Ἄνοιξα χθές τό ἀρχεῖο μου, λόγῳ τῆς ἡμέρας, (21η Ἀπριλίου), καί χάζευα πρωτοσέλιδα καί ἀποκόμματα ἐφημερίδων τῆς ἐποχῆς. Πῶ, πῶ, πῶ!
Κάτι ἐφημερίδες πού ἀργότερα τό ἔπαιζαν πιό ἀντιστασιακές καί ἀπό τόν Μουστακλῆ, (πόσοι ἀλήθεια θυμήθηκαν χθές αὐτόν τόν ἥρωα;), τότε σχεδόν πανηγύριζαν.
Ἐν τάξει, ἦταν ἡ λογοκρισία. Ἀλλά πάντα ὑπάρχει τρόπος νά πεῖς μέ διαφορετικό ὕφος. Ἄς ποῦμε, ἡ Ἑλένη Βλάχου ὑπό τίς ἐντολές τῆς ὁποίας εἶχα τήν τιμή νά ἐργασθῶ γιά πολύ μεγάλο διάστημα, ἀποφάσισε νά κλείσει τίς ἐφημερίδες της, τήν «Καθημερινή» καί τήν «Μεσημβρινή».
Ἐπιτρέψτε μου κάτι προσωπικό. Στά τυπογραφεῖα τῆς «Καθημερινῆς», πού συνέχισαν νά λειτουργοῦν, εἶχα τήν τύχη νά στεγαστῶ, ἐργαζόμενος σέ μία ἀθλητική ἐφημερίδα. Ὁ χῶρος πού χρησιμοποιοῦσα ὡς γραφεῖο ἦταν ἕνας μεγάλος χῶρος στόν πρῶτο ὄροφο, ἡ βιβλιοθήκη. Ἐκεῖ ὑπῆρχαν ἕνα σωρό βιβλία σέ στύλ «βίπερ» σπουδαίων συγγραφέων. Ὅποιος ἤθελε ἔπαιρνε. Τότε, πῆρα μερικά βιβλία μεγάλων συγγραφέων τῶν ἐκδόσεων «Γαλαξίας». Μπορῶ νά πῶ ὅτι ἡ ἀνάγνωση ἐκείνων τῶν βιβλίων, μέ ἔκανε νά μάθω καλά τήν ἑλληνική γλῶσσα καί νά γνωρίσω τόν ἀμύθητο πλοῦτο τῶν Ἑλλήνων συγγραφέων.
Οἱ δημοσιογράφοι μέ τούς ὁποίους συνεργάστηκα τότε, ἦταν ὅλοι ἀριστεροί, οἱ ὁποῖοι δέν μποροῦσαν νά βροῦν δουλειά σέ ἄλλες ἐφημερίδες καί ἐργαζόντουσαν ἐκεῖ.
Ἦταν μία «γιάφκα» στήν ὁποία ἄκουγα καθημερινά καί μάθαινα πράγματα πού δέν μᾶς ἔλεγαν οἱ ἑλληνικές ἐφημερίδες καί τό κρατικό ραδιόφωνο καί τηλεόραση.
Ἐκεῖνοι οἱ δημοσιογράφοι στήν μεταπολίτευση ἐντάχθηκαν ἀμέσως στήν Ἀριστερά καί στό ΠΑΣΟΚ. Πολλά ἀπό τά ὀνόματα τά ὁποῖα ἀργότερα, ἀπό τόν χῶρο τῆς δημοσιογραφίας, τά ὁποῖα ἀρθρογραφοῦσαν ὄχι καί τόσο παθητικά κατά τήν ἑπταετία, μέ τό πού ἔπεσε τό καθεστώς, ἐμφανίστηκαν ὡς κάργα ἀντιστασιακοί. Αὐτό γιά τήν ἱστορία.
Θέλω μέ ὅλα αὐτά νά τονίσω ὅτι τά πράγματα δέν ἦταν ὅπως τά ξέρουμε σήμερα, ἀλλά πολύ διαφορετικά. Θυμᾶμαι ἐπίσης τίς ἐμφανίσεις τῶν πρωταγωνιστῶν τῆς ἑπταετίας σέ πλατεῖες ἐπαρχιακῶν πόλεων πού μάζευαν πολλές χιλιάδες λαοῦ.
Δυστυχῶς, τό καθεστώς τῶν συνταγματαρχῶν δέν εἶχε ἀπέναντί του τήν ἀντίσταση πού πολλοί σήμερα πιστεύουν ὅτι ὑπῆρχε.
Εἶχα ἐπίσης τήν τύχη καί τά τέσσερα ἀδέλφια μου νά σπουδάζουν καί νά ἐργάζονται τότε στό Ἡνωμένο Βασίλειο. Ἀπό αὐτούς μάθαινα τί λεγόταν στήν Εὐρώπη γιά τό καθεστώς στήν Ἑλλάδα. Καί πιστέψτε με ἦταν πολύ διαφορετικά ἀπό ἐκεῖνα πού μᾶς ἔλεγαν οἱ κρατοῦντες καί οἱ ὑποστηρικτές τους.
Ἐπιτρέψτε μου ἀκόμη νά διηγηθῶ ἕνα περιστατικό πού μοῦ συνέβη τήν ἐποχή πού τό καθεστώς εἶχε θεσπίσει τά «μονά-ζυγά» στά Ι.Χ.
Τότε, σέ μιά προπόνηση τοῦ Παναθηναϊκοῦ, ὁ Τότης Φυλακούρης εἶχε πεῖ τό ἀμίμητο: «Παιδιά, ποιά τάνκς κυκλοφοροῦν σήμερα; Τά μονά ἤ τά ζυγά;».
Ἔγραψα τό συμβάν, καί τήν ἑπομένη ἕνας κύριος μέ μαῦρα γυαλιά μέ περίμενε στά γραφεῖα τῆς ἐφημερίδας. Ἐπί μισή ὥρα μέ ρωτοῦσε πῶς καί γιατί ἔγραψα τήν φοβερή αὐτή εἴδηση.
Μέ ρώτησε γιά τούς γονεῖς μου, τά ἀδέλφια μου, τούς φίλους μου καί ὅ,τι μπορεῖ κανείς νά φανταστεῖ. Αὐτή ἦταν ἡ κατάσταση.
Ἐμεῖς πού τά ζήσαμε γνωρίζουμε τί ἀκριβῶς ἔγινε καί πῶς. Καί καλό θά εἶναι ὅσοι δέν τά ἔζησαν νά ἀποφεύγουν νά γράφουν καί νά λένε πράγματα τά ὁποῖα δέν ἰσχύουν.
Κλείνω μέ δύο λέξεις: «Ποτέ πιά».
