λίγο. Για μάθε τα όριά σου! Αν δεν μάθει τα όριά της, η Τουρκία είναι εμφανές τι θα κάνει».
Δεδομένου ότι για την Τουρκία η τακτική του casus belli είναι συνήθης τρόπος πιέσεως, είναι σαφές τι εννοεί ο Ερντογάν δια του όρου «εμφανές». Επειδή όμως στις περιπτώσεις αυτές υπάρχουν διάφορα στάδια απαντήσεως, η συμφωνία με την Ιταλία είναι το πρώτο από αυτά.
