ΤΟΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ διευθυντή τοῦ Φεστιβάλ Ἀθηνῶν Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο δέν τόν γνωρίζω προσωπικά.
Τόν παρατηρῶ, ὅμως, ἀπό «ψηλά» κάθε φορά πού ἐπισκέπτομαι τό Ἡρώδειο γιά νά παρακολουθήσω κάποια παράσταση τοῦ μοναδικοῦ αὐτοῦ θεσμοῦ, ὁ ὁποῖος –μήν τό ξεχνᾶμε– εἶναι «μία» ἀπό τίς πολλές κληρονομιές πού ἄφησαν στόν τόπο καί στόν πολιτισμό μας ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς, ὁ Κωνσταντῖνος Τσάτσος καί ὁ Γεώργιος Ράλλης (οἱ ὁποῖοι τό 1955-1956 προχώρησαν στήν «ἵδρυσή» του).
Ὁ Θεοδωρόπουλος βρίσκεται πάντα στόν χῶρο, σέ κάποια γωνιά, φορώντας ἕνα ἀπέριττο μαῦρο «μακό» μπλουζάκι (θά μποροῦσες ἄνετα νά τόν «περάσεις» γιά ἠχολήπτη ἤ φωτιστή) καί ἐπιθεωρεῖ τίς προετοιμασίες γιά κάθε παράσταση. Σπανίως θά τόν δεῖ κανείς νά κάθεται στίς πρῶτες θέσεις ἤ καί ἄν αὐτό συμβεῖ πάει στήν ἄκρη. Δέν τόν πιάνει τό μάτι σου. Σπανίως ὑποδέχεται τίς «περσόνες». Τελευταία φορά πού τόν παρατήρησα νά κινεῖται στόν χῶρο, χωρίς ἴχνος παραγοντισμοῦ, ἦταν πέρυσι τό καλοκαίρι στήν συναυλία τῆς Ἐλευθερίας Ἀρβανιτάκη μέ τούς «Τακίμ». Μία ἄλλη φορά τόν «πέτυχα» στό «Θέατρο τοῦ Νέου Κόσμου».
Εἶναι τό πρότυπο δημοσίου λειτουργοῦ, ὅπως τόν ἔχω ἐγώ στό μυαλό μου τουλάχιστον. Ἀποτελεσματικότης ἄνευ θορύβου! Τοῦ πιστώνω ὅτι ἀνέλαβε καθήκοντα σέ δύσκολη ἀτμόσφαιρα· μετά τήν ἀποπομπή τοῦ ἰδιόρρυθμου Βέλγου Γιάν Φάμπρ μέ τά «παλλόμενα πέη», μέ εἰσήγηση τοῦ τότε ὑπουργοῦ Πολιτισμοῦ Μπαλτᾶ. Τοῦ πιστώνω ὅτι ἀφοσιώθηκε στήν δουλειά του αὐτά τά τρία χρόνια θητείας καί χωρίς δογματισμό συνεργάστηκε μέ τόν ἰδιωτικό τομέα γιά τήν ὑλοποίηση συμπαραγωγῶν καί τήν πραγματοποίηση οἰκονομιῶν κλίμακος. Κάποτε, στήν Ἀριστερά καί στόν Σοσιαλισμό ἦταν ἰδεολογικό θέμα-ταμπού ἡ συνεργασία τοῦ κράτους μέ ἰδιῶτες στόν τομέα τοῦ Πολιτισμοῦ (ὁ πλέον ἀπόλυτος ἦταν ὁ Σταῦρος Μπένος). Τοῦ πιστώνω ὅτι ἔβαλε πολύ Ἑλλάδα καί πολύ καλῶς ἐννοούμενο ἑλληνοκεντρισμό στό φεστιβάλ. Ἵδρυσε, σέ συνεργασία μέ τό Τμῆμα Θεατρικῶν Σπουδῶν τοῦ Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, τό «Λύκειο Ἐπιδαύρου» (Διεθνές θερινό σχολεῖο ἀρχαίου δράματος), μίλησε εὐθέως «γιά τήν σύνδεση τῆς σύγχρονης ἑλληνικῆς δημιουργίας μέ τήν παράδοση ὡς προϋπόθεση ἀνανέωσης καί ἀναπροσδιορισμοῦ μιᾶς ἐθνικῆς αἰσθητικῆς ταυτότητας» (ἀπαγορευμένες οἱ λέξεις «ἐθνική» καί «ταυτότητα» στήν Ἀριστερά), ἔβαλε ὑπερτίτλους στά ἑλληνικά στίς παραστάσεις τοῦ Φεστιβάλ γιά τούς κωφούς, ἔκλεισε τόν Μπόμπ Γουΐλσον γιά τόν ἐφετινό «Οἰδίποδα», προγραμματίζει «Προμηθέα Δεσμώτη» στά ἑλληνικά μέ πρωταγωνίστρια τήν ἑλληνικῆς καταγωγῆς σημαντική Ἀγγλίδα ἠθοποιό Κάθρην Χάντερ, ἐνῶ, ὅταν ἀναφέρεται σέ προγράμματα πού ἀφοροῦν σέ μετανάστες καί πρόσφυγες, χρησιμοποιεῖ τό ρῆμα «ἀφομοιώσουμε», ὄχι ἐνσωματώσουμε. Ὅπως ἀκριβῶς ὁ Νῖκος Σβορῶνος, πού κάποτε ἔγραψε γιά τήν «ἀφομοιωτική δύναμη τοῦ ἑλληνισμοῦ».
Ὅλα καλά μέ τόν κ. Θεοδωρόπουλο λοιπόν, ὁ ὁποῖος, σημειωτέον, δέν ζητεῖ οὔτε ἔκτακτη ἐπιχορήγηση ἀπό τόν Προϋπολογισμό οὔτε γενικῶς χρήματα ἀπό τόν κρατικό Προϋπολογισμό. Ὡστόσο, ἀπό αὐτά πού διαβάζω ὅτι ἀνακοίνωσε στήν χθεσινή συνέντευξη Τύπου γιά τό πρόγραμμα τοῦ ἐφετινοῦ Φεστιβάλ, μοῦ δίνεται ἡ αἴσθηση πώς, παρά τίς ἀπόψεις του γιά τόν θεσμό, ὑπέκυψε στόν προεκλογικό σχεδιασμό τοῦ κυβερνῶντος κόμματος. Πρῶτα καί κύρια μέ τήν ἐπιλογή του νά ἀφιερώσει τό φεστιβάλ στήν «διαφορετικότητα», ἐπικαλούμενος τίς ἀσύνδετες μεταξύ τους δολοφονίες τοῦ Ζάκ Κωστόπουλου στήν Ὁμόνοια, τῆς Ἑλένης Τοπαλούδη στήν Ρόδο καί τοῦ Βαγγέλη Γιακουμάκη στά Ἰωάννινα.
Προσωπικά δέν ἔχω κανένα πρόβλημα μέ τήν διαφορετικότητα, πολύ καλοί μου φίλοι καί φίλες ἔχουν διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό ἀπό τόν παραδοσιακό, καί ἔχω ἀφιερώσει ὧρες καί ὧρες γιά νά ἀκούω τίς ἱστορίες τους καί τίς ζωές τους. Προϋπόθεση γιά νά πᾶμε παρακάτω, ἄλλωστε, εἶναι ἡ κατανόηση. Νά μπαίνουμε στά παπούτσια τοῦ ἄλλου. Ὡστόσο –παρά τίς ἐξαιρέσεις καί τά κατά καιρούς προβλήματα– θεωρῶ τήν ἑλληνική κοινωνία ἐξαιρετικά ἀνοιχτή γιά νά τῆς κάνει τό Φεστιβάλ Ἀθηνῶν σεμινάρια ἀνοχῆς στήν διαφορετικότητα. Εἰλικρινά δέν ἀντιλαμβάνομαι τό διακύβευμα. Κατά μείζονα λόγο δέν καταλαβαίνω εἰς τί συνίσταται ἡ χρησιμότης τῆς ἔνταξης τοῦ Drag Queen Story Time στό πρόγραμμα τοῦ Φεστιβάλ, ἡ ὁποία, ὅπως δήλωσε ὁ κ. Θεοδωρόπουλος, ἔγινε «μέ στόχο νά ὑποστηρίξουμε τήν ἀνοχή τῆς οἰκογένειας στό διαφορετικό» καί ὅπου «Drag Queens συστήνονται σέ γονεῖς καί παιδιά καί ἀφηγοῦνται ἱστορίες μέ θέμα τήν διαφορετικότητα». Ἐντάξει, ἔχουμε καί ἐμεῖς ὡς ἐνήλικες παρακολουθήσει τήν ἐξαιρετική ταινία «Στρέλλα» πού γυρίστηκε στίς «Κοῦκλες», ἀλλά δέν καταλαβαίνω σέ τί βοηθᾶ τήν εὐαίσθητη καρδούλα ἑνός μικροῦ παιδιοῦ νά μάθει ἱστορίες τοῦ τύπου «γειά σου, κύρ εἰσαγγελέα, μέ τήν Τζένη τήν ὡραία». Μέ τήν λογική τοῦ Φεστιβάλ θά ἔπρεπε νά ἀκούσουμε στό ὄνομα τῆς διαφορετικότητας ἱστορίες καί ἀπό μία πόρνη, ἀπό ἕναν ζιγκολό ἄνδρα eskort, ἀπό…, ἀπό… Διαφορετικότης δέν εἶναι καί αὐτό;
Θέλω νά πῶ ὅτι τό ζήτημά μου δέν εἶναι οἱ «Drag Queens», τό εἶδος τοῦ προτύπου. Κάθε ἄνθρωπος εἶναι ἐλεύθερος νά ζήσει μέ τήν φύση του. Τό πρόβλημα εἶναι ἡ ἐκπαιδευτική χρησιμότης. Ὑπάρχει; Ἤ ἁπλῶς τό Φεστιβάλ ἐντάσσεται στόν συνδικαλισμό ΣΥΡΙΖΑ ὑπέρ συγκεκριμένων ὁμάδων, προκειμένου νά κολακεύσει ντροπές ἐν ὄψει ἐκλογῶν; Καί κατά τοῦτο λυπᾶμαι, ἀγαπητέ κ. Θεοδωρόπουλε, ἀλλά διαφωνοῦμε. Δέν εἶναι δουλειά τοῦ Φεστιβάλ νά κάνει πολιτική, καί μάλιστα αὐτή.
