ΕΤΟΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ 1876
Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2025

Δύσκολη ἀνηφόρα ὁ πατριωτισμός

Ἐπικίνδυνος πειρασμός ὁ προεκλογικός λαϊκισμός στά ἐθνικά θέματα

ΠΑΡΑΤΗΡΩ μέ ἐνδιαφέρον ὅτι ὅλοι οἱ Ἡρακλεῖς τοῦ στέμματος, οἱ ὁποῖοι ἤρθανε μέ μετεγγραφή στήν φιλελεύθερη παράταξη, περίπου πανηγυρίζουν γιά τήν ἀπαράδεκτη παρέμβαση τοῦ Προέδρου Ἐρντογάν στά ἐσωτερικά πολιτικά μας πράγματα καί εἰσηγοῦνται στόν Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη νά τήν ἀξιοποιήσει πρός ἴδιον πολιτικόν ὄφελος. Μερικοί μάλιστα εἶναι τόσον ἀλαζόνες, ὥστε θεωροῦν πώς ἄν τό δίλημμα πού τεθεῖ στόν ἑλληνικό λαό εἶναι Μητσοτάκης ἤ Ἐρντογάν, τότε ὁ Τσίπρας δέν θά ἔχει λόγο νά διεκδικήσει τήν πρωθυπουργία. Ὁ νικητής εἶναι ἀπό τώρα γνωστός.

Πρόκειται πράγματι γιά ἐνδιαφέρουσα ὀπτική τῶν πραγμάτων ὑπό μία προϋπόθεση ὅμως: ἄν θές νά εἶσαι τουρκοφάγος πρίν ἀπό τίς ἐκλογές, πρέπει νά εἶσαι ἀποφασισμένος νά εἶσαι τουρκοφάγος καί μετά τίς ἐκλογές. Ἄν θές νά εἶσαι μακεδονομάχος πρίν ἀπό τίς ἐκλογές, ὅπως ἔπραξε ὁ πρόεδρος τῆς Νέας Δημοκρατίας στήν Διεθνῆ Ἔκθεση Θεσσαλονίκης τοῦ 2018, πρέπει νά εἶσαι μακεδονομάχος καί μετά τίς ἐκλογές. Ἀλλιῶς, ἄν ἐπενδύσεις στήν προβολή ἑνός προφίλ πού δέν εἶσαι, τότε ὁ λογαριασμός πού θά πληρώσεις στό πολιτικό ταμεῖο μετά τίς κάλπες θά εἶναι δυσθεώρητος. Ἡ Νέα Δημοκρατία ἤδη πληρώνει μεγάλο πολιτικό κόστος στήν βόρειο Ἑλλάδα ὅπου τά ποσοστά της ὑποχωροῦν, γιατί ἀθέτησε ὅλες τίς προεκλογικές ὑποσχέσεις πού ἔδωσε, ὅτι θά δώσει μάχη στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση κατά τῆς συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν, ὥστε νά μήν ἀναγνωριστεῖ μακεδονικό ἔθνος καί μακεδονική γλῶσσα! Κόστος τό ὁποῖο ἐπιτείνεται ἀπό τό γεγονός ὅτι οἱ γείτονες Βούλγαροι μᾶς ἔβαλαν τά γυαλιά: ἤγειραν βέτο στήν ἐνταξιακή προοπτική τῶν Σκοπίων στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση γιά τά ἴδια ἀκριβῶς θέματα καί ἕνα χρόνο μετά κατάφεραν ἕνα καίριο πλῆγμα στό ἀφήγημα τοῦ μακεδονικοῦ ἀλυτρωτισμοῦ. Τά Σκόπια δεσμεύτηκαν ὅτι θά ἀλλάξουν τό Σύνταγμά τους καί ὅτι θά ἀναγνωρίσουν βουλγαρική ἐθνική μειονότητα στό ἔδαφός τους! Αὐτό πού δέν ἔκανε ἡ Ἀθήνα, τό ἔκανε ἡ Σόφια. Ἐπειδή ἤμουν παρών, μέσα στό Βελλίδειο, σέ ἐκείνη τήν ὁμιλία τοῦ κυρίου Μητσοτάκη, καί θυμᾶμαι καλά ὅτι τό σύνολο τῶν παρισταμένων σηκώθηκε ὄρθιο καί τόν χειροκροτοῦσε σάν Μεσσία γιά τίς ὑποσχέσεις πού ἔδινε γιά τό Μακεδονικό, γιά ἕνα πρᾶγμα εἶμαι βέβαιος. Ὁ λαϊκισμός στά ἐθνικά θέματα πληρώνεται μέ τόκο μετεκλογικῶς. Ἄν δέν πιστεύεις αὐτά πού ὑπόσχεσαι καί ἔχεις τόν νοῦ σου μόνο μέχρι τήν κάλπη, ἄς το καλύτερα.

Αὐτό πού ἔπραξε ὁ Πρόεδρος Ἐρντογάν ὁ ὁποῖος κάλεσε τόν ἑλληνικό λαό μέ δημοκρατικές μεθόδους νά δώσει ἕνα «μάθημα» στίς ἡγεσίες «πού τόν βάζουν σέ περιπέτειες», συνιστᾶ πράγματι μεῖζον ὀλίσθημα. Εἰδικά ὅταν προέρχεται ἀπό κάποιον πού μᾶς κατηγορεῖ ὅτι ἀναμειγνυόμαστε στά ἐσωτερικά τῆς Τουρκίας ἐπειδή φιλοξενοῦμε στήν Ἑλλάδα πολιτικούς πρόσφυγες, καταδιωκόμενους ὀπαδούς τοῦ Φετουλλάχ Γκιουλέν. Καί κατά τοῦτο, ὁ ἔμπειρος ἑλληνικός λαός ξέρει τί πρέπει νά κάνει μέ τίς νουθεσίες τοῦ Τούρκου ἡγέτη: θά τίς πετάξει στόν κάλαθο τῶν ἀχρήστων. Ὅσοι εἶναι μυημένοι μάλιστα στά μυστικά τῆς ἐσωτερικῆς πολιτικῆς κουζίνας τῆς Τουρκίας, γνωρίζουν ὅτι ὁ λαϊκός ἔμπορος Ἐρντογάν τά βρίσκει πιό εὔκολα, καί συμπαθεῖ ἡγεσίες πού ἔχουν ὁμοιότητες μέ τήν δική του, ὅπως τοῦ τραχέος Ἔντι Ράμα καί τοῦ «μπράβου» Μπόικο Μπορίσωφ. Παρά μέ ἀμερικανοσπουδαγμένες ἡγεσίες τύπου Μητσοτάκη στήν Ἑλλάδα καί Πέτκωφ στήν Βουλγαρία. Ὅσα δέ λέει ὑπό μορφή ὁδηγιῶν πρός τόν ἑλληνικό λαό καί ἰδιαίτερα πρός τό ἐκλογικό σῶμα λειτουργοῦν ἀπό μόνα τους εἰς βάρος του καί σέ ἕνα βαθμό ὑπέρ τοῦ Πρωθυπουργοῦ. Γιά νά ἀγανακτήσεις μέ αὐτά, δέν χρειάζονται κατά παραγγελία πρωτοσέλιδα, ἀναλύσεις, ὑποδείξεις καί δηλώσεις. Ἀρκεῖ ἡ ἀνάγνωση τοῦ περιεχομένου τῆς παρέμβασης τοῦ κυρίου Ἐρντογάν.

Εἶναι ὅμως τόσο ἀπελπισμένοι ὁρισμένοι ἀναλυτές καί Ἡρακλεῖς τοῦ στέμματος στήν Ἑλλάδα, ὥστε στήν προσπάθειά τους νά φιλοτεχνήσουν ἕνα ὑπερπατρωτικό προφίλ στόν Πρωθυπουργό κατάλληλο νά κόψει εἰσιτήρια στίς προσεχεῖς ἐκλογές, ρέπουν σέ ἀσύλληπτες ὑπερβολές. Λησμονῶντας ὅτι ἐξωτερική πολιτική ἀσκεῖ κανείς καί μετά τίς ἐκλογές, ὄχι μόνο πρίν ἀπό αὐτές.

Ἄν ἤμασταν σίγουροι ὅτι ὁ Πρωθυπουργός θά ἀσκοῦσε τήν ἴδια πολιτική καί μέσα στόν προσεχῆ χειμῶνα θά τοῦ εἰσηγούμασταν κι ἐμεῖς νά ἐπενδύσει στό προφίλ τοῦ τουρκοφάγου ἀπέναντι στόν Ἐρντογάν. Ἀλλά γιατί νά λέμε ψέματα; Ὁ κύριος Μητσοτάκης δέν πιστεύει σέ αὐτή τή γραμμή πολιτικῆς. Πιστεύει στόν συμβιβασμό. Ὅλοι σχεδόν οἱ ὑπουργοί καί οἱ σύμβουλοι πού ἔχει δίπλα του αὐτό τοῦ εἰσηγοῦνται: τόν συμβιβασμό πού ὑποτίθεται θά μπορέσει νά κάνει χωρίς τό ἄγχος τῆς ἐπανεκλογῆς καί τοῦ πολιτικοῦ κόστους μετά τήν ἀπομάκρυνση ἀπό τίς κάλπες. Ἤδη ἡ ἀλλαγή τῆς ἑλληνικῆς θέσης ὅπως διατυπώθηκε ἀπό δύο Ὑπουργούς, ὅτι «ἡ ἐπέκταση τῶν χωρικῶν μας ὑδάτων στά 12 μίλια συνιστᾶ ἐθνικισμό», ἀποτελεῖ ἔνδειξη τῶν προθέσεών του.

Δέν γίνεται λοιπόν νά διακηρύσσεις κάτι πού δέν εἶσαι. Πού δέν πιστεύεις. Κάτι πού δέν θά γίνεις ποτέ. Εἶναι ὀλέθριο. Μακάρι ἡ Κυβέρνηση καί ὁ Πρωθυπουργός νά πίστευαν στήν περισσότερο διεκδικητική καί ἀποφασιστική στάση, τόσο ἀπέναντι στούς συμμάχους μας ὅσο καί ἀπέναντι στούς γείτονες Τούρκους. Μακάρι νά ἦταν περισσότερο ἀπρόβλεπτοι. Ἄν ἦταν ἔτσι, θά εἴχαμε κι ἐμεῖς τήν ἴδια ἄποψη τῆς προεκλογικῆς ἐπένδυσης στό πατριωτικό προφίλ τοῦ Πρωθυπουργοῦ. Ἀλλά εἴτε μᾶς ἀρέσει εἴτε ὄχι ἡ ἀγαπημένη λέξη στό Μέγαρο Μαξίμου εἶναι πρωτευόντως ὁ ρεαλισμός καί ἔπειτα ὁ πατριωτισμός. Κάτι πού ἄλλως τε θά φανεῖ καί ἀπ’ ὅλα ὅσα θά συμβοῦν στό Μακεδονικό. Ἀμέσως μετά τίς ἐκλογές καί ὑπό τήν προϋπόθεση, ὅτι οἱ δημοσκοπήσεις θά ἐπιβεβαιωθοῦν μήν ἔχετε αὐταπάτες: μία ἀπό τίς πρῶτες ἀποφάσεις τῆς νέας Κυβέρνησης θά εἶναι νά κυρώσει τά μνημόνια ἀμυντικῆς συνεργασίας μέ τά Σκόπια! Συμπεραίνω λοιπόν: ὁ λαϊκισμός στά ἐθνικά θέματα εἶναι ἐπικίνδυνος πειρασμός. Καί ὁ πατριωτισμός δύσκολη ἀνηφόρα. Γιά λίγους.

Υ.Γ 1: Κατά τήν χθεσινή του παρέμβαση στό εὐρωκοινοβούλιο ὁ Πρωθυπουργός ἔδειξε τό χθεσινό πρωτοσέλιδο τῆς «δημοκρατίας» γιά νά ὑποστηρίξει ὅτι ὑπάρχει ἐλευθεροτυπία στήν Ἑλλάδα. Πράγματι, οἱ ἀξιολογικές κρίσεις δέν ἐνοχλοῦν τόν Πρωθυπουργό. Οἱ ἀποκαλύψεις, τό ρεπορτάζ καί οἱ πληροφορίες τόν ἐνοχλοῦν ὅμως. Πρό μηνῶν ἀπό τοῦ βήματος τοῦ κοινοβουλίου εἶχε ἀποκαλέσει μέλος συμμορίας τόν ἐκδότη μας, μέ τό ἐπιχείρημα ὅτι γράφει ψέματα. Ἐνῶ προχθές τό πενταμελές δικαστικό συμβούλιο ἀπεφάνθη ὅτι ἔγραψε τήν ἀλήθεια. Ἄς μήν μπερδεύει λοιπόν ὁ κύριος Πρωθυπουργός τίς ἀξιολογικές κρίσεις μέ τό ρεπορτάζ. Τό δεύτερο ἐδιώχθη ἐπί τῶν ἡμερῶν του καί ἀπεκατεστάθη προσφάτως μέ δικαστική ἀπόφαση.

Υ.Γ 2: Ἀνδρουλάκης καί Παπαδημούλης ἔβαλλαν ἀπό κοινοῦ κατά τῆς Κυβέρνησης τῆς ΝΔ τό 2009, καί ὁ κύριος Μητσοτάκης δέν ἀπάντησε λέξη, λές καί ἡγεῖται ἄλλου κόμματος. Ἀρχίζει ἡ ἔξοδος τοῦ Μεσολογγίου μέ δική του εὐθύνη…

Απόψεις

Ὁ κύριος Πρωθυπουργός ἐνοχλεῖται ἀπό τίς ὑποδείξεις τοῦ Προέδρου

Εφημερίς Εστία
Αἰχμές πρός τόν ὑπουργό Ἐθνικῆς Ἀμύνης: «Καλό εἶναι νά μένει ἔξω ἀπό τίς πολιτικές συζητήσεις τό ὄνομά του» – Παράπονα Μητσοτάκη γιά τίς δημοσκοπήσεις γιατί «μετροῦν κόμματα πού δέν ὑπάρχουν» – Στό στόχαστρό του καί ὁ Εὐ. Βενιζέλος γιά τήν «μή κυβερνήσιμη χώρα»

Ὁ πλησίον

Μανώλης Κοττάκης
Μέ Αφορμή τόν θάνατο τοῦ Διονύση Σαββόπουλου εἰσηγοῦμαι μιά ἄσκηση πρός ἐπίλυση μέ τήν βοήθεια μιᾶς ἐκπληκτικῆς ἀνθρώπινης αἴσθησης πού δέν ἔχει ἡ ΑΙ: τῆς φαντασίας! Ἄν θέλαμε νά περιγράψουμε τήν μουσική ὅλων τῶν μεγάλων συνθετῶν τῆς ἐποχῆς μας, ποιά ἀνθρώπινη χειρονομία θά ἐπιλέγαμε γιά νά τήν συμβολίσουμε; Ἐναλλακτικά, μέ ποιά εἰκόνα θά τήν ταυτίζαμε; Γιά ὅσο σκέπτεστε τίς ἀπαντήσεις σας, εἰσφέρω ὡς τροφή γιά σκέψη τίς δικές μου. Θά ταύτιζα τόν Μίκη μέ μιά ὑψωμένη γροθιά. Αὐτός ἦταν ὁ Θεοδωράκης, αὐτή καί ἡ Μεταπολίτευση. Ἀνεκπλήρωτοι πόθοι. Τόν Μάνο μέ μιά μεγάλη ἀγκαλιά. Τῆς συμφιλιώσεως, τῆς ἀνοχῆς καί τῆς πολιτικῆς συμπεριλήψεως. Τόν Μαρκόπουλο μέ τίς ρίζες. Ἦταν ὁ σκαπανεύς τους. Τόν Ξαρχάκο μέ τό σῆμα τῆς νίκης ἀπέναντι στό ἄδικο. Καί τόν Νιόνιο μέ ἕναν κύκλο. Τόν κύκλο τοῦ «ὅλοι μαζί». Πῶς ἀγκαλιάζονται καί χορεύουν οἱ παῖκτες τῆς Ἐθνικῆς μπάσκετ μετά ἀπό κάθε νίκη; Αὐτό. Αὐτός ἦταν ὁ Σαββόπουλος. Ἡ ἑλληνική χαρά κλεισμένη σέ κύκλο. Ὅλους ὅμως τούς μεγάλους μας τούς ἑνώνει μιά λεπτή νοητή γραμμή, ἡ ὁποία λείπει σήμερα κατά βάση ἀπό τόν δημόσιο βίο. Ἡ γραμμή τῆς Ἑλληνικότητας. Πολλούς ἐξ αὐτῶν τούς ἑνώνει καί τό πνεῦμα τῆς Ὀρθοδοξίας πού ἐπηρέασε τό ἔργο τους. Ὁ ἀριστερός Θεοδωράκης ἐκτόξευσε τό […]

Ἡ Ντόρα προτείνει τήν ἐπαναφορά τοῦ Συμβουλίου Δημοκρατίας!

Εφημερίς Εστία
Σέ μιάν ἀπροσδόκητη ἐξέλιξη, ἡ κ. Ντόρα Μπακογιάννη πρότεινε νά καθήσουν στό ἴδιο τραπέζι οἱ πρώην Πρωθυπουργοί, Κώστας Καραμανλῆς, Γιῶργος Παπανδρέου, Ἀλέξης Τσίπρας καί Ἀντώνης Σαμαρᾶς, καθώς καί ὁ Εὐάγγελος Βενιζέλος, προκειμένου νά ὑπάρξει ἐθνική συνεννόησις γιά τά ζητήματα πού ἀφοροῦν στήν ἐξωτερική πολιτικῆς τῆς χώρας σέ σχέση μέ τήν Τουρκία. Καί τοῦτο ἐνῶ κατ’ ἐπανάληψιν ὁ Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ἔχει δηλώσει ὅτι ὁ ἴδιος ἔχει τήν ἀποκλειστική εὐθύνη τῆς διακυβερνήσεως καί τῆς χαράξεως τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς. Ἡ πρότασις αὐτή τῆς κ. Μπακογιάννη συνιστᾶ ἐπαναφορά, ἔστω καί ἄτυπη, τοῦ Συμβουλίου τῆς Δημοκρατίας, τό ὁποῖο προεβλέπετο ἀπό τό Σύνταγμα τοῦ 1975 καί κατηργήθη μέ τήν συνταγματική ἀναθεώρηση τοῦ 1986, κατά τήν ὁποία ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας κατέστη ἀποκλειστικῶς τελετουργικός, μέ τό σύνολον τῶν ἁρμοδιοτήτων νά περιέρχονται στόν Πρωθυπουργό. Στό Συμβούλιο τῆς Δημοκρατίας, τό ὁποῖο συγκαλοῦσε ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, μετεῖχαν, πέραν τοῦ ἐν ἐνεργείᾳ Πρωθυπουργοῦ, οἱ διατελέσαντες Πρωθυπουργοί, καθώς καί οἱ διατελέσαντες Πρόεδροι τῆς Δημοκρατίας. Τό Συμβούλιο αὐτό ἐλάχιστες φορές εἶχε συγκληθεῖ καί προεβλέπετο νά λειτουργεῖ συμβουλευτικῶς γιά πράξεις ρυθμίσεως τοῦ πολιτεύματος, μέ πρώτη προτεραιότητα τήν σύγκλιση τῶν ἀπόψεων ὅλων τῶν συμμετεχόντων. Τό πνεῦμα τῆς προτάσεως τώρα εἶναι πολύ διαφορετικό καί φαίνεται ὅτι στήν βάση της ὑπάρχει ὁ φόβος γιά τήν […]

Ἆσμα ἡρωικό καί πένθιμο γιά τόν Διονύσιο μελωδό

Δημήτρης Καπράνος
Ἦταν ἕνα «μουσικό πρωινό» τοῦ Νίκου Μαστοράκη, νομίζω τό ’65.

Σάββατον 23 Ὀκτωβρίου 1965

Πρό 60 ἐτῶν
Ο ΚΟΣΜΟΣ H ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΟΤ