«Στάχτη στά μάτια» εἶναι ἡ Διακήρυξις τῶν Ἀθηνῶν

ΔΥΣΤΥΧΩΣ οἱ πρῶτες (ἄν καί ἀνεπίσημες) ἀντιδράσεις στήν ἐπέκταση τῶν χωρικῶν ὑδάτων τῆς Λιβύης ἦσαν πανομοιότυπες μέ τήν συμπεριφορά τῆς ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, τήν ἐποχή κατά τήν ὁποία ἡ Λιβύη εἶχε καταρρεύσει ὡς ἀποτέλεσμα τῆς «Ἀραβικῆς Ἀνοίξεως» καί τῆς –ὑπό τραγικάς συνθήκας– ἐξολοθρεύσεως τοῦ ἡγέτου της Μουαμάρ Καντάφι.

Μέ περισσή ἐπιπολαιότητα θεωρήσαμε τότε ὅτι ἡ κατάστασις δέν μᾶς ἐπηρεάζει καί ἁπλῶς τήν ἀγνοήσαμε. Ἄν καί ἀπό τήν δεκαετία τοῦ ’80 εἶχαν διαμορφωθεῖ εἰδικές σχέσεις τῆς Ἑλλάδος μέ τήν Λιβύη, ἀπό τό 2011 κυριολεκτικῶς ξεχάσαμε ὅτι ἡ χώρα αὐτή ὑπάρχει.

• Τοῦ Εὐθ. Π. Πέτρου

Πληρώσαμε πολύ ἀκριβά αὐτήν τήν ἀπρονοησία μέ τό Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο, τό ὁποῖο ἔπεσε στήν Ἀθήνα δίκην «κεραυνοῦ ἐν αἰθρίᾳ». Εἴχαμε ἀγνοήσει ἀκόμη καί ἐπιβεβαιωμένες πληροφορίες γιά τήν προσέγγιση τῆς κυβερνήσεως τῆς δυτικῆς Λιβύης (στήν Τρίπολη) μέ τήν Τουρκία. Ὁ γράφων εἶχε παρακολουθήσει μή διαβαθμισμένη ἡμερίδα τῆς Σχολῆς Ἐθνικῆς Ἀμύνης, κατά τήν ὁποία εἶχε παρουσιασθεῖ ὁ χάρτης τῆς ὁριοθετήσεως θαλασσίων ζωνῶν ἀκριβῶς κατά τίς προβλέψεις τοῦ Τουρκο-Λιβυκοῦ Μνημονίου, τό ὁποῖο ὑπεγράφη ἕναν χρόνο ἀργότερα. Τό βλέπαμε νά ἔρχεται, καί τό ἐπίσημο Κράτος ἀδιαφοροῦσε.

Χωρίς νά θέλουμε νά γίνουμε μάντεις κακῶν φοβούμεθα ὅτι κατ’ ἀνάλογον τρόπον θά πληρώσουμε ἀκριβά καί τήν σημερινή μας στάση ἔναντι τῆς ἐπεκτάσεως τῶν χωρικῶν ὑδάτων τῆς Λιβύης. «Κύκλοι» στήν Ἀθήνα ὑποστηρίζουν ὅτι πρόκειται γιά μία «συνηθισμένη κίνηση πού δέν ἐπηρεάζει τά ἑλληνικά συμφέροντα καί δέν ἀνησυχεῖ τήν Ἑλλάδα.» Οὔτε ἡ κατάρρευσις τοῦ κράτους τῆς Λιβύης μᾶς εἶχε ἀνησυχήσει ὅμως…

Σήμερα, ὡστόσο, ἔχουμε μία κατάσταση πλέον πεπλεγμένη. Κάποιοι πιστεύουν ὅτι πράγματι οἱ ἑλληνο-τουρκικές σχέσεις ἔχουν περάσει σέ νέα φάση μετά τήν ἐπίσκεψη Ἐρντογάν στήν Ἀθήνα. Φοβοῦνται λοιπόν νά ἀντιμετωπίσουν μέ ρεαλισμό κάθε γεγονός πού ἀποκαλύπτει ὅτι ἡ ἐκτίμησις αὐτή εἶναι ἀνυπόστατη. Δεδομένων τῶν σχέσεων τῆς Τριπόλεως μέ τήν Ἄγκυρα, εὐλόγως συμπεραίνουμε ὅτι ἡ ἐπέκτασις τῶν χωρικῶν ὑδάτων τῆς Λιβύης ὄχι μόνον ἔγινε ἐν γνώσει τῆς κυβερνήσεως Ἐρντογάν ἀλλά ἐντάσσεται καί σέ ἕναν εὐρύτερο σχεδιασμό της. Στό πλαίσιο αὐτό μάλιστα ἡ «Διακήρυξις τῶν Ἀθηνῶν» εἶναι μία κίνησις παραπλανήσεως. «Στάχτη στά μάτια», κατά τό κοινῶς λεγόμενον. Καί μάλιστα χωρίς κανένα κόστος γιά τήν τουρκική πλευρά, ἡ ὁποία δέν ἔχει ὑποχωρήσει οὔτε χιλιοστό στίς διεκδικήσεις καί τίς προκλητικές ἀπαιτήσεις της. Τό ἀντίθετο μάλιστα. Στήν διακήρυξη συνομολογεῖται ὅτι ἡ ἐπίλυσις διαφορῶν θά γίνεται «μέ ἀπ’ εὐθείας διαβουλεύσεις». Ἡ διατύπωσις αὐτή πού ἐξαιρεῖ κάθε διεθνές δικαιοδοτικό ὄργανο (ἄρα καί τό Δικαστήριο τῆς Χάγης) ἀπό κάθε διαδικασία ἑλληνο-τουρκικῶν «διευθετήσεων» ἀποτελοῦσε σταθερό στόχο τῆς Ἀγκύρας. Τώρα τόν ἐπέτυχε χωρίς νά δώσει κανένα ἀντάλλαγμα.

Ἄν πράγματι ἡ Τουρκία εἶχε ἀγαθές προθέσεις, ἄν πράγματι ἤθελε τήν προσέγγιση μέ τήν Ἑλλάδα καί τήν ἀποκατάσταση καλῶν σχέσεων, θά ἔπρεπε νά ἔχει κάνει τοὐλάχιστον μία χειρονομία καλῆς θελήσεως. Νά ἔχει ἀκυρώσει τό Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο. Θά ἐπεριμέναμε μάλιστα ἀπό τήν ἑλληνική Κυβέρνηση νά εἶχε ἀπαιτήσει ἀπό τήν Τουρκία νά προβεῖ σέ αὐτήν τήν ἐνέργεια, πρίν συναινέσει νά δεχθεῖ τόν Πρόεδρο Ἐρντογάν στήν Ἀθήνα. Πέρα ἀπό τόν σημειολογικό χαρακτῆρα μιᾶς τέτοιας πράξεως θά εἴχαμε καί μίαν τοῖς πράγμασι ὑποχώρηση τῆς Ἀγκύρας, πού θά μποροῦσε νά ἀποτελέσει βάση γιά «ἀπ’ εὐθείας διαβουλεύσεις» πρός ἐπίλυσιν ἐκκρεμούντων ζητημάτων. Ἀπ’ ἐναντίας κάθε τέτοια προοπτική σήμερα ὁδηγεῖ ἀφεύκτως τήν Ἑλλάδα σέ περαιτέρω ὑποχωρήσεις.

Τό χειρότερο εἶναι ὅτι ἔχει ἀπεμποληθεῖ καί ἡ δυνατότης προβολῆς ἰσχύος τῆς χώρας μας στήν ἀνατολική Μεσόγειο. Δεδομένου ὅτι ἡ Τουρκία σέβεται μόνον τήν γλῶσσα τῆς ἰσχύος, ἡ ἀνάπτυξις τῶν Ἐνόπλων μας Δυνάμεων μέ προσανατολισμό πρός νότον-νοτιοδυσμάς ἀποτελεῖ τό μοναδικό ἐχέγγυο περιορισμοῦ τῶν τουρκικῶν ἀπαιτήσεων καί ἀποτροπῆς τῶν κουτοπονηριῶν πού μεθοδεύει σέ συνεργασία μέ τήν Λιβύη. Τό ἐξοπλιστικό πρόγραμμα τοῦ Ναυτικοῦ μας προέβλεπε ἀπόκτηση τεσσάρων νέων φρεγατῶν καί τεσσάρων κορβεττῶν. Κατά τό πρόγραμμα, ἔπρεπε ἤδη νά ἔχουν παραγγελθεῖ. Μείναμε ὅμως στίς τρεῖς φρεγάτες καί ἔχουν ἀρχίσει συζητήσεις περί ἀναθεωρήσεως προτεραιοτήτων στήν ἀπόκτηση νέων ὁπλικῶν συστημάτων. Οἱ ἐργασίες στόν Ναύσταθμο τῆς Σούδας πού εἶναι τό ὁρμητήριο τοῦ Στόλου μας πρός τήν Ἀνατολική Μεσόγειο, προχωροῦν μέ ἐξαιρετικά βραδύ ρυθμό.

Τέτοιες ἐνέργειες ἑρμηνεύονται ἀπό τήν Τουρκία σάν «πράσινο φῶς» νά συνεχίσει τίς ἐπεκτατικές της πρωτοβουλίες σέ συνεργασία μέ χῶρες ἐνεργούμενα, ὅπως ἡ Λιβύη καί ἡ Ἀλβανία. Ὁμοίως χῶρες μέ τίς ὁποῖες ἔχουμε φιλικές σχέσεις καί κοινά συμφέροντα, ὅπως ἡ Αἴγυπτος, μᾶς ἀντιμετωπίζουν πλέον μέ σκεπτικισμό. Ὅσο δέν ἐπιδεικνύουμε ἀποφασιστικότητα καί διάθεση νά ὑπερασπισθοῦμε τά ἐθνικά μας συμφέροντα, εὐλόγως διερωτῶνται ἄν ἀξίζει νά συνεχίζουν νά συνεργάζονται μαζί μας.