Πῶς ἡ Moody’s, τά ἐπιτόκια καί ὁ πόλεμος ἀνατρέπουν τόν πολιτικό καί οἰκονομικό σχεδιασμό τῆς Κυβερνήσεως
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΗ μέ τόν κίνδυνο νά καθυστερήσει ἡ ἐπαναφορά τῆς χώρας στήν ἐπενδυτική βαθμίδα στά τέλη τοῦ 2023 εὑρίσκεται ἡ Κυβέρνησις λόγῳ τῶν κλυδωνισμῶν πού προκαλοῦν στην οἰκονομία οἱ ἐπιπτώσεις τοῦ πολέμου στήν Οὐκρανία.
Ἡ ρωσσική εἰσβολή πού ἄρχισε πρίν ἀπό ἕνα μῆνα, ἔχει ἀνατρέψει ἐπί τά χείρω τό βασικό μακροοικονομικό σενάριο γιά τήν οἰκονομία, καί ὁδηγεῖ σέ ἀναθεώρηση τῶν προβλέψεων γιά ἔλλειμμα, ἀνάπτυξη καί πληθωρισμό. Τό ἔλλειμμα μέ τά σημερινά δεδομένα ἐκτιμᾶται ὅτι θά διαμορφωθεῖ στό 1,8% ἀπό 1,4%, ἐνῶ σέ περίπτωση πού ἡ Κυβέρνησις αὐξήσει τίς δαπάνες τό ἑπόμενο διάστημα γιά ἐπί πλέον ἐνίσχυση νοικοκυριῶν καί ἐπιχειρήσεων, θά διευρυνθεῖ περαιτέρω. Ἡ ἀνάπτυξις θά ἐπιβραδυνθεῖ κατά δύο μέ δυόμιση μονάδες, ἐνῶ ὁ μεσοσταθμικός πληθωρισμός ἀπό 1% θά αὐξηθεῖ στό 5% μέ 5,5%.
Αὐτές οἱ δυσμενεῖς προβλέψεις ἀποτελοῦν ἀγκάθια στόν δρόμο γιά τήν ἀνάκτηση τῆς ἐπενδυτικῆς βαθμίδος τῆς χώρας, καθώς καθιστᾶ τούς μεγάλους οἴκους ἀξιολογήσεως ἔντονα ἐπιφυλακτικούς στίς ἑπόμενες κινήσεις τους. Πρίν ἀπό λίγο καιρό ὁ καναδικός οἶκος DBRS ἀνεξήγητα, κατά πολλούς παράγοντες τῆς οἰκονομίας, προχώρησε σέ ἀναβάθμιση τοῦ ἑλληνικοῦ ἀξιόχρεου, φέρνοντας ἕνα σκαλοπάτι πιό κοντά τήν ἐπενδυτική βαθμίδα. Στόν ἀντίποδα ὁ ἕτερος οἶκος ἀξιολογήσεως, ἡ Moody’s, κράτησε σιγήν ἰχθύος τήν ὁποία αἰτιολόγησε λίγες ἡμέρες μετά. Σύμφωνα μέ τήν Moody’s, ὁ πόλεμος στήν Οὐκρανία καθιστᾶ ἀβέβαιες τίς προοπτικές τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας πού θά ἐξαρτηθοῦν ἀπό τό πῶς θά ἐξελιχθεῖ ἡ σύγκρουσις ἀλλά καί οἱ κυρώσεις. Μάλιστα ὁ ἀμερικανικός οἶκος ἐκτιμᾶ ὅτι τό ΑΕΠ θά διαμορφωθεῖ περί τό 3% ἐνῶ ὁ πληθωρισμός στό 5% καί τό ἔλλειμμα στό 5,2%.
Ἡ καθυστέρησις στήν ἀνάκτηση τῆς ἐπενδυτικῆς βαθμίδος προκαλεῖ πρόσθετη ἀνησυχία λόγῳ καί τῆς ἀνόδου τῶν ἐπιτοκίων, πού εὔλογα ἐπηρεάζουν τό κόστος δανεισμοῦ τῶν μεγάλων ἐπιχειρήσεων. Τά κρατικά ὁμόλογα ἐδέχθησαν χθές ἰσχυρές πιέσεις, μέ τό ἐπιτόκιο τοῦ 10ετοῦς ἑλληνικοῦ ὁμολόγου νά ἐκτοξεύεται ἕως καί 2,9% ἀπό 0,58% ὅπου εὑρίσκετο στίς ἀρχές τοῦ περασμένου Αὐγούστου. Ταυτοχρόνως ἡ ἀπόδοσις τοῦ γερμανικοῦ διετοῦς ὁμολόγου, τοῦ πλέον εὐαίσθητου στίς στροφές τῆς πολιτικῆς ἐπιτοκίων, κέρδισε ἑπτά μονάδες βάσεως, στό -0.07%, στά ὑψηλότερα ἐπίπεδά της ἀπό τό 2014. Οἱ ἀγορές ἀρχίζουν νά προεξοφλοῦν τέσσερεις αὐξήσεις ἐπιτοκίων ἀπό τήν Εὐρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προκειμένου νά ἐλεγχθεῖ ὁ καλπάζων πληθωρισμός.
Ἡ Κυβέρνησις ἔχει θέσει βασικό στόχο τήν ἀναβάθμιση στήν ἐπενδυτική βαθμίδα τό ἀργότερο ἕως τίς ἀρχές τοῦ 2023, καθώς δέν εἶναι σημαντική μόνο γιά τά κρατικά ὁμόλογα, ἀλλά συνολικῶς γιά τήν προσέλκυση κεφαλαίων στήν οἰκονομία. Χωρίς ἐπενδυτική βαθμίδα ἡ Ἑλλάς μπορεῖ νά ἀποτελέσει εὔκολα στόχο τῶν ἀγορῶν σέ περίπτωση πού γενικευθεῖ μιά κρίσις στήν ἀγορά ὁμολόγων λόγῳ τοῦ πολέμου.
Κλειδί γιά τήν περαιτέρω ἀναβάθμιση εἶναι ἡ συνεχής ἐφαρμογή μεταρρυθμίσεων πού ἐνισχύουν τίς ἐπενδύσεις καί ἡ διαρκής δέσμευσις γιά δημοσιονομική ἐξυγίανση πού διατηρεῖ τόν δείκτη δημόσιου χρέους σέ πτωτική τροχιά.
Στίς σημερινές δυσμενεῖς συνθῆκες ὁ δημοσιονομικός στόχος καθίσταται ἐξαιρετικά εὔθραυστος καθώς ὅσο συνεχίζεται ὁ πόλεμος ἀλλά καί ἡ πρωτοφανής ἐνεργειακή κρίσις τόσο ἡ Κυβέρνησις θά ὑποχρεώνεται νά παρεμβαίνει μέ μέτρα ἐνισχύσεων τῶν εἰσοδημάτων πού ὁδηγοῦν σέ διεύρυνση τοῦ ἐλλείμματος ἀλλά καί αὔξηση τοῦ δημοσίου χρέους.
Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι τόσο ὁ διοικητής τῆς Τραπέζης τῆς Ἑλλάδος Γιάννης Στουρνάρας ὅσο καί ὁ ἐπί κεφαλῆς τοῦ Γραφείου Προϋπολογισμοῦ τῆς Βουλῆς Φραγκίσκος Κουτεντάκης κάνουν λόγο γιά δημοσιονομική αὐτοσυγκράτηση, ἀφοῦ ἡ σκιά τοῦ πολέμου εἶναι βαρειά καί οἱ ἀνατροπές πού μπορεῖ νά ὑπάρξουν πολλές. Γιά νά ἰσχύσει πάντως τό καλό σενάριο γιά τήν οἰκονομία θά πρέπει νά λήξει συντόμως ὁ πόλεμος, νά περιοριστεῖ τό τσουνάμι τῶν ἀνατιμήσεων καί νά ἀρχίσουν σταδιακά νά ὑποχωροῦν οἱ τιμές καί νά ὁμαλοποιηθοῦν, ἔστω ἐν μέρει, οἱ συνθῆκες στήν ἐνεργειακή ἀγορά. Δεδομένα πού μοιάζουν ἀβέβαια, τοὐλάχιστον σέ αὐτή τήν χρονική συγκυρία.
