Τό κράτος δανείζεται μυστικά τίς εἰσφορές τῶν ἐργαζομένων γιά νά μήν ἐκτίθεται στίς ἀγορές – Στατιστικές ἀλχημεῖες, προκειμένου νά ἀποκρυβεῖ τό πραγματικό ὕψος τῶν ὑποχρεώσεων τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας ἀπό τήν διεθνῆ κοινότητα, καταγγέλλει μέ ἄρθρο του ὁ πρώην Ὑπουργός Οἰκονομικῶν Ἀλέκος Παπαδόπουλος, ὁ ὁποῖος ἀποκαλύπτει ὅτι ὁ προϋπολογισμός τοῦ 2022 ἔκλεισε μέ ἔλλειμμα 4,7 δισ. εὐρώ
ΣΗΜΑ κινδύνου γιά τήν πραγματική κατάσταση τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας ἐκπέμπει ὁ πρώην ὑπουργός Οἰκονομικῶν Ἀλέκος Παπαδόπουλος.
Μέ μία ἀνοιχτή ἐπιστολή-κόλαφο πρός τούς ἀρχηγούς τῶν τριῶν μεγαλύτερων κομμάτων –ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ καί ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ– ὁ πρώην ὑπουργός Οἰκονομικῶν ἀναφέρεται στά μεγάλα προβλήματα τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας προειδοποιῶντας ὅτι μπορεῖ νά ὁδηγήσουν σέ μία νέα χρεοκοπία τήν χώρα. Ὁ κ. Παπαδόπουλος κάνει λόγο γιά προσπάθεια ἐξωραϊσμοῦ τῆς δημοσιονομικῆς καταστάσεως καί σημαντικό πολιτικό ρίσκο δημοσιονομικῆς διαχειρίσεως τήν ἑπομένη τῶν ἐκλογῶν, ἀνεξαρτήτως ἀποτελέσματος, καί ἀναφέρεται σέ μιά ρόδινη εἰκόνα πού ἐμφανίζεται στούς ψηφοφόρους ὅσον ἀφορᾶ στήν ἐξέλιξη καί τά μεγέθη τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας, κρύβοντας τά δομικά προβλήματα.
Ὑπογραμμίζει μέ ἔμφαση ὅτι τό ὕψος τοῦ κρατικοῦ χρέους ξεπέρασε αὐτό πού ἦταν κατά τήν κορύφωση τῆς πρόσφατης κρίσεως χρέους τό 2011, ξεπερνῶντας τά 400 δισ., μακράν τό ὑψηλότερο ἀπό τήν εἴσοδο τῆς χώρας στήν ζώνη τοῦ εὐρώ, καί καταγγέλλει στατιστικές ἀλχημεῖες, προκειμένου νά ἀποκρυβεῖ τό πραγματικό ὕψος τῶν ὑποχρεώσεων τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας, ἀπό τήν διεθνῆ κοινότητα.
Ὅπως ἀποκαλύπτει ἡ Κυβέρνησις, προκειμένου νά ἐμφανίσει τό δημόσιο χρέος μικρότερο, ὑπερδιπλασίασε τόν δανεισμό τοῦ Κράτους ἀπό φορεῖς τῆς Γενικῆς Κυβερνήσεως καί ἀπέφυγε ἰσόποσο δανεισμό ἀπό τίς ἀγορές.
Συγκεκριμένα, ὁ ΟΔΔΗΧ εἶχε δανειστεῖ στίς 31.12.2022 ἀπό τήν Τράπεζα τῆς Ἑλλάδος μέ συμφωνίες ἐπαναγορᾶς (repos) διαθέσιμα τῶν φορέων τῆς Γενικῆς Κυβερνήσεως 46,7 δισ. Τό χρέος αὐτό δέν προσμετρᾶται στό δημόσιο χρέος, στό ὁποῖο ὑπολογίζεται μόνον τό χρέος τοῦ Κράτους πρός τούς δανειστές του ἐκτός Γενικῆς Κυβερνήσεως.
Ὅπως τονίζει, οἱ τεράστιοι ὄγκοι δημόσιου καί κρατικοῦ χρέους, ἡ διαρκῶς ἐπιδεινούμενη διάρθρωσίς τους (μεγάλη αὔξησις τοῦ πολύ βραχυπρόθεσμου δανεισμοῦ, repos), καθώς καί ἡ ἁλματώδης αὔξησις τῶν ἐπιτοκίων δανεισμοῦ, ἐμβάλλουν σέ ἀνησυχία σχετικῶς πρός τήν δυνατότητα τοῦ Κράτους νά ἀνταποκριθεῖ στίς ὑποχρεώσεις του. Ἡ ἀνοικτή ἐπιστολή πού ἔχει τίτλο «Τά ρίσκα τοῦ ἐξωραϊσμοῦ τῆς δημοσιονομικῆς κατάστασης», δημοσιεύεται στό K-report καί ἀναφέρεται στήν ἀνακοίνωση τῆς ΕΛΣΤΑΤ περί πρωτογενοῦς πλεονάσματος 273 ἑκατομμυρίων εὐρώ τό 2022, τήν ὁποία καί χαρακτηρίζει «ὡς δῆθεν πρωτοφανές ἐπίτευγμα, ἐνῷ ἀντίθετα ἄλλα δημοσιονομικά στοιχεῖα μείζονος σημασίας προβλήθηκαν ἀνεπαρκῶς ἤ ἀποσιωπήθηκαν παντελῶς». Αὐτή ἔχει ὡς ἀκολούθως:
Ἀξιότιμοι κύριοι Πρόεδροι τῆς Νέας Δημοκρατίας, ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ἀπευθύνομαι σ’ ἐσᾶς μέ αἴσθηση εὐθύνης, ἐπίγνωσης καί σεβασμοῦ, μέ ἀφορμή τήν πρόσφατη ἀνακοίνωση τῆς ΕΛΣΤΑΤ, ἡ ὁποία ἀνακοίνωσε, μεταξύ ἄλλων, ὅτι τό 2022 ἔκλεισε μέ πρωτογενές πλεόνασμα 273 ἑκ. Τό συγκεκριμένο δημοσιονομικό στοιχεῖο προβλήθηκε μετ’ ἐπιτάσεως ὡς δῆθεν πρωτοφανές ἐπίτευγμα, ἐνῷ ἀντίθετα ἄλλα δημοσιονομικά στοιχεῖα μείζονος σημασίας προβλήθηκαν ἀνεπαρκῶς ἤ ἀποσιωπήθηκαν παντελῶς.
Συγκεκριμένα, ἀποσιωπήθηκε ὅτι τό 2022:
(α) Τό ἀποτέλεσμα ἐκτέλεσης τοῦ Προϋπολογισμοῦ ἦταν ἔλλειμμα 4.727 ἑκ. (ἐπισημαίνεται ὅτι τό ἀποτέλεσμα τοῦ Προϋπολογισμοῦ εἶναι ἡ διαφορά ἀνάμεσα στά ἔσοδα καί τίς δαπάνες περιλαμβανομένων τῶν τόκων, ἐνῷ τό πρωτογενές ἀποτέλεσμα εἶναι ἡ διαφορά ἀνάμεσα στά ἔσοδα καί τίς δαπάνες χωρίς τούς τόκους.)
(β) Τό ὕψος τοῦ δημόσιου χρέους σέ ἀπόλυτους ἀριθμούς ξεπέρασε αὐτό πού εἶχε κατά τήν κορύφωση τῆς πρόσφατης κρίσης χρέους τό 2011 καί ἔφτασε τά 356.256 ἑκ. (171,3% τοῦ ΑΕΠ), τό ὑψηλότερο ἀπό τήν εἴσοδο τῆς χώρας στή ζώνη τοῦ εὐρώ.
(γ) Τό ὕψος τοῦ κρατικοῦ χρέους ξεπέρασε αὐτό πού ἦταν κατά τήν κορύφωση τῆς πρόσφατης κρίσης χρέους τό 2011 καί ἔφτασε τά 400.276 ἑκ. (192,4% τοῦ ΑΕΠ), μακράν τό ὑψηλότερο ἀπό τήν εἴσοδο τῆς χώρας στήν ζώνη τοῦ εὐρώ.
(δ) Οἱ κυβερνητικές ἐγγυήσεις –ἐν δυνάμει χρέος– ξεπέρασαν τά 29,8 δισ., μακράν οἱ μεγαλύτερες ἀπό τήν εἴσοδο τῆς χώρας στή ζώνη τοῦ εὐρώ.
(ε) Τό πραγματικό ΑΕΠ ὑπολείπεται ἀκόμη τοῦ πραγματικοῦ ΑΕΠ πού εἶχε ἡ χώρα πρίν ἀπό τήν πρόσφατη κρίση χρέους (ΑΕΠ 2011: 194,2 δισ., ΑΕΠ 2022: 192,1 δισ.).
(στ) Τό ὀνομαστικό ΑΕΠ εἶναι ἐλαφρῶς μεγαλύτερο ἀπό τό ὀνομαστικό ΑΕΠ πού εἶχε ἡ χώρα πρίν ἀπό τήν πρόσφατη κρίση χρέους (ΑΕΠ 2011: 203,3 δισ., ΑΕΠ 2022: 208 δισ.).
Χωρίς διάθεση νά ἀμφισβητήσω τό νομότυπο τῶν ἐγγραφῶν καί τήν ἐγκυρότητα τῶν στοιχείων τῆς ΕΛΣΤΑΤ, ἐπισημαίνω ὅτι ἡ σύμμετρη προβολή τῶν παραπάνω συνιστᾶ προσπάθεια ἐξωραϊσμοῦ τῆς δημοσιονομικῆς κατάστασης καί σημαντικό πολιτικό ρίσκο δημοσιονομικῆς διαχείρισης τήν ἑπομένη τῶν ἐκλογῶν, ἀνεξαρτήτως ἀποτελέσματος. Γιατί οἱ ἀγορές καί οἱ οἶκοι ἀξιολόγησης εἶναι σέ θέση νά ἀκτινογραφοῦν ἀκριβέστερα τά μεγέθη καί νά ἀπαιτήσουν προσαρμογές τίς ὁποῖες τό ἐκλογικό σῶμα θά εἶναι ἀνέτοιμο νά δεχτεῖ. Σ’ αὐτό τό πνεῦμα θέλω νά κάνω καί κάποιες ἐπί πλέον ἐπισημάνσεις. Προκαλεῖ ἰδιαίτερη ἐντύπωση καί εὔλογα ἐρωτηματικά ἡ τεράστια διαφορά (44,1 δισ.) μεταξύ δημόσιου καί κρατικοῦ χρέους. Ἡ διαφορά αὐτή ἦταν μόλις 12 δισ. τό 2011 καί 25 δισ. τό 2019. Δεδομένου ὅτι τό Κράτος εἶναι ἕνας μόνο ἀπό τούς ἑκατοντάδες φορεῖς τῆς Γενικῆς Κυβέρνησης, πῶς ἐξηγεῖται τό δημόσιο χρέος νά εἶναι πολύ μικρότερο ἀπό τό κρατικό χρέος; Ἡ ἀπάντηση στό ἐρώτημα αὐτό προκύπτει ἀπό τή σύγκριση τῶν ὁρισμῶν δημόσιου καί κρατικοῦ χρέους. Δημόσιο χρέος εἶναι τό σύνολο τῶν χρεῶν ὅλων τῶν φορέων τῆς Γενικῆς Κυβέρνησης πρός τρίτους (δανειστές ἐκτός Γενικῆς Κυβέρνησης), ἐνῷ κρατικό χρέος εἶναι τό σύνολο τῶν χρεῶν τοῦ Κράτους πρός ὅλους τούς δανειστές του (ἐντός καί ἐκτός Γενικῆς Κυβέρνησης).
Πῶς γίνεται, λοιπόν, ὅλοι οἱ φορεῖς τῆς Γενικῆς Κυβέρνησης μαζί νά ἔχουν χρέος πολύ μικρότερο ἀπό τό χρέος τοῦ Κράτους; Προφανῶς τό ὑπουργεῖο Οἰκονομικῶν, προκειμένου νά ἐμφανίσει τό δημόσιο χρέος μικρότερο, ὑπερδιπλασίασε τό δανεισμό τοῦ Κράτους ἀπό φορεῖς τῆς Γενικῆς Κυβέρνησης καί ἀπέφυγε ἰσόποσο δανεισμό ἀπό τίς ἀγορές. Συγκεκριμένα, ὁ ΟΔΔΗΧ εἶχε δανειστεῖ στίς 31.12.2022 ἀπό τήν Τράπεζα τῆς Ἑλλάδος μέ συμφωνίες ἐπαναγορᾶς (repos) διαθέσιμα τῶν φορέων τῆς Γενικῆς Κυβέρνησης 46,7 δισ. Τό χρέος αὐτό δέν προσμετρᾶται στό δημόσιο χρέος, ἀφοῦ στό δημόσιο χρέος προσμετρᾶται μόνο τό χρέος τοῦ Κράτους πρός τούς δανειστές του ἐκτός Γενικῆς Κυβέρνησης.
Οἱ ὄγκοι δημόσιου καί κρατικοῦ χρέους θά πρέπει νά ἀντιμετωπίζονται μέ μεγάλη ἐπιφυλακτικότητα, ἀφοῦ στό τέλος τοῦ 2022:
(α) Ὑπῆρχαν ἀπλήρωτες ληξιπρόθεσμες ὑποχρεώσεις 1.710 ἑκ. (ἤδη 2.502 ἑκ. τέλος Μαρτίου 2023).
(β) Ὑπῆρχαν ἐκκρεμεῖς ἐπιστροφές φόρων 658 ἑκ.
(γ) Εἶχε ἑτεροχρονιστεῖ ἡ πληρωμή δαπανῶν 1.383 ἑκ. εὐρώ.
(δ) Ὑπῆρχαν ἐκκρεμεῖς καταπτώσεις ἐγγυήσεων 1.300 ἑκ. καί
(ε) ἐνδεχομένως πολλές ἀκόμη ἄγνωστου ὕψους ὑποχρεώσεις.
Οἱ τεράστιοι ὄγκοι δημόσιου καί κρατικοῦ χρέους, ἡ διαρκῶς ἐπιδεινούμενη διάρθρωσή τους (μεγάλη αὔξηση τοῦ πολύ βραχυπρόθεσμου δανεισμοῦ, repos), καθώς καί ἡ ἁλματώδης αὔξηση τῶν ἐπιτοκίων δανεισμοῦ ἐμβάλλουν σέ ἀνησυχία σχετικά μέ τή δυνατότητα τοῦ Κράτους νά ἀνταποκριθεῖ στίς ὑποχρεώσεις του. Ἡ Κυβέρνηση διαβεβαιώνει ὅτι τά ταμειακά διαθέσιμα τῆς χώρας διατηροῦνται σέ ὑψηλά ἐπίπεδα (περίπου ὅσα παρέλαβε τό 2019, 36-38 δισ.) καί ἐξασφαλίζουν μία ἄνεση δανεισμοῦ, καθώς καί μία σιγουριά ἄν προκύψουν δυσκολίες.
Ὡστόσο, ἀπό τά παραπάνω δεδομένα ἀνακύπτουν ὁρισμένα σοβαρά καί κρίσιμα ἐρωτήματα:
(α) Ἄν τά ταμειακά διαθέσιμα τῶν φορέων τῆς Γενικῆς Κυβέρνησης εἶναι 36-38 δισ., τότε πῶς μπόρεσε ἡ Κυβέρνηση νά δανειστεῖ 46,7 δισ. στίς 31.12.2022;
(β) Ἀφοῦ ἡ Κυβέρνηση ἔχει ἤδη δανειστεῖ καί δαπανήσει ὅλα τά διαθέσιμα τῶν φορέων τῆς Γενικῆς Κυβέρνησης, πῶς αὐτά ἐξακολουθοῦν νά εἶναι διαθέσιμα γιά τήν ἀντιμετώπιση μιᾶς ἔκτακτης ἀνάγκης;
(γ) Τά διαθέσιμα τῶν ἀσφαλιστικῶν ταμείων (Κοινό Κεφάλαιο) μέ τί ὅρους τά δανείστηκε ἡ Κυβέρνηση ἀπό τήν Τράπεζα τῆς Ἑλλάδος; Εἰδικότερα, τά ταμειακά διαθέσιμα τοῦ Ταμείου Ἐπικουρικῆς Κεφαλαιοποιητικῆς Ἀσφάλισης (οἱ εἰσφορές τῶν ἐργαζομένων στούς ἀτομικούς κουμπαρᾶδες πού διαφημίζει ἡ Κυβέρνηση) μέ τί ὅρους τά δανείστηκε;
(δ) Εἶναι θεμιτό νά δανείζεται ἡ Κυβέρνηση τίς εἰσφορές τῶν ἐργαζομένων μέ συμφωνίες ἐπαναγορᾶς (repos) γιά ταμειακή διευκόλυνσή της καί λογιστική μείωση τοῦ δημόσιου χρέους;
(ε) Ποιός μεριμνᾶ γιά τήν ἀποδοτική ἐπένδυση τῶν διαθεσίμων τῶν ἀσφαλιστικῶν ταμείων πρός ὄφελος ἐργαζομένων καί συνταξιούχων;
(στ) Ποιός ἐκπροσωπεῖ τά συμφέροντα ἐργαζομένων καί συνταξιούχων στίς συμφωνίες ἐπαναγορᾶς (repos) πού συνάπτει ὁ ΟΔΔΗΧ μέ τήν Τράπεζα τῆς Ἑλλάδος καί δανείζεται τίς εἰσφορές τους;
(ζ) Σκοπεύει καί εἶναι σέ θέση ἡ Κυβέρνηση νά ἐπιστρέψει τά δανεικά ἀπό τά ἀσφαλιστικά ταμεῖα (Κοινό Κεφάλαιο), ὥστε νά ἀξιοποιηθοῦν ἀποδοτικότερα;
Οἱ ἀσταμάτητα προβαλλόμενες ἀναβαθμίσεις, ἡ μή κατάκτηση τῆς ἐπενδυτικῆς βαθμίδας, σημαίνει ὅτι τά ἑλληνικά ὁμόλογα βρίσκονται ἀκόμη ἐκτεθειμένα στή ζώνη τῆς κερδοσκοπικῆς κατηγορίας καί ἡ κατ’ ἐξαίρεση ἀγορά τους ἀπό τήν ΕΚΤ δέν πρέπει νά θεωρεῖται δεδομένη καί ἄνευ ὅρων. Κατόπιν αὐτῶν εἶναι αὐτονόητο ὅτι τά περιθώρια ἐπί πλέον δανεισμοῦ γιά τή χώρα εἶναι πολύ περιορισμένα. Τυχόν ὑπέρβαση αὐτῶν τῶν περιθωρίων ἡ ὅποια ἀξιοπρόσεκτη διόγκωση τοῦ δανεισμοῦ ἀπό τίς ἀγορές ἀναπόφευκτα θά ὁδηγήσει σέ αὔξηση τῶν περιθωρίων κινδύνου στά ἐπιτόκια δανεισμοῦ. Δυστυχῶς, ὁ δανεισμός ἀπό τίς ἀγορές φαίνεται ὅτι εἶναι πλέον γιά τήν Κυβέρνηση καί τή χώρα μονόδρομος, ὁ ὁποῖος εἶναι πολύ πιθανό νά καταλήγει σέ δύσβατο μονοπάτι ἄν δέν γίνει μιά πιό συνετή διαχείριση τῶν προσδοκιῶν. Μέ αὐτό τό σκεπτικό, ὁ ἀκριβής προσδιορισμός τῆς δημοσιονομικῆς κατάστασης τῆς χώρας πρίν ἀπό τίς ἐπικείμενες ἐκλογές μπορεῖ νά ἀποτρέψει τήν ἐπανάληψη τῶν δεινῶν τῆς τραυματικῆς κρίσης χρέους. Ἡ συνεχής καί συγχρονισμένη προβολή μιᾶς ρόδινης εἰκόνας γιά τήν κατάσταση τῶν δημόσιων οἰκονομικῶν δέν ὑπηρετεῖ τό δημόσιο συμφέρον καί δέν ἐπιτρέπει στόν πολίτη νά χαράξει καί νά ἀκολουθήσει ἀξιόπιστη προσωπική καί ἐπαγγελματική πορεία. Πρόσφατο παράδειγμα, ἡ καταιγιστική καί συγχρονισμένη προβολή τοῦ σχετικά ἀσήμαντου καί οὐσιαστικά ἀνύπαρκτου πρωτογενοῦς πλεονάσματος καί ἡ ἐξαφάνιση τοῦ ἐλλείμματος πολλῶν δισεκατομμυρίων, καθώς καί τῆς πρωτοφανοῦς διόγκωσης δημόσιου καί κρατικοῦ χρέους. Θά εἶναι ἄραγε αὐτές οἱ ἐκλογές εὐκαιρία νά τεθοῦν πρός συζήτηση τά πραγματικά προβλήματα πού ἀντιμετωπίζει ἡ κοινωνία μας ἤ θά ἐπαναληφθοῦν τά ἴδια σφάλματα πού μᾶς ὁδήγησαν στή πρόσφατη χρεοκοπία;
Ἡ εὐθύνη σας ὡς ἐπί κεφαλῆς τῶν κομμάτων ἐξουσίας θά εἶναι βαριά καί μή συγγνωστή, ἄν ἡ χώρα ἐκτροχιαστεῖ δημοσιονομικά, μέσα σέ αὐτήν τήν 10ετία ἤ στίς ἀρχές τῆς ἑπόμενης κάτω ἀπό τό βάρος τῶν ἐπαναλαμβανόμενων ἀνεύθυνων καί ἀστόχαστων ἐπεκτατικῶν πολιτικῶν. Πιστεύω βαθιά καί ἐπιτρέψτε μου νά σᾶς προτείνω τήν ἄμεση συγκρότηση ἀπό κοινοῦ μιᾶς σταθερῆς Ἐθνικῆς Δημοσιονομικῆς Στρατηγικῆς, ἔστω μετά τίς ἐκλογές, ὡς ἄφευκτη ἀνάγκη λόγῳ τῆς ἐπικίνδυνα ἀσθενοῦς ἀκόμη ἑλληνικῆς οἰκονομίας. Νομίζω ὅτι αὐτά καί πολλά ἄλλα ἀδιάψευστα καί βοῶντα στοιχεῖα γιά τήν πραγματική κατάσταση τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας σᾶς ὑποχρεώνουν, ὡς ἐπί κεφαλῆς τῶν κόμματων ἐξουσίας, νά ἀκολουθήσετε αὐτόν τόν ἀναπόφευκτο, ὀδυνηρό, προσωπικό καί πολιτικό μονόδρομο.
