Βαθιά κρατικό κόμμα

MIA ΑΠΟ τίς μεγάλες ἀλλαγές πού ἐπέφερε στόν πολιτικό λόγο καί τήν ὀργανωτική δομή τῆς ΝΔ ὁ Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης τό 1985 ἦταν ἡ ἐγκατάλειψη τοῦ ὅρου «παράταξις» καί ἡ προσφυγή στήν εὐρεῖα χρήση τοῦ ὅρου «κόμμα».

Τό κόμμα ἀπέκτησε, γιά πρώτη φορά, μεγάλη ἰσχύ μέσα στήν παράταξη ἀπό τῆς ἱδρύσεως τῆς ΝΔ. Καί γιά λόγους εὐρύτερα πολιτικούς –μόνο μέ μία ἄρτια ὀργάνωση ἑνός ἑκατομμυρίου μελῶν σέ ὅλη τήν ἐπικράτεια θά μποροῦσε νά κτυπήσει στά ἴσια τό παντοδύναμο ΠΑΣΟΚ τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου– καί γιά λόγους ἐσωκομματικούς ὅμως.

Ὁ Ἐπίτιμος γνώριζε ὅτι μόνο διά τῆς βάσεως τῆς ΝΔ καί διά παροχῆς προνομίων πρός αὐτήν θά μποροῦσε νά ὑποβαθμίσει τήν ἰσχύ καί ἐπιρροή τῶν ἱδρυτῶν τοῦ κόμματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ἡ διενέργεια μή δεσμευτικῶν ἐσωκομματικῶν ἐκλογῶν γιά τήν ἀνάδειξη ὑποψηφίων βουλευτῶν. Ἐπίσης ἡ ἰσχύς πού ἀπέκτησαν οἱ Πρόεδροι τῶν Νομαρχιακῶν Ἐπιτροπῶν (ΝΟΔΕ) ἔναντι τῶν βουλευτῶν. Ἡ πλέον σοφή μέθοδος ὅμως γιά τήν ἀπόκτηση τοῦ πλήρους ἐλέγχου τῆς ΝΔ ἦταν ἡ μετατροπή τῆς ΝΔ σέ ἕνα ἀπόλυτα κρατικό κόμμα μέ ἰσχυρή ἡγεσία κατά τόπους.

Κοινῶς, κομματάρχες, πού ἀντλοῦσαν τήν δύναμή τους ἀπ’ εὐθείας ἀπό τόν ἀρχηγό, πέραν τῶν ἐπισήμων.

Τό μοντέλο τῆς ἐπιβιώσεως τοῦ μητσοτακισμοῦ ὡς μειοψηφίας ἐντός τῆς παρατάξεως μέχρι νά καταφέρει νά γίνει μέ δανεικό ὄχημα τό κόμμα πλειοψηφία ἦταν ἀκριβῶς αὐτό: ἰσχυρά ἐρείσματα μέσα στό κράτος (δικαιοσύνη, ἀστυνομία, μυστικές ὑπηρεσίες, Ἔνοπλες Δυνάμεις, Ἐκκλησία, διπλωματικές ἀρχές, πρεσβεῖες σύν τίς δυνάμεις τῆς ἀγορᾶς καί τά ΜΜΕ) καί βεβαίως ἰσχυρά ἐρείσματα στήν βάση τῶν Νεοδημοκρατῶν καί στήν κομματική ὀργάνωση πού εὐνοοῦντο ποικιλοτρόπως ἀπό τό Κράτος.

Ἡ διαφορά τοῦ συστήματος αὐτοῦ (πού μόνο φιλελεύθερο δέν θεωρεῖται) ἀπό τήν ΝΔ τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ, τοῦ Γεωργίου Ράλλη, τοῦ Κώστα Καραμανλῆ καί τοῦ Ἀντώνη Σαμαρᾶ εἶναι ὅτι ἀξιοποιεῖ τό κράτος ὡς μηχανισμό ἐπιβολῆς ἰσχύος μέσα στό εὐρύτερο σύστημα ἐξουσιῶν, περιλαμβανομένων τῶν μηντιακῶν καί τῶν ἐπιχειρηματικῶν καί, μέσα στό κόμμα. Τό ἀξιοποιεῖ μέ κρατικές ἤ ἄλλες ἐνισχύσεις σέ κλειστό ἀριθμό μεγαλοεπιχειρηματιῶν (Ταμεῖο Ἀνακάμψεως, ΕΣΠΑ, Ἀναπτυξιακός Νόμος, λίστα Πέτσα, Ταμεῖο Μικροπιστώσεων κ.ἄ.), τό ἀξιοποιεῖ γιά νά διοικεῖ μέ τόν φόβο τό πολιτικό προσωπικό (ὑποκλοπές), τό ἀξιοποιεῖ γιά νά κουκουλώνει σκάνδαλα (δικαιοσύνη), τό ἀξιοποιεῖ μέ παράνομες ἐπιδοτήσεις, ἐπιδόματα, τριγωνικούς διορισμούς μετακλητῶν σέ γραφεῖα Ὑπουργῶν γιά νά διατηρεῖ ἀτόφιο τό πελατειακό κομματικό κράτος κ.λπ.

Ἀντιθέτως, ἡ μεταπολιτευτική ΝΔ τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ ἀξιοποίησε τό κράτος γιά νά ὑλοποιήσει κυρίως κρατικές πολιτικές στήν οἰκονομία ἐπί ζημίᾳ τῶν διαπλεκομένων ὀλιγοπωλίων. Ὄχι γιά νά ἐπανιδρύσει τό κομματικό κράτος τῆς προδικτατορικῆς ΕΡΕ. Γι’ αὐτό ἄλλως τε ὁ δημόσιος τομέας κατεκλύσθη ἀπό ἀριστερόστροφους ὑπαλλήλους.

Ἀξιοποίησε ἐπίσης μέ τήν σοσιαλμανία Παπαληγούρα τό Κράτος γιά νά δώσει τόν τόνο, ὅτι στήν Δημοκρατία ἡ πολιτική ἔχει τά πρωτεῖα, ὄχι ἡ ἀγορά. Τό ἀναγνωρίζει καί ἡ Καγκελλάριος Μέρκελ στό βιβλίο της «Ἐλευθερία» (κεφάλαιο Βιωσιμότητα): «Φαίνεται πώς ἤμουν ἀφελής παραμένοντας πιστή στό ἰδεῶδες τῆς κοινωνικῆς οἰκονομίας τῆς ἀγορᾶς. Στήν ἰδέα ὅτι οἱ ἐπιχειρήσεις καί ἡ πολιτική μοιράζονται τήν εὐθύνη ἀκόμη καί γιά δύσκολα ζητήματα. Ἡ πραγματικότητα κατέδειξε πώς πρόκειται γιά μιά πλάνη. Ἡ πολιτική ἔχει ἐν τέλει τά πρωτεῖα. Σήμερα εἶμαι ἁπλά πεπεισμένη ὅτι αὐτό εἶναι καί τό σωστό. Ἡ εὐθύνη γιά τό κοινό καλό, γιά τήν εὐημερία ὅλων ἀνήκει στό κράτος καί ὄχι στίς ἐπιχειρήσεις, ἀσχέτως τοῦ μεγέθους ἤ τῆς ἐπιρροῆς τους». Προσοχή: Ἄλλο τό πελατειακό κράτος, ἄλλο οἱ δημόσιες πολιτικές.

Ἄν μᾶς ἐπιβεβαιώνει κάτι λοιπόν τό σκάνδαλο τοῦ ΟΠΕΚΕΠΕ (πού ἀκουμπᾶ εὐθέως ὅλο τόν ὀργανωτικό πυρῆνα τοῦ κόμματος μέσα στό Κράτος) καθώς καί ἡ ἀπάτη μέ τίς ἐπιδοτήσεις, εἶναι αὐτό: αὐτή ἡ ΝΔ δέν εἶναι φιλελεύθερο κόμμα. Εἶναι ἕνα βαθιά κρατικό κόμμα.

Σέ κάθε τομέα τῆς οἰκονομίας, εἴτε αὐτός ὀνομάζεται ἀγροτική παραγωγή, εἴτε δημόσια ἔργα, εἴτε σοῦπερ μάρκετ, εἴτε ἀκτοπλοΐα, εἴτε ἐνέργεια, τό κόμμα ἔχει ἕναν ἀριθμό ὀλίγων ἐκλεκτῶν πού χρηματοδοτεῖ μέσα ἀπό κρατικά ἤ κοινοτικά κονδύλια γιά νά διατηρεῖ ἀκατάλυτους τούς δεσμούς μαζί τους. Ἀκόμη καί γιά τά μή κρατικά ΑΕΙ αὐτό εἶναι τό σχέδιο. «Πλειοδοτικός διαγωνισμός» ὀλίγων καί ἐκλεκτῶν γιά τίς τελικές ἄδειες, ὄχι ἄνω τῶν 5. Ἄλλοι αὐτό τό λένε «καρτέλ». Ἄλλοι ὅπως ὁ Νῖκος Πουλαντζᾶς τό ὀνομάζουν «κομπραδόρικο καπιταλισμό». Καί ἄλλοι, ὅπως ἐμεῖς, κρατικομονοπωλιακό παρεμβατισμό. Φιλελευθερισμός πάντως δέν εἶναι.

Οἱ πλέον ἐμβληματικές ἰδιωτικοποιήσεις ἄλλως τε χωρίς τήν παραμικρή σκιά ἔγιναν τό 2007-2009 (Ὀλυμπιακή, ΟΤΕ, λιμάνι Πειραιῶς κ.ἄ.) καί τό 2013 (Περιφερειακά ἀεροδρόμια). Καί τίς ἔκαναν συμπτωματικά κάποιοι πού τό σύστημα ὀνόμαζε κρατιστές καί λαϊκιστές γιά νά ἀπονείμει στόν ἑαυτό του τήν στέφανο τοῦ πεφωτισμένου. Ἐνῷ αὐτοί ἦταν οἱ βαθιά φιλελεύθεροι.