Ἡ υἱοθεσία ὡς κοινωνικός θεσμός ἔρχεται νά καλύψει τεχνητά τήν ἀνάγκη τοῦ ἀπροστάτευτου τέκνου, πού γιά κάποιο λόγο ἔμεινε μόνο του στόν κόσμο, νά ἔχει καί ἐκεῖνο μία οἰκογένεια, ὥστε νά μεγαλώσει μέ, κατά τό δυνατό, τούς ἴδιους ὅρους πού θά μεγάλωνε μέ τήν φυσική του οἰκογένεια.
Σοφά θά λέγαμε, ὁ νομοθέτης στό ἄρθρο 1542 τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικα ἀναφέρει ὅτι «ἡ υἱοθεσία πρέπει νά ἀποβλέπει στό συμφέρον τοῦ υἱοθετούμενου.»
Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ κοινωνία δεσμεύεται ἀπέναντι σέ ἕναν πολίτη πού δέν δικαιοπρακτεῖ (ἀνήλικος) νά φροντίσει νά τοῦ παρέχει αὐτό τό θεμελιῶδες δικαίωμα πού τοῦ στερήθηκε ἀπό τίς περιστάσεις.
Ἄς ἐπικεντρωθοῦμε ἐδῶ στό ὅτι α) ὁ ἀνήλικος δέν δικαιοπρακτεῖ, ἄρα δέν ἐπιλέγει καί β) ἡ κοινωνία ἀναλαμβάνει τήν εὐθύνη ἀπέναντί του νά τοῦ παρέχει μία οἰκογένεια μέ τούς καλύτερους δυνατούς ὅρους.
Ἄν δεχθοῦμε τά ἀνωτέρω, τότε φαίνεται αὐτονόητο ὅτι ἡ υἱοθεσία ἀποβλέπει ἀποκλειστικά νά ὑπηρετήσει τήν ἀνάγκη τοῦ ἀνήλικου γιά οἰκογένεια καί ὄχι τοῦ ἐνήλικα γιά παιδί. Διαφορετικά ἡ κοινωνία ἰδιότυπα θά χρησιμοποιοῦσε τά «ἀδιάθετα ἀνήλικα» γιά τήν ἱκανοποίηση ἀναγκῶν τῶν ἐνηλίκων, πρᾶγμα πού, ὅσο καί ἄν δέν θέλει κανείς νά ἠθικολογήσει, θά ἦταν ἀπαράδεκτο.
Μεγαλώνοντας ψυχο-σεξουαλικά ἕνα παιδί, πέραν ἀπό τήν προστασία, τήν ἀγάπη καί τήν παροχή ἀσφάλειας γιά ἐπιβίωση, ἔχει μεγάλη ἀνάγκη νά πάρει κοινωνικό παράδειγμα μέσα ἀπό τήν οἰκογένεια ὅσον ἀφορᾶ τούς θεμελιώδεις ρόλους ὥστε καί νά μεγαλώσει, ἀλλά καί νά ἀναπαραγάγει τούς ρόλους αὐτούς καί στήν δική του οἰκογένεια.
Σέ μία «ἀρκετά καλή οἰκογένεια», χρειάζεται νά ὑπάρχει ὁ ρόλος τοῦ πατέρα καί τῆς μητέρας (πραγματικά καί συμβολικά) σέ ὅσο πιό αὐθεντική μορφή γίνεται. Ὅπου βέβαια ἔλειψε ὁ ρόλος αὐτός κατά τό παρελθόν, συμβολικά ἀναπαράχθηκε ἀπό τόν γονέα πού ἀναγκάστηκε (διαζύγιο, ἐγκατάλειψη ἤ χηρεία) νά μεγαλώσει τό παιδί μόνος του, ἐπιτυχῶς ἐπί τό πλεῖστον, ἤ καί ἀνεπιτυχῶς σέ κάποιες περιπτώσεις. Σίγουρα πάντως ἡ ἀπώλεια κάποιου πατρικοῦ ἤ μητρικοῦ προτύπου ἤ ρόλου βιώνεται ὡς τραυματικό γεγονός στό μεγάλωμα ἑνός παιδιοῦ. Ἡ ἀνάγκη γιά πατέρα καί μητέρα εἶναι ἐξ ἴσου σημαντική ὅσο ἡ ἀνάγκη γιά ἀγάπη. Δυστυχῶς, δέν μποροῦμε ἐδῶ νά ἀναλύσουμε τίς πλεῖστες θεωρίες. Εἶναι ὅμως κάτι μέ τό ὁποῖο κανένας ἐπαγγελματίας ψυχικῆς ὑγείας δέν θά μποροῦσε νά διαφωνήσει.
Κατά τήν ἄποψή μας, οἰκογένειες πού στεροῦνται αὐθεντικούς ρόλους πατέρα-μητέρας (ἄτομα μεμονωμένα ἤ τοῦ ἴδιου φύλου) καί ἄτομα πού δέν πληροῦν τά ἡλικιακά ἐχέγγυα ἤ τῆς ὑγείας (σωματικῆς καί ψυχικῆς), θά δυσκολευθοῦν ἀρκετά νά παρέχουν ἐπαρκεῖς συνθῆκες γιά μία ὅσο τό δυνατό ἀρτιότερη ψυχο-σεξουαλική ἀνάπτυξη σέ ἕναν ἀνήλικο. Ἡ κοινωνία εἶναι διπλά ὑπεύθυνη σέ αὐτήν τήν ἀποστολή της. Πρῶτα χρειάζεται νά ἐπιλέξει ὀρθῶς καί δεύτερον χρειάζεται νά ἐπιλέξει γιά κάποιον πού ἀδυνατεῖ νά ἐπιλέξει ὁ ἴδιος.
Ὡς σύγχρονη κοινωνία ὀφείλουμε νά εἴμαστε καί ἀνεκτικοί καί προοδευτικοί. Χρειάζεται ὅμως νά ἀποσυνδέσουμε ὁποιαδήποτε προοδευτικότητα ἀπό ἰδεοληψίες πού καταργοῦν βασικά δικαιώματα τῶν ἀνθρώπων πού ἔχουν περισσότερη ἀνάγκη.
Τό ποῦ θά βρεθοῦν ἀρκετές οἰκογένειες γιά ὅλα τά ἀνυπεράσπιστα παιδιά ἅπτεται τῆς εὐαισθητοποίησης καί τῆς παιδείας ὅλων τῶν οἰκογενειῶν πού μποροῦν νά παρέχουν ἀγάπη καί ἔχουν τά ἐχέγγυα, γι’ αὐτό καί χρειάζεται κάποτε νά μᾶς ἀπασχολήσει.
