Ἡ Κύπρος στό ΝΑΤΟ

ΟΤΑΝ πρίν ἀπό δέκα χρόνια ὁ Νῖκος Ἀναστασιάδης ἐξελέγη Πρόεδρος τῆς Κύπρου, εἶχε λάβει τήν εἰλικρινῆ ἀπόφαση νά ἐξαντλήσει τά περιθώρια λύσεως τοῦ Κυπριακοῦ, ἀποδεχόμενος ὅτι ἔπρεπε νά λάβει ἀποφάσεις πού θά σήμαιναν σημαντικό πολιτικό κόστος γιά τόν ἴδιο.

Εὑρισκόμενος ὅμως στήν τελευταία φάση τῆς πολιτικῆς σταδιοδρομίας του, ἦταν πρόθυμος νά τό ἀποδεχθεῖ. Ἐν τέλει, ἀποδείχθηκε πώς αὐτό δέν ἦταν τόσο ἁπλό.

• Τοῦ Εὐθ. Π. Πέτρου

Ἡ τουρκική πλευρά ἀπαιτεῖ σοβαρές ὑποχωρήσεις ἀπό τήν Κύπρο, χωρίς ἡ ἰδία νά εἶναι πρόθυμη νά κάνει καμμία.

Τά γνωρίζει αὐτά ὁ νέος Πρόεδρος Νῖκος Χριστοδουλίδης, ὁ ὁποῖος ὡς ὑπουργός Ἐξωτερικῶν ἔζησε τίς προσπάθειες τοῦ προκατόχου του.

Ἕνα στοιχεῖο τῆς πολιτικῆς Ἀναστασιάδη ἦταν ἡ προσπάθεια ἐντάξεως τῆς Κύπρου στό ΝΑΤΟ. Εὐελπιστοῦσε ὅτι θά μποροῦσε νά ἔλθει σέ διαπραγμάτευση μέ τήν Τουρκία, ὥστε αὐτή νά μήν μπλοκάρει τήν κίνηση αὐτή, ἐξασφαλίζοντας, σέ ἀντάλλαγμα, τήν σύμφωνη γνώμη τῆς Κύπρου γιά μία σύνδεσή της μέ τόν Εὐρωπαϊκό Ἀμυντικό Ὀργανισμό. Καί αὐτή ἡ κίνησις ἀπεδείχθη θνησιγενής, καθώς οἱ Τοῦρκοι οὐδέποτε θέλησαν νά συνδεθοῦν μέ τόν Εὐρωπαϊκό Ἀμυντικό Ὀργανισμό. Νά μποροῦν νά τόν ἐκβιάζουν μέσῳ τοῦ ΝΑΤΟ θέλουν, κάτι πού δέν τούς εἶναι καθόλου δύσκολο.

Τό ζήτημα τῆς ἐντάξεως τῆς Κύπρου στό ΝΑΤΟ θά μποροῦσε νά εἶναι καί σήμερα ζήτημα τῆς ἐπικαιρότητος, ἄν ἡ ἑλληνική πλευρά ἤθελε νά ἐκμεταλλευθεῖ τήν συγκυρία. Ἡ Ἀθήνα ἔλαβε τήν ἀπόφαση νά ὑποστηρίξει τήν τουρκική ὑποψηφιότητα γιά τήν θέση τοῦ Γενικοῦ Γραμματέως τοῦ Διεθνοῦς Ναυτιλιακοῦ Ὀργανισμοῦ (ΙΜΟ).

Δικαιολογημένως ἡ Κύπρος διεχώρισε τήν θέση της, ἀφοῦ ἡ Τουρκία δέν ἀναγνωρίζει τήν κυπριακή σημαία καί δέν ἐπιτρέπει τόν ἐλλιμενισμό κυπριακῶν πλοίων στήν ἐπικράτειά της. Θά μποροῦσε ἡ Κύπρος νά προβάλλει τό αἴτημα τῆς ἐντάξεώς της στό ΝΑΤΟ καλῶντας τήν Τουρκία νά τήν ὑποστηρίξει καί προτείνοντας, ὡς ἀντάλλαγμα, τήν ὑποστήριξή της γιά τόν ΙΜΟ. Ἡ Ἀθήνα βεβαίως θά ἔπρεπε νά συνηγορήσει, δεδομένου ὅτι αὐτό εἶναι πολύ πιό σοβαρό ἀντάλλαγμα ἀπό τήν ὑπερψήφιση τῆς, οὐδόλως οὐσιαστικῆς, συμμετοχῆς τῆς Ἑλλάδος ὡς μή μονίμου μέλους στό συμβούλιο Ἀσφαλείας τοῦ ΟΗΕ.

Ἡ συμπαράταξις Ἀθηνῶν καί Λευκωσίας σέ αὐτήν τήν γραμμή θά ἦταν καί ὁ καλύτερος τρόπος γιά νά γεφυρωθοῦν οἱ σχέσεις τῶν δύο ἑλληνικῶν κρατικῶν ὀντοτήτων, οἱ ὁποῖες ἔχουν ἤδη διαταραχθεῖ ἀρκετά ἀπό τήν ἐφεκτική τακτική τῶν Ἀθηνῶν ὡς πρός τίς γεωτρήσεις καί τούς ἀγωγούς τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου, τήν ὁποία ἀπεκάλυψε ὁ Κύπριος ἐκδότης Κωστῆς Χατζηκωστῆς, καί προέβαλλε ἐπαρκῶς ἡ «Ἑστία» τίς προηγούμενες ἡμέρες.

Νά σημειωθεῖ ὅτι, ἄν ὁ Τοῦρκος ὑποψήφιος ἐκλεγεῖ τελικῶς γιά τήν θέση τοῦ Γενικοῦ Γραμματέως τοῦ ΙΜΟ, θά ἔχει, μεταξύ ἄλλων, βαρύνοντα λόγο γιά τό ζήτημα τῆς ὁριοθετήσεως τῶν ζωνῶν ἁρμοδιότητος ἐρεύνης διασώσεως.

Εἶναι γνωστόν ὅτι καί στό ζήτημα αὐτό ἡ Τουρκία ἀμφισβητεῖ τήν ἁρμοδιότητα τῆς Ἑλλάδος στό Αἰγαῖο καί ἔχει ἀρκετές φορές παρέμβει στόν συντονισμό ἐνεργειῶν, ἐκθέτοντας σέ κίνδυνο ἐπιχειρήσεις πού ἀπέβλεπαν στήν διάσωση ἀνθρώπων στήν θάλασσα. Ἔχει ἄραγε κανείς τήν ψευδαίσθηση ὅτι ἕνας Τοῦρκος Γενικός Γραμματεύς τοῦ ΙΜΟ θά τηρήσει πράγματι ἀμερόληπτη στάση, ἄν τοῦ τεθεῖ αὐτό τό ζήτημα; Πῆρε ἡ Ἑλλάς διαβεβαιώσεις περί τούτου, πρίν σπεύσει νά δηλώσει ὅτι θά ὑποστηρίξει τήν τουρκική ὑποψηφιότητα;

Ἀλλά γιά νά ἐπανέλθουμε στό ζήτημα τῆς Κύπρου. Ἡ μεγαλύτερη τροχοπέδη στήν προσπάθεια ἐντάξεώς της στό ΝΑΤΟ ἤ στόν ὀργανισμό Σύμπραξις γιά τήν Εἰρήνη (Partership for Peace – PfP) ἦταν τό ΑΚΕΛ. Ἐνῷ ὁ ἀείμνηστος Γλαῦκος Κληρίδης κατέβαλλε προσπάθειες γιά ἰσχυροποίηση τῆς θέσεως τῆς Κύπρου διά τῆς ἐντάξεώς της στούς συλλογικούς θεσμούς ἀσφαλείας τῆς Δύσεως, τό ΑΚΕΛ διά τοῦ τότε ἐκπροσώπου του (καί μετέπειτα γενικοῦ γραμματέως) Ἄντρου Κυπριανοῦ βυσσοδομοῦσε ὑποστηρίζοντας πώς ἡ ἄν ἡ Κύπρος ἐντασσόταν στήν Ἀτλαντική Συμμαχία, τά σχέδια ἀμύνης της θά περιήρχοντο εἰς γνῶσιν τῶν Τούρκων! Λές καί ἡ Ἑλλάς γνωρίζει τά σχέδια τῶν Τούρκων, ἤ ἡ Τουρκία τῶν Ἑλλήνων, ἐπειδή οἱ δύο χῶρες ἀνήκουν στό ΝΑΤΟ…

Θά θεωρήσουμε πάντως ὅτι ἡ Τουρκία δέν θά ἐδέχετο αὐτήν τήν «ἀνταλλαγή». Θά εἶχε ἐκτεθεῖ ὅτι δέν ἔχει εἰλικρινῆ πρόθεση οὔτε νά συμβάλλει στήν σταθεροποίηση τῆς περιοχῆς, οὔτε νά ταχθεῖ σταθερά μέ τήν πλευρά τῆς Δύσεως. Θά ἐδείκνυε δηλαδή ὅτι παραμένει ἕνας «ἐπιτήδειος» ἐπαμφοτερίζων ἀκροβάτης, πού ἐκμεταλλεύεται καί τήν Ἀνατολή. Ἕνας ἀναξιόπιστος ἑταῖρος δηλαδή.