Αὐτόν τόν καιρό μελετῶ (στήν οὐσία ξαναμελετῶ) τό βιβλίο τοῦ…
… φίλτατου καθηγητοῦ Θεοδόση Πελεγρίνη Γνῶμες (Ἐκδόσεις Παπαζήση/Φιλοσοφική Βιβλιοθήκη). Ὅσο ἀντικειμενικά δύναμαι (ἕνεκα τοῦ ὅτι εἶναι φίλος καί τυγχάνω μελετητής τῶν κειμένων του) νομίζω ὅτι μέ λίγες λέξεις, σέ κάθε σελίδα τοῦ βιβλίου, ἀποκαλύπτεται ὅλος ὁ ἀνθρώπινος ψυχισμός, ὅλες οἱ ἔννοιες πού καθορίζουν τήν πορεία τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν γέννηση ἕως τόν θάνατο. Καί μιλάει γιά ὅλα ὁ ἀγαπητός Θεοδόσης, μέ λόγια ἁπλά, ἀλλά μέ τήν τέχνη ἐκείνη, τήν μοναδική, πού θέλει τόν συγγραφέα νά ἐπιχειρεῖ κατάδυση στά βαθιά καί νά βγαίνει ἀμέσως ἀβρόχοις ποσίν.
Διαβάζοντας, λοιπόν, τίς Γνῶμες τοῦ Πελεγρίνη, φιλοσοφῶν, δηλαδή, καί ἐγώ αὐτομάτως καί ἀκουσίως, ἦλθε νά μέ συναντήσει ἡ εἴδηση τῆς (ἀναμενομένης) συλλήψεως τῆς νεαρῆς μητέρας ἀπό τήν Πάτρα, ἡ ὁποία πλέον κατηγορεῖται γιά τόν φόνο ἐκ προθέσεως τῆς τρίτης της κόρης, ἐνῶ ἔχει προηγηθεῖ ὁ –ἐπίσης μυστηριώδης– θάνατος δύο ἀκόμη θυγατέρων της. Καί μένεις ἐνεός, ἤτοι ἄφωνος, ἄναυδος, ἐμβρόντητος, κατάπληκτος. Ὄχι πώς δέν τό περίμενες δηλαδή, ἀλλά ἄλλο νά τό ὑποθέτεις κι ἄλλο νά ἐπιβεβαιώνεται ἐπισήμως πού θά ἔλεγε καί ὁ βετεράνος ἀστυνομικός συντάκτης, πού ἐπιστρατεύεται ἀπό τούς παραθυράκηδες τῆς τηλοψίας ὅποτε σκάσει ἔγκλημα τό ὁποῖο διεγείρει τήν κοινή γνώμη. Σαράντα καί πλέον χρόνια ἀσχολήθηκα –καί μέ– τό ἀστυνομικό ρεπορτάζ. Τέτοια εἰδεχθῆ ὑπόθεση, δέν συνάντησα. Ἰδιαίτερα ὅταν ἔχεις παιδιά καί ἐγγόνια, σέ διακατέχουν περίεργα καί ἰδιαίτερα ἔντονα συναισθήματα, πού συμπυκνώνονται σέ μία φράση: Πῶς μπόρεσε;
Καί ἀρχίζουν οἱ παραλληλισμοί. Καί, πρίν ἀπό κάθε ἄλλη λέξη, ἀκοῦς γιά τήν Μήδεια, ἀλλά καί τήν Φραγκογιαννοῦ. Προσωπικῶς, πιστεύω ὅτι ὁ τραγωδός μέ τήν Μήδεια ἤθελε νά καταρρίψει τά πρότυπα ἐκείνης τῆς –παρακμάζουσας ἤδη– ἀθηναϊκῆς κοινωνίας. Ἀλλά, ὅπως καί νά τό κάνουμε, δέν θά ἀποφύγουμε στήν περίπτωση τῶν Πατρῶν τούς ὅποιους παραλληλισμούς. Καί νά τί γράφει ὁ Πελεγρίνης γιά τούς παραλληλισμούς: νά θαυμάζει κανείς τόν Σωκράτη, ὁ ὁποῖος, ἄν καί οἱ μαθητές του εἶχαν τά μέσα νά τόν φυγαδεύσουν, ἐν τούτοις ἀρνήθηκε μέ ἀξιοπρέπεια καί θάρρος νά τό σκάσει ἀπό τήν φυλακή σάν κλέφτης, ἀλλά τόν Καραγκιόζη-γιατί;
Ἐπειδή μέ τίς μικροαπατεωνιές του καί τίς κουτοπονηριές του καταφέρνει νά ἐπιβιώνει ὅπως-ὅπως; Νά θαυμάζει κανείς τόν Οἰδίποδα, ὁ ὁποῖος ὅταν κατάλαβε τό λάθος του νά σκοτώσει τόν πατέρα του καί νά νυμφευθεῖ τήν μητέρα του, ἔβγαλε τά μάτια του δίχως νά ξεπέσει σέ φθηνές δικαιολογίες καί ἐκλιπαρήσεις γιά συγχώρεση, ἀλλά τόν Δαβίδ, ἕναν σφαγέα, σφετεριστή, μοιχό καί προδότη-γιατί; Ἐπειδή, ἀφοῦ μετανόησε, συνέχισε νά ζεῖ ὥς τά γεράματα, παίζοντας τήν κιθάρα του καί συνθέτοντας ὕμνους; Νά θαυμάζει κανείς ἐκεῖνον τόν ἀρχαῖο Χρύσαντα, πού ὅταν ἄκουσε τό σάλπισμα τῆς λήξεως τῆς μάχης, ἄφησε τόν πεσμένον ἐχθρό του κι ἔφυγε δίχως νά τόν πειράξει, ἀλλά τόν Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ-γιατί; Ἐπειδή παρακάλεσε τόν Θεό νά μήν δύσει ὁ ἥλιος, γιά νά ὁλοκληρώσει τήν σφαγή τῶν Ἀμορραίων;. Προσοχή, λοιπόν, ἀγαπητοί συνάδελφοι, στούς παραλληλισμούς. Δέν εἶναι καθόλου –μά καθόλου– εὔκολη ὑπόθεση!
