ΕΤΟΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ 1876
Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2025

Ἀποχαιρετισμός σέ ἕναν ὡραῖο Ἕλληνα

ΘΑ ΜΕΙΝΟΥΝ στό μυαλό μου οἱ δύο τελευταῖες μας ἐπικοινωνίες

ἡ πρώτη διά ζώσης στήν οἰκία του στοῦ Παπάγου. Μοῦ ἔδειξε μέ καμάρι τήν στολή τοῦ ὑποστρατήγου πού εἶχε «ραφτεῖ» στά μέτρα του. Τοῦ εἶχε στείλει ὁ ἀρχηγός ΓΕΕΘΑ τούς …ραφτάδες τοῦ Πενταγώνου καί ἦταν ἀκριβῶς στά μέτρα του. Sur mesure. Ἔλαμπαν τά μάτια του ἀπό χαρά! Μοῦ τραγούδησε τό «Φεγγαράκι μου» καί μοῦ ἐξομολογήθηκε ποιά ἀκίνητά του στήν Πάτρα καί στήν Ἀθήνα κληροδότησε στίς Ἔνοπλες Δυνάμεις. Ἡ τελευταία μας ἐπικοινωνία ἔγινε πρό ἑβδομάδων. Στό κινητό. Ἦταν χαρούμενος πού τό παράδειγμά του ἔπιασε τόπο καί ἀναγνωρίστηκε ἀπό ὅλο τόν Τύπο μετά τίς ἀποκαλύψεις μας. Τόν καταλάβαινα μετά δυσκολίας, εἴχαμε δυσκολία στήν ἐπικοινωνία, ἀλλά αὐτά πού ἔπρεπε νά καταλάβω, τά κατάλαβα. Μέ ἐνημέρωσε ὅτι μοῦ στέλνει μιά ἐφημερίδα τοῦ Χολαργοῦ πού ἐκδίδει ὁ ἔμπειρος Ἀνδρέας Δεληγιάννης καί ὅτι περιέχει ἕνα σημείωμα τοῦ ΑΓΕΕΘΑ. Καί ἔκλεισε τό τηλέφωνο ὡς ἑξῆς: «Τούς τό ἔχω πεῖ στό Πεντάγωνο, πές το καί ἐσύ: Θέλω στό φέρετρο νά εἶμαι ξυπόλυτος!!!» Κατάλαβα πώς ἦταν ὁ ἀποχαιρετισμός. Λίγο μετά εἰσήχθη στό 401. Δέν πρόλαβε νά συναντήσει τόν Πρωθυπουργό. Δύο φορές ἀναβλήθηκε ἡ προγραμματισμένη μετάβασή του στό Μαξίμου. Νοιώθω εὐλογημένος πού πρόλαβα νά τόν γνωρίσω. Καί ὁ καλύτερος τρόπος νά τόν ἀποχαιρετίσω εἶναι νά ἀναδημοσιεύσω σήμερα αὐτό πού ἔνοιωσα ὅταν τόν εἶδα πρώτη φορά. Πρό ἔτους. Πολύ ἀργά, πολύ νωρίς! Ἔγραψα λοιπόν:

«Πῶς γίνεται νά δακρύσεις χωρίς νά κυλήσει οὔτε ἕνα δάκρυ μέσα ἀπό τά μάτια σου; Γίνεται; Δέν γίνεται! Καί ὅμως τά κατάφερα. Δάκρυσα χωρίς νά μέ καταλάβει κανείς. Τήν Τετάρτη τό μεσημέρι παρέστην σέ μιά συγκινητική τελετή πού ἔγινε στόν ἕβδομο ὄροφο τῆς Ἀθηναϊκῆς Λέσχης. Ὁ ἀγαπητότατος Πρόεδρος καί ἀναμορφωτής της κ. Κυριάκος Κουκουλομμάτης, σμήναρχος ἐ.ἀ., στενός συνεργάτης τοῦ Βασιλέως, εἶχε τήν καλωσύνη νά μέ προσκαλέσει στήν ἐκδήλωση τῆς ὀνοματοδοσίας τῆς αἴθουσας καί τῆς ἀποκάλυψης τοῦ πορτραίτου τοῦ Ἰάκωβου Τσούνη. Τοῦ νεώτερου βετεράνου τοῦ Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Τοῦ Ἕλληνος πού πολέμησε τούς Ἰταλούς στά 16 του. Ὁ τιμώμενος 96 ἐτῶν σήμερα, ἐφοπλιστής, μέ ὑποδέχθηκε στήν εἴσοδο τῆς αἴθουσας ὅπου εἶχε ἀφιχθεῖ ἤδη ἐκεῖ ἡ πολιτική καί στρατιωτική ἡγεσία τοῦ Πενταγώνου, στό σύνολό της: Παναγιωτόπουλος, Στεφανῆς, Φλῶρος, σύν ὁ Λευτέρης Οἰκονόμου. “Εἶσαι θρασύς δημοσιογραφικῶς! Μέ τήν καλή ἔννοια!” μέ “ἐπιτίμησε” μέ… χειραψία σκασμένος στά γέλια.

Ὁμολογῶ δέν ἤμουν ἐνημερωμένος γιά τήν προσφορά αὐτοῦ τοῦ μεγάλου εὐεργέτη στίς Ἔνοπλες Δυνάμεις μας καί δέν θά μάθαινα ποτέ τίποτε ἄν ὁ ὑφυπουργός Ἄμυνας Ἀλκιβιάδης Στεφανῆς δέν μοῦ ἀποκάλυπτε μέ λεπτομέρειες (μέσα στό ἀσανσέρ κατά τήν ἀναχώρησή μας ἀπό τήν Λέσχη) τίς καλωσύνες αὐτοῦ τοῦ Μεγάλου Μωραΐτη. Μοῦ ἔκανε ἰσχυρότατη ἐντύπωση τό γεγονός ὅτι σέ μιά μέρα φορτωμένη μέ προκλήσεις τῆς Ἄγκυρας ὅπως ἡ Τετάρτη πού μᾶς πέρασε, ἡ πολιτική ἡγεσία τοῦ Πενταγώνου τοῦ ἀφιέρωσε τρεῖς ὁλόκληρες ὧρες. Οἱ ὁποῖες ἔκλεισαν μέ προσευχή! Μέ τόν Παναγιωτόπουλο νά μιλᾶ κρατώντας σφικτά ἀπό τό χέρι τόν Τσούνη. Ρώτησα, λοιπόν, τόν ὑφυπουργό γιατί. Δέν θά ἐπεκταθῶ πολύ. Ἡ ἀπάντηση Στεφανῆ τά ἐξηγεῖ ὅλα! Τό ποσό πού ἔχει διαθέσει γιά τήν ἐνίσχυση τῶν Ἐνόπλων μας Δυνάμεων αὐτός ὁ σύγχρονος εὐεργέτης τά τελευταῖα τριάντα χρόνια εἶναι ὀκταψήφιο. Ἴσως αὐτό τό ποσό νά προσεγγίζει τίς δωρεές πού ἔκανε ὅλο τό ἐπιχειρεῖν γιά τόν Covid-19. Ὁ Πρωθυπουργός θά ἔπρεπε νά τόν εἶχε ἤδη συναντήσει.

Ὅπως μοῦ ἐξομολογήθηκε ὁ κύριος Στεφανῆς, μόλις τοῦ διατυπώνεται ἕνα αἴτημα γιά τήν ἀγορά ἀναγκαίου ἐξοπλισμοῦ (διόπτρες π.χ.) ὁ κ. Τσούνης δέν ὀλιγωρεῖ δευτερόλεπτο. Περιμένει τούς ἀξιωματικούς τήν ἑπομένη τό πρωί σέ Τράπεζα τῶν Βορείων Προαστίων γιά νά μεταβιβάσει τό αἰτούμενο ποσό. Ἀμέσως; Ἀμέσως! “Τά χρήματα πού ἔχεις κερδίσει ἀπό τήν δουλειά σου στήν Ναυτιλία δέν σοῦ ἀνήκουν. Ἀνήκουν στόν κόσμο ὅλο” τοῦ εἶχε πεῖ στά νιάτα του ὁ πατέρας του ὁ ὁποῖος τοῦ εἶχε δώσει μία ἀκόμη συμβουλή πού τόν ὅρισε: “Νά μάθεις νά ντρέπεσαι!”. Πῶς νά μήν κυλήσει λοιπόν δάκρυ μέσα μου σάν ἄκουγα τόν Ἰάκωβο Τσούνη νά μᾶς διηγεῖται τίς παρακαταθῆκες του. Πῶς νά μήν “κλάψω” ἀκούγοντας αὐτόν τόν μέγιστο νά μᾶς ἀπαγγέλλει μέ δυνατή φωνή συγκινημένος τό “Φεγγαράκι μου λαμπρό” καί τό “Στῶν Ψαρῶν τήν Ὁλόμαυρη Ράχη”; Οἱοσδήποτε ἄλλος τό ἐπιχειροῦσε θά ἀκουγόταν γραφικός. Μά διάβολε, ὁ κύριος Ἰάκωβος ἦταν γνήσιος. Ἔβλεπες μπροστά σου ἕναν 96χρονο νά ἀπαγγέλλει μέ φλόγα, λάμψη καί μέ ὁρμή 6χρονου! Πῶς τά κατάφερνε ἄραγε;

Εἶπε καί ἄλλα πολλά προχθές στό ἐθνικό σεμινάριο πού μᾶς ἔκανε δωρεάν ὁ κύριος Τσούνης. Γιά τούς διαλόγους του μέ τόν Ντέ Γκώλ σέ τελετές ἀπόδοσης τιμῆς στούς βετεράνους τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Γιά τό “εὐχαριστῶ” τοῦ μεγάλου Γάλλου ἡγέτη πρός τούς Ἕλληνες “πού μᾶς βοήθησαν νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπό τόν τύραννο Χίτλερ”. Γιά τούς διαλόγους του μέ τόν Μπίλ Κλίντον καί τόν στρατηγό Σιακασβίλι πού τοῦ εἶπαν –ὁ πρώτος– πώς “ἐσεῖς οἱ Ἕλληνες οὐδέποτε προσήλθατε ὁμονοοῦντες γιά νά εἰσπράξετε τίς ὀφειλές σας”. Γιά νά τούς ἀπαντήσει ὁ ἑτοιμόλογος Τσούνης “μά καί ἐσεῖς δέν θελήσατε ποτέ νά μᾶς συμφιλιώσετε!” Μά αὐτό πού μέ συγκλόνισε πιό πολύ ἀπό ὅλα εἶναι ἡ μείζων αὐτοεκτίμησή του γιά τήν ἑλληνική μας καταγωγή καί ἡ ἀγωνία του γιά τήν ἐθνική ἑνότητα. Ἡ πρώτη ἐξεφράσθη μέ ἕναν σπουδαῖο τρόπο: “Παρακαλῶ διασῶστε το: Εἴμεθα τιτλοῦχοι ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες. Αὐτό εἶναι τό ὄνομα τοῦ καθενός μας: Ἕλλην!” μᾶς εἶπε. Ἡ δεύτερη ἐξεφράσθη ἐπίσης μέ ἕναν σπουδαῖο τρόπο. Ἐδῶ καί εἴκοσι χρόνια ἔχει παραγγείλει τόν τάφο του πάνω στόν ὁποῖο θά ὑπάρχει ἡ ἐπιγραφή-παρότρυνση “Ἕλληνες Ὁμονοεῖτε!” Ὁ Τσούνης μίλησε τρεῖς φορές αὐτή τήν ἅγια ἡμέρα καί συνεχῶς χρησιμοποιοῦσε τό ἐπίθετο “Ἡνωμένοι”. Πρέπει νά εἴμαστε Ἡνωμένοι.

Ἔφυγα “γεμᾶτος” ἀπό τήν ἐκδήλωση τιμῆς στόν Ἰάκωβο Τσούνη στήν Ἀθηναϊκή Λέσχη. Ὕβρισα τόν ἑαυτό μου πού ἕως τώρα δέν βρῆκα τόν χρόνο νά ἀνταποκριθῶ στήν πρόσκληση τοῦ σπουδαίου αὐτοῦ Ἕλληνα καί νά τόν ἐπισκεφθῶ στήν οἰκία του στοῦ Παπάγου. Ὁ Κουκουλομμάτης ἔχει δίκαιο πού ἐπιμένει. Ἀποζημιώθηκα παρά ταῦτα ἀπό ὅσα εἶπε δημοσίᾳ γιά τήν ἐφημερίδα μας: “Δέν πουλᾶτε 200.000 φύλλα κύριε Κοττάκη, τό ξέρουμε! Πουλᾶτε ὅμως πνεῦμα καί ἀλήθεια!”. Μεγαλύτερο παράσημο δέν μᾶς ἔχει ἀπονεμηθεῖ. Ἄς εἶναι καλά ὁ Ἰάκωβος Τσούνης. “Ἄξιος” ὅπως εἶπε καί ὁ Ὑπουργός Ἄμυνας Νῖκος Παναγιωτόπουλος. “Ἄξιος!”».

Απόψεις

Ὁ κύριος Πρωθυπουργός ἐνοχλεῖται ἀπό τίς ὑποδείξεις τοῦ Προέδρου

Εφημερίς Εστία
Αἰχμές πρός τόν ὑπουργό Ἐθνικῆς Ἀμύνης: «Καλό εἶναι νά μένει ἔξω ἀπό τίς πολιτικές συζητήσεις τό ὄνομά του» – Παράπονα Μητσοτάκη γιά τίς δημοσκοπήσεις γιατί «μετροῦν κόμματα πού δέν ὑπάρχουν» – Στό στόχαστρό του καί ὁ Εὐ. Βενιζέλος γιά τήν «μή κυβερνήσιμη χώρα»

Ὁ πλησίον

Μανώλης Κοττάκης
Μέ Αφορμή τόν θάνατο τοῦ Διονύση Σαββόπουλου εἰσηγοῦμαι μιά ἄσκηση πρός ἐπίλυση μέ τήν βοήθεια μιᾶς ἐκπληκτικῆς ἀνθρώπινης αἴσθησης πού δέν ἔχει ἡ ΑΙ: τῆς φαντασίας! Ἄν θέλαμε νά περιγράψουμε τήν μουσική ὅλων τῶν μεγάλων συνθετῶν τῆς ἐποχῆς μας, ποιά ἀνθρώπινη χειρονομία θά ἐπιλέγαμε γιά νά τήν συμβολίσουμε; Ἐναλλακτικά, μέ ποιά εἰκόνα θά τήν ταυτίζαμε; Γιά ὅσο σκέπτεστε τίς ἀπαντήσεις σας, εἰσφέρω ὡς τροφή γιά σκέψη τίς δικές μου. Θά ταύτιζα τόν Μίκη μέ μιά ὑψωμένη γροθιά. Αὐτός ἦταν ὁ Θεοδωράκης, αὐτή καί ἡ Μεταπολίτευση. Ἀνεκπλήρωτοι πόθοι. Τόν Μάνο μέ μιά μεγάλη ἀγκαλιά. Τῆς συμφιλιώσεως, τῆς ἀνοχῆς καί τῆς πολιτικῆς συμπεριλήψεως. Τόν Μαρκόπουλο μέ τίς ρίζες. Ἦταν ὁ σκαπανεύς τους. Τόν Ξαρχάκο μέ τό σῆμα τῆς νίκης ἀπέναντι στό ἄδικο. Καί τόν Νιόνιο μέ ἕναν κύκλο. Τόν κύκλο τοῦ «ὅλοι μαζί». Πῶς ἀγκαλιάζονται καί χορεύουν οἱ παῖκτες τῆς Ἐθνικῆς μπάσκετ μετά ἀπό κάθε νίκη; Αὐτό. Αὐτός ἦταν ὁ Σαββόπουλος. Ἡ ἑλληνική χαρά κλεισμένη σέ κύκλο. Ὅλους ὅμως τούς μεγάλους μας τούς ἑνώνει μιά λεπτή νοητή γραμμή, ἡ ὁποία λείπει σήμερα κατά βάση ἀπό τόν δημόσιο βίο. Ἡ γραμμή τῆς Ἑλληνικότητας. Πολλούς ἐξ αὐτῶν τούς ἑνώνει καί τό πνεῦμα τῆς Ὀρθοδοξίας πού ἐπηρέασε τό ἔργο τους. Ὁ ἀριστερός Θεοδωράκης ἐκτόξευσε τό […]

Ἡ Ντόρα προτείνει τήν ἐπαναφορά τοῦ Συμβουλίου Δημοκρατίας!

Εφημερίς Εστία
Σέ μιάν ἀπροσδόκητη ἐξέλιξη, ἡ κ. Ντόρα Μπακογιάννη πρότεινε νά καθήσουν στό ἴδιο τραπέζι οἱ πρώην Πρωθυπουργοί, Κώστας Καραμανλῆς, Γιῶργος Παπανδρέου, Ἀλέξης Τσίπρας καί Ἀντώνης Σαμαρᾶς, καθώς καί ὁ Εὐάγγελος Βενιζέλος, προκειμένου νά ὑπάρξει ἐθνική συνεννόησις γιά τά ζητήματα πού ἀφοροῦν στήν ἐξωτερική πολιτικῆς τῆς χώρας σέ σχέση μέ τήν Τουρκία. Καί τοῦτο ἐνῶ κατ’ ἐπανάληψιν ὁ Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ἔχει δηλώσει ὅτι ὁ ἴδιος ἔχει τήν ἀποκλειστική εὐθύνη τῆς διακυβερνήσεως καί τῆς χαράξεως τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς. Ἡ πρότασις αὐτή τῆς κ. Μπακογιάννη συνιστᾶ ἐπαναφορά, ἔστω καί ἄτυπη, τοῦ Συμβουλίου τῆς Δημοκρατίας, τό ὁποῖο προεβλέπετο ἀπό τό Σύνταγμα τοῦ 1975 καί κατηργήθη μέ τήν συνταγματική ἀναθεώρηση τοῦ 1986, κατά τήν ὁποία ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας κατέστη ἀποκλειστικῶς τελετουργικός, μέ τό σύνολον τῶν ἁρμοδιοτήτων νά περιέρχονται στόν Πρωθυπουργό. Στό Συμβούλιο τῆς Δημοκρατίας, τό ὁποῖο συγκαλοῦσε ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, μετεῖχαν, πέραν τοῦ ἐν ἐνεργείᾳ Πρωθυπουργοῦ, οἱ διατελέσαντες Πρωθυπουργοί, καθώς καί οἱ διατελέσαντες Πρόεδροι τῆς Δημοκρατίας. Τό Συμβούλιο αὐτό ἐλάχιστες φορές εἶχε συγκληθεῖ καί προεβλέπετο νά λειτουργεῖ συμβουλευτικῶς γιά πράξεις ρυθμίσεως τοῦ πολιτεύματος, μέ πρώτη προτεραιότητα τήν σύγκλιση τῶν ἀπόψεων ὅλων τῶν συμμετεχόντων. Τό πνεῦμα τῆς προτάσεως τώρα εἶναι πολύ διαφορετικό καί φαίνεται ὅτι στήν βάση της ὑπάρχει ὁ φόβος γιά τήν […]

Ἆσμα ἡρωικό καί πένθιμο γιά τόν Διονύσιο μελωδό

Δημήτρης Καπράνος
Ἦταν ἕνα «μουσικό πρωινό» τοῦ Νίκου Μαστοράκη, νομίζω τό ’65.

Σάββατον 23 Ὀκτωβρίου 1965

Πρό 60 ἐτῶν
Ο ΚΟΣΜΟΣ H ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΟΤ