Στόχος τοῦ Τράμπ ἡ ἀναγέννησις τῶν Ρεπουμπλικανῶν
Τῆς Μύρνας Νικολαΐδου
ΑΛΑΖΟΝΙΚΟ ἐπιθετικό καί ἀπρόβλεπτο. Ἔτσι χαρακτηρίζουν πολλοί τόν Ἀμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τράμπ μετά ἀπό τόν νέο γῦρο ἐπαφῶν του σέ ΝΑΤΟ καί Βρεταννία. Στίς Βρυξέλλες κατήγγειλε τό Βερολῖνο γιά ἐξάρτηση ἀπό τήν Ρωσσία καί μετά ἀπό λίγο ὁμίλησε γιά μία «καταπληκτική» συνάντηση μέ τήν Μέρκελ. Λίγο πρίν συναντήσει τήν Μαίη στό Λονδῖνο δήλωσε ὅτι ὁ ὁρκισμένος ἀντίπαλός της Μπόρις Τζόνσον θά «ἦταν ἕνας σπουδαῖος» Πρωθυπουργός. Ὅσο γιά τό ΝΑΤΟ ἀπείλησε μέ ἀπόσυρση ἀπό τήν Συμμαχία ἄν δέν αὐξηθοῦν οἱ ἀμυντικές δαπάνες, καί ἀργότερα ἀνεφέρθη σέ μιά «καταπληκτική» συνεδρίαση. Ἕνα καλό λόγο ἐπιφύλασσε καί γιά τήν ΕΕ, τήν ὁποία προειδοποίησε μέ τήν ἐπιβολή δασμῶν στά ὀχήματα. Εὔλογα θά ἀναρωτηθεῖ κανείς ποῦ ὀφείλεται αὐτή ἡ διφορούμενη ἕως καί ἀλλοπρόσαλλη συμπεριφορά τοῦ Ἀμερικανοῦ Προέδρου. Καί ἡ ἀπάντησις εὑρίσκεται στό ἐσωτερικό.
Αὐτό πού τόν ἐνδιαφέρει πρωτίστως εἶναι ἡ ἐπίπτωσις πού ἔχει ἡ ἐξωτερική πολιτική του ὄχι στούς ἄλλοτε στενούς συμμάχους του ἀλλά στούς Ἀμερικανούς πολῖτες καί δή στούς ψηφοφόρους του. Κατά τούς ἀναλυτές αὐτό πού προσπαθεῖ νά κάνει ὁ Ντόναλντ Τράμπ εἶναι νά ἀναγεννήσει καί νά ξανακτίσει τό Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Θέλει νά δημιουργήσει μιά ἐξωτερική πολιτική πού εἶναι πιό κοντά στίς ἱστορικές ρίζες τοῦ κόμματος, τό ὁποῖο χαρακτηρίζεται παραδοσιακῶς ἀπό ἐπιφυλακτικότητα ἔναντι τῶν ξένων, τῶν συμμαχιῶν καί τῶν διεθνῶν συμφωνιῶν. Εἰδικῶς στό τελευταῖο κομμάτι ὁ Ἀμερικανός Πρόεδρος ἔχει νά ἐπιδείξει μεγάλο ζῆλο. Πρώτη κίνησις ἀμέσως μετά τήν ἐκλογή του στό τιμόνι τῶν ΗΠΑ, πού ὑπῆρξε βασική προεκλογική ὑπόσχεσίς του, ἦταν νά τίς ἀποσύρει ἀπό τήν συμφωνία ἐλευθέρου ἐμπορίου ΗΠΑ – ΕΕ, γνωστή ὡς ΤΤΙΡ. Ὁ λόγος πού ἐπεκαλέσθη δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τό ἔλλειμμα ὕψους 52,5 δισ. εὐρώ πού παρουσιάζουν οἱ ΗΠΑ ἀπό τό διμερές ἐμπόριο μέ τήν ΕΕ. Ἀκολούθησε ἡ ἀπόσυρσις τῶν ΗΠΑ ἀπό τήν συμφωνία τῶν Παρισίων γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς, προκαλώντας ἐκ νέου τήν ὀργή τῶν Εὐρωπαίων. Τό ἀποκορύφωμα ὅμως ἦταν ἡ ἀπόφασις τοῦ Ἀμερικανοῦ Προέδρου μόλις τόν περασμένο Μάιο νά ἀποσύρει τίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες ἀπό τήν συμφωνία πού συνῆψαν τό 2015 οἱ ΕΕ, Κίνα, Ρωσσία καί ΗΠΑ μέ τήν Τεχεράνη καί ἀφορᾶ στό πυρηνικό πρόγραμμα τοῦ Ἰράν. Πρόκειται γιά τήν συμφωνία JCPOA, τήν ὁποία ὁ Ἀμερικανός Πρόεδρος ἔχει χαρακτηρίσει «τήν χειρότερη στήν ἱστορία» καί ἡ ὁποία ἐτέθη σέ ἰσχύ στίς ἀρχές τοῦ 2016.
Γιά τούς δέ Εὐρωπαίους συμμάχους του δέν φαίνεται νά ἔχει καί τήν μεγαλύτερη συμπάθεια. Σέ μιά ἀκόμη ἐπίδειξη ἀγάπης ὁ Τράμπ δήλωσε στίς ἀρχές τοῦ μηνός ὅτι «ἡ ΕΕ κάνει τόσο κακό ὅσο ἡ Κίνα», καταγγέλλοντας γιά μία ἀκόμη φορά τό ἐμπορικό πλεόνασμά της ἀπό τό διμερές ἐμπόριο. Ἀντιθέτως, δέν δείχνει τήν ἴδια ἀντιπάθεια ἀπέναντι στόν ἄλλοτε βασικό πολέμιο τῶν ΗΠΑ Βλαντιμήρ Πούτιν, γιά τόν ὁποῖο ἐσχάτως εἶπε ὅτι «εἶναι μιά χαρά» ἐν ὄψει καί τῆς συναντήσεως πού θά ἔχουν μεθαύριο οἱ δύο ἡγέτες στό Ἑλσίνκι. Ὅπως εὔστοχα ἀναφέρει τό περιοδικό New Yorker, «ὁ Τράμπ ἐκπαιδεύει τήν βάση του νά μισεῖ τό ΝΑΤΟ καί νά θέλει τόν Πούτιν». Πράγματι, τό 51% τῶν Ρεπουμπλικανῶν τώρα θεωροῦν ὅτι οἱ ΗΠΑ δέν θά πρέπει νά ὑπερασπίζονται τό ΝΑΤΟ ἐκτός κι ἄν αὐξήσει τίς ἀμυντικές δαπάνες του. Ἀκόμη πιό ἐντυπωσιακό εἶναι τό γεγονός ὅτι ὁ Τράμπ ἔχει καταφέρει νά ἀντιστρέψει καί τήν ἐχθρική στάση τῶν Ρεπουμπλικανῶν ἔναντι τῆς Μόσχας καί τοῦ ἴδιου τοῦ Πούτιν. «Ἡ πολιτική εὐφυΐα τοῦ Τράμπ ἔγκειται στό ὅτι συνεχίζει νά ἀντιλαμβάνεται ὅτι τό κόμμα του εἶναι πλέον ὥριμο γιά μιά ἰδεολογική ἐπανάσταση» ἀναφέρει ἡ «Washington Post». Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι τό κόμμα πού εἶχε ἄλλοτε ὡς σημαία του τόν νόμο καί τάξη ἔχει ἀπολέσει τήν ἐμπιστοσύνη του γιά τό FBI. Τό κόμμα πού ἦταν παραδοσιακά ὑπέρ τοῦ ἐλευθέρου ἐμπορίου ἔχει μεγαλύτερη ροπή πρός τόν προστατευτισμό ἀπό τούς Δημοκρατικούς. «Εἶναι σχεδόν σίγουρο ὅτι ὁ ἀπομονωτισμός θά ὑπερισχύσει» εἶχε γράψει πρό πέντε ἐτῶν διόλου τυχαῖα, ἴσως καί προφητικά, ὁ σύμβουλος ἐθνικῆς ἀσφαλείας τοῦ Τράμπ Τζών Μπόλτον.
