Τά πάσης φύσεως συντεχνιακά συμφέροντα μέ κορυφαῖα αὐτά τῶν δῆθεν συνδικάτων εἶναι ἡ πραγματική κοινωνική τροχοπέδη τῆς χώρας
ΟΛΕΣ οἱ ἱστορικές ἀναφορές μᾶς λένε ὅτι οἱ πιό ἀναπτυγμένες κοινωνίες στόν κόσμο μας εἶναι αὐτές στίς ὁποῖες ἐκδηλώθηκαν συγκρούσεις, διεκδικήσεις, καινοτομίες, τεχνολογικές πρόοδοι καί φαινόμενα «δημιουργικῆς καταστροφῆς». Τήν ἴδια στιγμή ὁ νομπελίστας οἰκονομολόγος καί καθηγητής Ἔντμουντ Φέλπς, στό ἐντυπωσιακό βιβλίο του Πρόοδος γιά ὅλους (Ἐκδόσεις «Ἐπίκεντρο»), τονίζει ὅτι ἡ ἄνοδος τοῦ ναζισμοῦ καί τοῦ φασισμοῦ στήν Εὐρώπη τοῦ Μεσοπολέμου μεταξύ ἄλλων ὑπῆρξε καί τό προϊόν τῆς ἐντυπωσιακῆς ἀνάπτυξης τοῦ κορπορατισμοῦ σέ ὅλα τά ἐπίπεδα τῆς οἰκονομικῆς καί κοινωνικῆς ζωῆς, γεγονός πού σέ μεγάλο βαθμό συνέβαλε καί στήν ἔκρηξη τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ὑπό αὐτό τό θεωρητικό πρῖσμα, τό ὁποῖο ὅμως ἔχει καί γερά πρακτικά θεμέλια, ὁ συντεχνιακός συνδικαλισμός σέ ὅλες του τίς ἐκφάνσεις θεωρεῖται μία σοβαρή ἀπειλή γιά τήν οἰκονομική καί κοινωνική πρόοδο, ἰδιαίτερα δέ στή σημερινή ἐποχή τῶν ταχύτατων μετασχηματισμῶν. Εἶναι κατάδηλο ἐπίσης ἀπό τά ἔργα καί ἡμέρες τοῦ κορπορατισμοῦ, ὅτι τό σύστημα αὐτό πού ὑπῆρξε ὁ ἀκρογωνιαῖος λίθος τοῦ φασισμοῦ στήν Ἰταλία, ὁλοκληρωτικό ἀπό τή φύση του, στήν οὐσία ἀνταποκρίνεται πλήρως καί στήν μαρξική ἀντίληψη γιά τήν περίφημη δικτατορία τοῦ προλεταριάτου.
Γιά ὅποιον ἀμφιβάλλει γιά τή θεώρηση αὐτή, στό προαναφερόμενο βιβλίο του, ὁ καθηγητής Ἔντμουντ Φέλπς γράφει τά ἀκόλουθα:
«… Τό κορπορατιστικό σύστημα ἐξιδανικεύτηκε μέ τόν ἰσχυρισμό ὅτι ἀπαλλάχτηκε ἀπό τόν ἀτομικισμό καί τόν ἀνταγωνισμό, πού δαιμονοποιήθηκαν ὡς ἀποκρουστικά καί ἀπάνθρωπα. Ὅμως τό σύστημα ἁπλῶς μεταφύτευσε τόν ἀτομικισμό ἀπό τήν ἀγορά στό κράτος, ὅπου τά ἄτομα διαγκωνίζονταν γιά νά αὐξήσουν τήν ἐξουσία τους. Τό σύστημα τερμάτιζε τόν ἀνταγωνισμό μεταξύ τῶν παραγωγῶν γιά τούς πολλούς ἀγοραστές στίς ἀγορές. Ὅμως τόν ἀντικατάστησε μέ τόν ὕπουλο ἀνταγωνισμό τῶν παραγωγῶν καί τῶν ἐπαγγελματιῶν γιά ἕνα μερίδιο στά συμβόλαια μέ τήν κυβέρνηση καί μία θέση σέ ἑταιρεῖες ἐπιχορηγούμενες ἀπό τήν κυβέρνηση –γιά ἕναν, πανίσχυρο ἀγοραστή. Τό σύστημα ἐξιδανικεύτηκε θεωρώντας ὅτι ἔβαζε ἕνα τέλος στή σύγκρουση μεταξύ κεφαλαίου καί ἐργαζομένων, ἀλλά τελικά τά μεταπολεμικά συστήματα ἁπλῶς παραχώρησαν μεγάλη μονοπωλιακή ἰσχύ σέ ἑνώσεις καθώς καί σέ μεγάλους ἐργοδότες, καί ἑπομένως ἔδωσε καί στούς δύο τήν ἄδεια νά μειώσουν τήν παραγωγή. Τo σύστημα παρουσιάστηκε ὅτι ἀποκαθιστᾶ τήν ἰσορροπία μεταξύ τοῦ ὑλισμοῦ καί τῆς ὑψηλῆς κουλτούρας, ἀλλά ἔπειτα ὑπονόμευσε τό μεγαλύτερο μέρος τῆς λογοτεχνίας καί τῆς τέχνης ἐπειδή ἦταν ἀτομικιστικά. Τό σύστημα ἐκθειάστηκε ὡς ἐπιστημονικό σέ ἀντίθεση μέ τό χάος τοῦ σύγχρονου συστήματος πού ἀντικατέστησε. Ὅμως τό σύστημα θά ἀντικαθιστοῦσε τήν ἀβεβαιότητα σχετικά μέ τό τί ἐπρόκειτο νά κάνουν οἱ μυριάδες πιθανοί καινοτόμοι μέ τήν ἀβεβαιότητα σχετικά μέ τό ἀποτέλεσμα τῶν προσπαθειῶν τοῦ κράτους γιά καινοτομία. Οἱ κορπορατιστές δαιμονοποίησαν τήν ἐξουσία… ἀλλά τελικά ἐνέπευσαν ποικίλα συστήματα ὁλοκληρωματισμοῦ…
Σήμερα αὐτός ὁ συντεχνιακός ὁλοκληρωτισμός εἶναι σοβαρότατο πρόβλημα τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας. Αὐτός ὁ κορπορατισμός ἔχει δημιουργήσει σοβαρές ἀνισότητες καί προσέδωσε στήν οἰκονομία ἕναν προσοδοθηρικό χαρακτῆρα πού ἀποτελεῖ σοβαρή τροχοπέδη στήν ἀνάπτυξη. Καί ὄχι μόνον.
Στήν κατάσταση πού βρίσκονται σήμερα ἡ ἑλληνική οἰκονομία καί κοινωνία, τό ὅλο συντεχνιακό σύστημα πρέπει νά ἀνοίξει. Δέν εἶναι καθόλου εὔκολη μία τέτοια ἀλλά ἀπολύτως ἀναγκαία ἐξέλιξη.
Μία πραγματική ἔξοδος ἀπό τήν κρίση ὑπό ὅρους βιώσιμης ἀνάπτυξης ἀπαιτεῖ μακροχρόνια συνδυασμένη προσπάθεια στηριγμένη σέ ἀντιδημοφιλῆ μέτρα. Στό ἐπίπεδο τῆς μακροοικονομίας πρέπει, γιά πρώτη φορά ἔστω, νά γίνει κατανοητό πώς ὅταν ἡ ζήτηση αὐξάνεται σταθερά, ταχύτερα ἀπό τήν προσφορά, κατάληξη εἶναι ἡ καταστροφή. Σκοπός τῆς μακροοικονομικῆς πολιτικῆς σήμερα στήν Ἑλλάδα πρέπει νά εἶναι ἡ ἀλλαγή τῶν “σχετικῶν τιμῶν” στήν οἰκονομία, κατά τέτοιο τρόπο ὥστε νά εἶναι πιό κερδοφόρο νά παράγεις, παρά νά εἰσάγεις ἤ νά τροφοδοτεῖς τήν κατανάλωση. Ὑπό τόν περιορισμό τῆς ὑπάρξεως ὑπερεθνικοῦ νομίσματος καί ὑπερεθνικῆς νομισματικῆς πολιτικῆς, ὁ στόχος αὐτός εἶναι παντελῶς ἀσύμβατος μέ κάθε πολιτική κεϋνσιανῆς ἔμπνευσης. Τή στιγμή μάλιστα πού ἡ χώρα ἔχει χάσει καί σοβαρό τμῆμα τῆς ἐσωτερικῆς της ἀποταμίευσης, μέ τίς ἀνάλογες ἀρνητικές ἐπιπτώσεις στίς τράπεζές της.
Στό ἐπίπεδο τῆς μακροοικονομίας, ἐκτός ἀπό τήν ἀναγκαία πλέον πλήρη ἀπελευθέρωση τῶν ἀγορῶν, ἱκανή συνθήκη εἶναι ἡ ὕπαρξη “ἐνδογενοῦς” ἀναπτυξιακῆς δυναμικῆς: ἀξιόπιστοι θεσμοί, συσσώρευση παραγωγικῶν ἐμπειριῶν καί δεξιοτήτων, αὐτόνομη στό μέτρο τοῦ δυνατοῦ καί διεθνῶς ἀνταγωνιστική ἐπιχειρηματικότητα, πραγματική ἔρευνα καί πρόσκτηση γνώσεων. Πράγματα δηλαδή πού ὄχι μόνον χρειάζονται χρόνο, ἀλλά καί ἀπαιτοῦν τήν μεσολάβηση μιᾶς πολιτιστικῆς καί κοινωνικῆς ἐπανάστασης ἐναντίον τῶν κατεστημένων ἰδεῶν καί συμφερόντων τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας…».
Εἶναι τελικά ἡ μάχη τῶν πολλῶν κατά τῶν λίγων πού θά κρίνει τήν πορεία τῆς χώρας, σέ ἔδαφος ὀλισθηρό καί ἄρα ἐξαιρετικά ἀβέβαιο. Ἦταν σωστή ἔτσι, ἀπό τήν ἄποψη αὐτή, ἡ πρόσφατη παρατήρηση τοῦ πρωθυπουργοῦ. Γι’ αὐτό καί ἐνόχλησε αὐτούς στούς ὁποίους ἀπευθυνόταν.
*Ἐπίτιμος Διεθνής Πρόεδρος Ἕνωσης Εὐρωπαίων Δημοσιογράφων
[email protected]
