Δίκοπο μαχαίρι τό «151»

ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ πολιτικός στόχος τοῦ Πρωθυπουργοῦ γιά τούς ἀμέσως ἑπόμενους μῆνες εἶναι ἡ κατάργηση τῆς ἁπλῆς ἀναλογικῆς μέ 200 ψήφους

Δύσκολος στόχος, ἄπιαστος μέ τά σημερινά δεδομένα, ἀλλά καί τό 40% στίς κάλπες δύσκολος στόχος φαινόταν. Ἐπετεύχθη ὅμως. Εἰς δέ περίπτωση ἀδυναμίας ἐπίτευξης τοῦ στόχου αὐτοῦ τό πρωθυπουργικό ἐνδιαφέρον ἑστιάζεται στήν ὀργάνωση τῆς στρατηγικῆς τῆς ΝΔ κατά τέτοιο τρόπο, ὥστε ἐν εὐθέτω χρόνω εἴτε τό φθινόπωρο τοῦ 2020 εἴτε τό 2021 (τό πιθανότερο) νά «κάψει» τό ἐκλογικό σύστημα τῆς Ἀριστερᾶς μέ πρόωρες ἐκλογές.

Στήν πραγματικότητα, κρίνεται προσεχῶς ἡ πολιτική ἡγεμονία στήν χώρα. Προσοχή, ἡ πολιτική, ἡ ἀριθμητική (πλειοψηφίες στό κοινοβούλιο καί στήν αὐτοδιοίκηση) ἔχει ἤδη κριθεῖ. Στό σημερινό σημείωμα στρατηγικῆς ἐπικεντρώνω τήν προσοχή μου στήν χορογραφία τῶν πλησιαζόντων γεγονότων ἀλλά καί στίς ἑκατέρωθεν δυσκολίες τακτικῆς κυβέρνησης καί ἀξιωματικῆς ἀντιπολίτευσης. Κατ’ ἀρχάς δέν εἶμαι καθόλου βέβαιος ὅτι ὁ Πρωθυπουργός θά ἀνακοινώσει τό ὄνομα τοῦ ὑποψηφίου Προέδρου τῆς Δημοκρατίας στά τέλη Δεκεμβρίου, ὅπως λέει. Ἴσως μποῦμε στόν Ἰανουάριο μέ ὅ,τι συνεπάγεται ἡ παράταση τῆς πολιτικῆς καί θεσμικῆς ρευστότητας. Ἡ συνταγματική ἀναθεώρηση κατά τόν Πρόεδρο τῆς Βουλῆς θά ὁλοκληρωθεῖ στά τέλη Νοεμβρίου, κατά τόν Πρωθυπουργό ὅμως στά τέλη τοῦ 2019, τόν Δεκέμβριο.

Ὅσο πιό πολύ καθυστερεῖς στήν πολιτική τόσο περισσότερα δεδομένα ἔχεις γιά νά ἀποφασίσεις. Μέ τήν νέα διάταξη πού θά ἐπιτρέπει τήν ἐκλογή Προέδρου μέ 151 ψήφους ἀνά χεῖρας, ὁ κ. Μητσοτάκης θά ἀνοίξει τόν Ἰανουάριο τόν διάλογο γιά τό μεῖζον ζήτημα τῆς ψήφισης τοῦ νέου ἐκλογικοῦ νόμου. Καί μετά τήν ψηφοφορία γι’ αὐτόν, σέ εὔλογο χρόνο, θά προκαλέσει τήν ψηφοφορία γιά τήν ἐκλογή νέου Προέδρου τῆς Δημοκρατίας. Τό ζητούμενο γιά τόν Πρωθυπουργό εἶναι νά καταρτίσει ἐκλογικό νόμο, ὁ ὁποῖος θά καταφέρει νά λάβει 200 ψήφους γιά νά ἐφαρμοσθεῖ ἀπό τήν ἑπόμενη Βουλή καταργουμένης de facto τῆς ἁπλῆς ἀναλογικῆς. Θετική ψῆφο θά ζητήσει ἀπό τήν ἀντιπολίτευση ὁ κ. Μητσοτάκης, ὄχι ἀρνητική. Καί ἀναλόγως τοῦ ἀποτελέσματος θά προκρίνει Πρόεδρο κεντροαριστερό ἤ μή. Καλό Φεβρουάριο.

Ὅπως καί νά ἔχει, ὅταν ὁ κ. Μητσοτάκης θά ἀποφασίζει γιά Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας θά πρέπει νά ἔχει ξεκαθαρισμένο τοπίο γιά τόν ἐκλογικό νόμο, εἴτε ἔτσι εἴτε ἀλλιῶς. Ὁ σχεδιασμός ὅμως αὐτός ὀφείλει νά λάβει ὑπ’ ὄψιν του μερικούς κρίσιμους παράγοντες. Ὁ πρῶτος εἶναι ἡ ἐκλογή Προέδρου Δημοκρατίας μέ 151 ψήφους. Θεωρητικά εὔκολο τό ἐγχείρημα ἀλλά ἡ νέα «κοντή» πλειοψηφία καθιστᾶ τήν ἐκλογή τοῦ ἀνώτατου ἄρχοντος ἐσωκομματικό πρόβλημα τῆς ΝΔ. Δέν εἶναι βέβαιο ὅτι θά πειθαρχήσουν ὅλοι οἱ βουλευτές τῆς ΝΔ ἄν ὁ ὑποψήφιος Πρόεδρος δέν περνᾶ τό παραταξιακόν… ΚΤΕΟ. Μέ ὅπλο τήν στάση τοῦ ἰδίου τοῦ Πρωθυπουργοῦ στήν ψηφοφορία τοῦ 2015 γιά τόν Προκόπη Παυλόπουλο τό 2015 (τόν εἶχε καταψηφίσει), κάθε βουλευτής πού τυχόν διαφωνεῖ μέ τήν ἐπιλογή, ἄνετα μπορεῖ νά ἐπικαλεστεῖ τήν ἐλευθερία τῆς συνείδησής του καί νά καταλήξει σέ ἀρνητική ψῆφο. Ἀλλά καί νά πειστεῖ ὁ βουλευτής νά ψηφίσει μιά δύσκολη ὑποψηφιότητα, δέν εἶναι καθόλου δεδομένη ἡ στάση τῆς λαϊκῆς πλειοψηφίας. Ὀνόματα πού κατά καιρούς ἔγραψα πώς προαλείφονται γιά Πρόεδροι ἀπό τόν χῶρο τῆς Κεντροαριστερᾶς, προκαλοῦν ρίγη στόν κόσμο τῆς Κεντροδεξιᾶς. Οἱ ἀντιδράσεις στό διαδίκτυο –μπορεῖ νά τίς δεῖ κανείς– ξεπερνοῦν κάθε ὅριο. Τυχόν λάθος κεντροαριστερή ἐπιλογή σέ ψηφοφορία γιά ἐκλογή Προέδρου μέ 151 ψήφους –περιλαμβάνονται καί ὅσοι ἐπαινοῦσαν τόν Τσίπρα ὅτι «πιάνει πουλιά στόν ἀέρα»– ἀνεξαρτήτως ἀποτελέσματος δύναται νά προκαλέσει ἰσχυρότατο ρῆγμα στά δεξιά τῆς ΝΔ. Τό 151 εἶναι δίκοπο μαχαίρι.

Τυχόν ἄχρωμη-οὐδέτερη ἐπιλογή γιά νά καμφθοῦν οἱ ἀντιδράσεις πάλι θά ἐπικυρωθεῖ μέν ἀπό τό Κοινοβούλιο, ἀλλά δέν θέλω νά σκέπτομαι δέ τί θά συμβεῖ ἄν «καταλάβει» τό γραφεῖο τοῦ Κωνσταντίνου Τσάτσου, τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ, τοῦ Χρήστου Σαρτζετάκη, τοῦ Κωστῆ Στεφανόπουλου, τοῦ Κάρολου Παπούλια καί τοῦ Προκόπη Παυλόπουλου προσωπικότης ἄγευστη τῶν θεσμῶν, τῆς ἱστορίας, τῶν ἰσορροπιῶν, τῶν ἐθνικῶν. Ἐλάχιστος κοινός παρονομαστής δέν νοεῖται. Ἄποψή μου εἶναι πώς ἡ ΝΔ, κόμμα ἀρχῶν καί ἀξιῶν, δέν θά ἔπρεπε μέ εὐκολία νά διολισθήσει στήν θέσπιση μονοκομματικῆς συνταγματικῆς προεδρικῆς πλειοψηφίας καί στήν ἐκλογή μονοκομματικοῦ Προέδρου. Εἶναι μακριά ἀπό τήν θεσμική μας κουλτούρα καί μακριά ἀπό τήν συνταγματική μας ἱστορία. Μία φορά ἐξελέγη Πρόεδρος μέ 151 μετά ἀπό ἐκλογές ὅμως, τό 1990, ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς, μέ πρόταση Μητσοτάκη, καί δέν τοῦ ἄρεσε καθόλου. Δέ γίνεται ὁ Πρόεδρος τῆς Βουλῆς νά ἐκλέγεται μέ 280 ψήφους καί ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας μέ 151. Ρυθμιστής τοῦ πολιτεύματος μέ 151; Ἄλλο ἡ ἀποσύνδεση προεδρικῶν ἐκλογῶν – πρόωρων ἐθνικῶν ἐκλογῶν καί ἄλλο ἡ πλειοψηφία ἐκλογῆς Προέδρου τῆς Δημοκρατίας. Κανονικά θά ἔπρεπε μετά τρεῖς ἀποτυχίες τοῦ Κοινοβουλίου γιά ἐκλογή Προέδρου μέ 180 ψήφους, ὁ Πρόεδρος νά ἐκλέγεται ἀπό τόν λαό. Ἡ κοινοβουλευτική συναίνεση, ὑπό τόν φόβο τῆς ἄμεσης ἐκλογῆς, θά ἦτο βεβαία. Ἐν πάση περιπτώσει, ὅμως, ἀφοῦ ὁ Πρωθυπουργός μέχρι στιγμῆς ἐπιμένει στήν ἐκλογή Προέδρου μέ 151 ψήφους, ἐμεῖς λέμε –αἱρετικά– ὅτι καί διά τοῦ 151 στό 180 πρέπει νά φθάσει. Στήν συναίνεση. Ἀκόμη καί μέ τήν Ἀριστερά. Ἔτσι μπορεῖ νά ἐκλέξει καί τόν ὑποψήφιο τῆς ἰδεολογικῆς ἀπόχρωσης πού ἐνδεχομένως ἐπιθυμεῖ. Ἄλλωστε, ἡ Προεδρική ἐκλογή δέν συνδέεται μόνο μέ τήν κατάργηση τῆς ἁπλῆς ἀναλογικῆς. Συνδέεται ἐνδεχομένως καί μέ ἄλλα θέματα πού ἐνδιαφέρουν τήν Ἀριστερά. Βεβαίως μία τέτοια προσπάθεια δέν θά εἶναι ἀνέφελη. Ὁ Τσίπρας ἐλέγχοντας τούς «Παπανδρέου» τοῦ ΚΙΝΑΛ –στήν ἀπόφαση τοῦ ὁποίου θά διαδραματίσουν ρόλο καί ἄλλοι… παράγοντες– θά ἐπιχειρήσει ἀρχικῶς νά βάλει τόν κ. Μητσοτάκη στήν περιπέτεια τοῦ 151, ὥστε ἄν τυχόν ἀπαιτηθεῖ ἡ συναίνεσή του νά δείξει ὅτι αὐτός ἐπέβαλε Πρόεδρο Δημοκρατίας. Δύσκολο μπρά ντέ φαίρ.

Τό ἐρώτημα, ὅμως, τοῦ Σεπτεμβρίου εἶναι: ἐκλογή μέ δίκοπο 151 ὅπως ὑπαινίχθηκε ὁ κ. Μητσοτάκης στήν ΔΕΘ ἤ ἐκλογή μέ ὑπέρβαση τοῦ 151; Στήν μονοκομματική ἐκλογή δέν κερδίζεις τίποτε. Στήν διακομματική κερδίζεις στρατηγικά τό κέντρο. Καί τό 2021 ἄν οἱ δημοσκοπήσεις δείχνουν τά σημερινά σκόρ ( 41%-25% ), πᾶς σέ διπλές ἐκλογές καί «καῖς» τό μεγάλο χαρτί τοῦ ἀντιπάλου. Τήν ἀναλογική. Καμμιά φορά –λέμε καί ἐμεῖς οἱ ἀδαεῖς περί τήν πολιτική– μία στρατηγική νίκη οἰκοδομεῖται πάνω σέ ἕναν τακτικό συμβιβασμό. Καμμιά φορά. Ὄχι πάντα.