Τό ἀδιέξοδο τῆς Μέσης Ἀνατολῆς

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ διχαζόμαστε καί μάλιστα φανατικά ἀκόμη καί γιά τά προβλήματα τῶν ἄλλων.

Ἀδυνατοῦμε ἔτσι νά δοῦμε καθαρά τήν πραγματικότητα. Καί αὐτό ἀκριβῶς συμβαίνει στήν περίπτωση τοῦ πολέμου τῆς Γάζας. Οἱ μισοί Ἕλληνες θεωροῦν ὅτι λύσις θά εἶναι ἡ ὁλοκληρωτική ἐπικράτησις τοῦ Ἰσραήλ καί οἱ ἄλλοι μισοί τυρβάζουν ὅτι λύσις εἶναι ἡ ἵδρυσις παλαιστινιακοῦ κράτους. Μήν ποῦμε ὅτι ὑπάρχουν καί μερικοί πού συντάσσονται τυφλά μέ τούς πλέον σκοταδιστικούς κύκλους τοῦ ἰσλάμ ἀπαιτῶντας ἐξάλειψη τοῦ Ἰσραήλ.

• Tοῦ Εὐθ. Π. Πέτρου

Δέν βλέπουν οὔτε οἱ μέν οὔτε οἱ δέ ὅτι ἡ κατάστασις ἔχει περιέλθει σέ ἀδιέξοδο. Ὅπως δείχνουν τά πράγματα, ὁ πόλεμος αὐτός μπορεῖ νά συνεχίζεται γιά χρόνια ἀκόμη χωρίς νά σημειώνεται πρόοδος. Εἶναι προφανές ὅτι δέν ὑπάρχουν σέ καμμία ἀπό τίς ἀντιμαχόμενες πλευρές ἡγέτες ἱκανοί γιά τήν ὑπέρβαση πού θά ὁδηγήσει στήν λύση τοῦ δράματος. Τό νά περιμένει φυσικά κανείς οὐσιαστική παρέμβαση καί «καλές ὑπηρεσίες» ἀπό τόν ΟΗΕ εἶναι ἀσύγγνωστη ἀφέλεια. Ὁ ΟΗΕ πού ἱδρύθηκε γιά νά παρεμβαίνει συμβιβαστικά σέ τέτοιες καταστάσεις, ἔχει ἐκφυλισθεῖ σέ τέτοιο βαθμό, πού εἶναι ἀστεῖο νά τόν ὑπολογίζει κανείς στά διεθνῆ δρώμενα.

Ἄς δοῦμε ὅμως τήν ἱστορία, ἡ ὁποία ἐπαναλαμβάνεται, χωρίς οἱ ἄνθρωποι νά εἶναι εἰς θέσιν νά διδαχθοῦν ἀπό αὐτήν.

Στήν πολύπαθη Μέση Ἀνατολή ὑπάρχει τό σχετικῶς πρόσφατο προηγούμενο τοῦ πολέμου τοῦ Γιόμ Κιπούρ τοῦ 1973. Καί τότε οἱ Ἰσραηλινοί εἶχαν αἰφνιδιασθεῖ ὅταν εἶδαν τούς Αἰγυπτίους νά διασχίζουν τό κανάλι τοῦ Σουέζ καί νά εἰσβάλλουν στήν κατεχομένη ἀπό τό 1967 χερσόνησο τοῦ Σινᾶ. Ταυτοχρόνως ἀπό τόν βορρᾶ ἐπιχειροῦσαν εἰσβολή οἱ Σύροι. Χωρίς νά μποῦμε στίς λεπτομέρειες τοῦ πολέμου ἐκείνου (τόν ὁποῖο πρέπει νά ἔχει μελετήσει ὁ κάθε ἀξιωματικός καί ὁ κάθε διπλωμάτης πού σέβεται τόν ἑαυτό του) θά περιγράψουμε ἐν τάχει τήν ἐξέλιξή του. Οἱ Ἰσραηλινοί ἔκαναν ταχεῖα ἐπιστράτευση τήν ὁποία κατηύθηναν στό μέτωπο τοῦ νότου χωρίς νά κατορθώσουν νά ἀνακόψουν τήν προσεκτικά σχεδιασμένη προέλαση τῶν Αἰγυπτίων. Στόν βορρᾶ ὁ Χαφέζ ἄλ Ἄσσαντ ἐκόμπαζε ὅτι ὁ στρατός του εἶναι οἱ «Γερμανοί τῆς Ἀνατολῆς» (εἶχε ἄλλως τε καί συμβούλους Γερμανούς ναζί ἐγκληματίες πολέμου στούς ὁποίους εἶχε δώσει ἄσυλο.) Παρά ταῦτα, ὑπέστη συντριπτική ἧττα ἀπό κάποιες μονάδες νεοσυλλέκτων τοῦ Ἰσραήλ πού σύντομα ἔθεσαν τήν Δαμασκό ὑπό τήν ἀπειλή τῶν πυροβόλων τους.

Στόν νότο, τήν στιγμή πού οἱ Αἰγύπτιοι θεωροῦσαν ὅτι ἔχουν ἐπικρατήσει, μιά τολμηρή ἀντεπίθεσις, τῆς ὁποίας ἡγεῖτο ὁ Ἄριεκ Σαρόν, ἀνέτρεψε τά δεδομένα, καθώς πέρασε τό κανάλι καί ἔθεσε ὑπό ἀπειλήν τήν Ἰσμαηλία, δεύτερη σέ μέγεθος πόλη τῆς Αἰγύπτου. Ὁ πόλεμος περιῆλθε σέ ἀδιέξοδο. Οἱ αἰγυπτιακές δυνάμεις κινδύνευαν νά ἀποκοποῦν ἄν συνέχιζαν τήν προέλαση στό Σινᾶ, οἱ δέ δυνάμεις τοῦ Σαρόν παρέμεναν ἐκτεθειμένες μέ τίς γραμμές ἀνεφοδιασμοῦ τους ἰδιαιτέρως εὐπρόσβλητες. Ἐκεῖ λοιπόν πού ὁ πόλεμος μετέπιπτε σέ μιά στατική ἀμφίρροπη κατάσταση, ἀνεδείχθη ἡ ἀξία τῶν ἡγετῶν πού ἔδωσαν λύση. Στό Ἰσραήλ ἦταν ἡ Πρωθυπουργός Γκόλντα Μεΐρ. Στήν Αἴγυπτο ὁ Πρόεδρος Ἀνουάρ Σαντάτ. Ἀμφότεροι ἀντελήφθησαν ὄχι ἁπλῶς τό ἀδιέξοδο τοῦ ἀγῶνος ἀλλά καί τό ἀτελέσφορον τῆς ἀντιπαλότητος. Ἦλθαν σέ συνεννόηση, ἡ Αἴγυπτος ἐπανέκτησε τό Σινᾶ καί διαμορφώθηκε μιά κατάστασις εἰρηνικῆς συνυπάρξεως, ὥστε ἀπό τότε καί γιά 52 χρόνια μέχρι σήμερα οἱ δύο χῶρες νά μήν ἔχουν ξαναπολεμήσει.

Ἐδῶ σταματοῦν οἱ ὁμοιότητες. Διότι στήν πλευρά τῆς Χαμάς ὄχι μόνον δέν ὑπάρχει ἡγέτης τοῦ ἐπιπέδου τοῦ Σαντάτ, ἀλλά δέν ὑπάρχει καί κανείς πού νά ἐνδιαφέρεται πράγματι γιά τό μέλλον. Ἡ Χαμάς δέν θέλει τήν δημιουργία παλαιστινιακοῦ κράτους. Οἱ στόχοι της ἐξαντλοῦνται στήν ἐξάλειψη τοῦ κράτους τοῦ Ἰσραήλ, τό ὁποῖο δίδει ἕναν ἀγῶνα ἐπιβιώσεως. Ἐάν χάσει ἁπλῶς θά σβήσει ἀπό τόν χάρτη. Τοῦτο ὅμως ὁδηγεῖ στό ἀντίθετο ἄκρο, καί ἤδη χῶρες πού παραδοσιακά τό στήριζαν μεταστρέφονται.

Οἱ εἰκόνες τῶν λιμοκτονούντων παιδιῶν προκαλοῦν τήν ἀποστροφή τοῦ πολιτισμένου κόσμου καί τόν ὁδηγοῦν νά ἀντιδράσει ἀκόμη καί ἄν τό κάνει κατά τρόπο ἀψυχολόγητο καί ἀναποτελεσματικό. Οὐδόλως θά βοηθήσει ἐνδεχομένη ἀναγνώρισις παλαιστινιακοῦ κράτους ἀπό τήν Γαλλία καί τήν Βρεταννία. Μᾶλλον θά κάνει τά πράγματα χειρότερα. Τό γεγονός ὅμως ὅτι δύο χῶρες πού παραδοσιακῶς στήριζαν τό Τέλ Ἀβίβ τώρα ὁμιλοῦν γιά ἀναγνώριση τῶν Παλαιστινίων, πρέπει νά εἶναι «καμπανάκι» γιά τόν Νετανυάχου.

Ὅταν τό Ἰσραήλ ἀποφάσισε τόν Μάρτιο νά περιορίσει τήν ἀνθρωπιστική βοήθεια πρός τήν Γάζα, δικαιολόγησε τήν κίνηση αὐτή λέγοντας ὅτι ἡ Χαμάς ἐκτρέπει τήν βοήθεια γιά νά στηρίξει τήν κυριαρχία της. Ἡ ὑπόθεση –ἤ ἡ ἐλπίδα– ἦταν ὅτι μόλις μειωνόταν ἡ βοήθεια, εἴτε ἡ Χαμάς θά ὑποχωροῦσε γιά νά ἀποφύγει τά μαζικά βάσανα τῶν ἀμάχων, εἴτε αὐτοί θά ἐξεγείροντο ἐναντίον της.

Ἀλλά κανένα ἀπό τά σενάρια αὐτά δέν ἐξελίχθηκε. Συνέβη κάτι ἄλλο –κάτι πού τό Ἰσραήλ ἀναμφισβήτητα θά ἔπρεπε νά εἶχε προβλέψει: φωτογραφίες ἀδυνατισμένων παιδιῶν, πραγματικῶν ἤ σκηνοθετημένων, ἄρχισαν νά κυκλοφοροῦν στά παγκόσμια μέσα ἐνημερώσεως μέ ἀποτέλεσμα ὄχι μόνο νά ὑπονομευθεῖ συμπάθεια γιά τό Ἰσραήλ· ἀλλά νά ἀρχίσει νά ἀμφισβητεῖται ἡ διεθνής νομιμοποίησις τῆς συνεχίσεως τοῦ πολέμου.

Στά μάτια τῆς διεθνοῦς κοινῆς γνώμης, τά λογικά ἐπιχειρήματα σχετικά μέ τήν ἠθική ἀναγκαιότητα τῆς ἥττας μιᾶς γενοκτονικῆς, τζιχαντιστικῆς, τρομοκρατικῆς ὀργανώσεως ὠχριοῦν μπροστά σέ μία καί μόνον εἰκόνα ἑνός ἀποστεωμένου παιδιοῦ. Καί αὐτό πρέπει νά τό κατανοήσει ἡ ἰσραηλινή ἡγεσία πρίν νά εἶναι πολύ ἀργά. Δέν εἶναι ἀναμενόμενο νά ἐπιδείξει ἡ Χαμάς λογική. Ἀλλά αὐτό καθιστᾶ τήν κατάσταση πολύ πιό ἀπαιτητική γιά τήν κυβέρνηση τοῦ Τέλ Ἀβίβ…