ΔΕΝ ΗΤΑΝ λοιπόν τυχαία ἡ δήλωσις τοῦ Προέδρου Ἐρντογάν ἐναντίον τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν πρίν ἀπό μερικές ἡμέρες, μέ ἀφορμή τήν κάθοδο δύο ἀμερικανικῶν ἀεροπλανοφόρων στήν Μεσόγειο.
Δέν ἔγινε ἐν θερμῷ. Ποτέ δέν γίνονται τέτοιες δηλώσεις ἐν θερμῷ. Εἶναι σκηνοθετημένες οἱ ὀργές του. Κατόπιν «ὡρίμου» σκέψεως. Οἱ γείτονες διέβλεψαν ἀπό τήν πρώτη στιγμή τήν εὐκαιρία γιά μία νέα μεγάλη στροφή στήν ἐξωτερική πολιτική τους, ἡ ὁποία θά ὁριστικοποιήσει τήν ἰδεολογική ἀντίθεσή τους ἀπέναντι στήν Δύση καί θά τούς ἐπιτρέψει νά ἡγηθοῦν τοῦ ἰσλαμικοῦ κόσμου. Κάτι πού προετοιμάζουν ἄλλως τε μεθοδικά καιρό τώρα, καί στό πλαίσιο αὐτό ἐντάχθηκε καί ἡ μετατροπή τῆς Ἁγίας Σοφίας σέ τέμενος.
Τό ὅτι δέν ἦταν τυχαία, τό πιστοποιοῦν τρία γεγονότα πού τίς ἀκολούθησαν: οἱ πολύ σκληρές δηλώσεις τοῦ ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν καί ἔμπιστου τοῦ Ἐρντογάν, Χακάν Φιντάν, ἐναντίον τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν καί ἐναντίον τοῦ Ἰσραήλ, τό ὁποῖο χαρακτήρισε κράτος «ληστή» μέ ὅλα ὅσα κάνει στήν Γάζα. Οἱ δηλώσεις τοῦ ἀκροδεξιοῦ ἑταίρου τοῦ Ἐρντογάν, Μπαχτσελῆ, γιά τήν Ἱερουσαλήμ, τήν ὁποία θεωρεῖ ἀποκλειστικά «γῆ τοῦ Ἰσλάμ». Οἱ διαδηλώσεις χιλιάδων Τούρκων πού ἔγιναν χθές ἔξω ἀπό τήν πρεσβεία καί τό προξενεῖο τοῦ Ἰσραήλ στήν Κωσταντινούπολη. Τό κλῖμα φανατισμοῦ πού ἔχει δημιουργηθεῖ στήν γειτονική χώρα, ἔχει καταλάβει εὐρεῖες πλειοψηφίες τῶν λαϊκῶν στρωμάτων, κάτι πού φάνηκε καί ἀπό ἕνα τηλεοπτικό ἀπρόοπτο χθές. Ὅταν Τοῦρκος πολίτης παρενέβη στήν ζωντανή μετάδοση τοῦ «Σκάι» ἀπό τήν Κωσταντινούπολη καί ἀπαίτησε ἀπό τόν ἀνταποκριτή του Μανώλη Κωστίδη νά μεταδοθεῖ τό μήνυμά του, ὅτι «θα δώσουμε καί τήν ζωή μας γιά τούς Παλαιστινίους», ἐπιτιθέμενος ταυτόχρονα στούς Ἰσραηλινούς. Τό ἐντυπωσιακό ἦταν πώς ὅταν ὁ ἀνταποκριτής τοῦ «Σκάι», τόν ὁποῖο ρώτησε ἀπό ποῦ κατάγεται, τοῦ εἶπε ὅτι εἶναι Ἕλληνας (Γιουνάν), καί ἐκεῖνος τόν χτύπησε χαϊδευτικά στήν πλάτη. Τό μῖσος τῶν Τούρκων αὐτήν τήν περίοδο εἶναι στραμμένο ὁλοκληρωτικά πρός τό Ἰσραήλ. Μέ ἀμιγῶς θρησκευτικό κριτήριο. Ὁ Χάντιγκτον δικαιώνεται.
Τόν ἴδιο ἡγετικό ρόλο στήν ἐξέγερση τοῦ ἰσλαμικοῦ κόσμου τόσο στήν Δύση ὅσο καί στήν Ἀνατολή διεκδικεῖ καί τό Ἰράν. Στό τρίγωνο Ρωσσία-Ἰράν-Τουρκία τό ἰσχυρότερο ζεῦγος ἀνά δύο εἶναι Ρωσσία-Ἰράν, δοκιμασμένος ἱστορικός διαχρονικός δεσμός. Καί ἕπεται τό δίδυμο Ρωσσία-Τουρκία, τό ὁποῖο ἔχει συσφίγξει τίς σχέσεις του ἐπί ἡγεσίας Πούτιν καί Ἐρντογάν –οἱ σχέσεις τῶν δύο χωρῶν πού ἔχουν πραγματοποιήσει στούς προηγούμενους αἰῶνες δύο πολέμους μεταξύ τους, πέρασαν καί ἀπό σχέσεις καχυποψίας. Πιό χαλαρή, λιγώτερο δεμένη, εἶναι ἡ σχέση Ἰράν – Τουρκίας.
Τό ἐνδιαφέρον εἶναι ὅτι σέ αὐτόν τόν ἀνταγωνισμό γιά τήν ἐκπροσώπηση τοῦ ἀραβικοῦ κόσμου καί τήν ἡγεσία τοῦ Ἰσλάμ τόν ὁποῖο μᾶλλον ἀπολαμβάνει ἀπό μακριά ἡ Ρωσσία, ἡ Τουρκία προσπαθεῖ νά κερδίσει τόν σεβασμό πού θεωρεῖ ὅτι τῆς ἀξίζει σέ ἄτυπο συναγωνισμό μέ τό Ἰράν, τό φιλικό της Κατάρ, τήν Σαουδική Ἀραβία, τήν Αἴγυπτο καί τά Ἡνωμένα Ἀραβικά Ἐμιράτα. Τό πόσο στενή εἶναι ἡ πιθανή σχέσις τῆς Τουρκίας μέ τήν Χαμάς θά κριθεῖ μεταξύ ἄλλων καί ἀπό τήν ἀποτελεσματικότητα τῆς παρεμβάσεώς της στήν ὑπόθεση τῆς ἀπελευθερώσεως τῶν ὁμήρων: Ἄν ὁ Ἐρντογάν καταφέρει, ὅπως θρυλεῖται, νά ἀπελευθερώσει μέ τήν διαμεσολάβησή του ὅλους τούς μή ἰσραηλινούς ὁμήρους, ἡ ἀπήχησίς του καί στίς χῶρες τῆς Δύσεως θά αὐξηθεῖ κατακόρυφα. Θά εἶναι ἕνα δεῖγμα τό ἄν πράγματι εἶναι ὁ νέος παίκτης στόν ἀραβικό κόσμο. Παρά τίς περί τοῦ ἀντιθέτου ἐκτιμήσεις, εἶναι πιθανόν ἡ στροφή αὐτή τώρα νά μήν ἐπηρεάσει τήν ἑλληνοτουρκική προσέγγιση παρά τήν ψύχρανσή του μέ τίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες. Καί τοῦτο, διότι, ὅπως προκύπτει, οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες στοχεύουν στήν ἀπεμπλοκή τους ἀπό τήν Μέση Ἀνατολή μέ τήν δημιουργία ἑνός παλαιστινιακοῦ κράτους, ὅπως ἐπισήμανε χθές ὁ Ἀλέξης Παπαχελᾶς. Ἐάν ὁ στόχος τῶν Ἀμερικανῶν εἶναι αὐτός, καί ὄχι ἡ πλήρης στήριξις στό Ἰσραήλ, ἡ στήριξις τοῦ ὁποίου ἐξελίσσεται σέ πρόβλημα γι’ αὐτούς, τότε τά τουρκικά καί τά ἀμερικανικά συμφέροντα στήν περιοχή συγκλίνουν ἀντικειμενικά χωρίς νά ταυτίζονται.
