«Δέν χρωστάω σέ κανέναν» φέρεται εἰπών ὁ Πρωθυπουργός στόν ὑπουργό Ἀμύνης Νῖκο Παναγιωτόπουλο
Η ΕΝΙΣΧΥΣΙΣ τοῦ Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ εἶναι ἡ ἑπομένη προτεραιότης τῆς Κυβερνήσεως ὅσον ἀφορᾷ τούς ἐξοπλισμούς. Ἀφοῦ ἡ Ἀεροπορία κερδίζει ἕνα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα μέ τήν ἔνταξη τῶν Rafale καί τόν ἐκσυγχρονισμό τῶν F-16 σέ ἐπίπεδο Viber, ἀξιολογοῦνται αὐτήν τήν στιγμή οἱ προτάσεις πού ἔχουν γίνει γιά τήν ἐνίσχυση τοῦ στόλου φρεγατῶν πού εἶναι ἀρκετά πεπαλαιωμένος. Ἀρκεῖ νά σημειωθεῖ ὅτι τά παλαιότερα πλοῖα εἶναι ναυπηγήσεως τῶν ἀρχῶν τῆς δεκαετίας τοῦ ’80 καί τό νεώτερο ἐνετάχθη σέ ὑπηρεσία τό 1996.
Οἱ προτάσεις πού ἔχουν γίνει ἀπό πολλές πλευρές, ἀλλά κυρίως ἀπό τήν Ἀμερική καί τήν Γαλλία, ἀξιολογοῦνται ἀπό τό Γενικό Ἐπιτελεῖο Ναυτικοῦ, τό ὁποῖο ἐπισημαίνει τά πλεονεκτήματα ἀλλά καί τά ἀδύνατα σημεῖα τῆς κάθε προτάσεως. Ὡς ἐκ τούτου ὅλα τά ἐνδεχόμενα παραμένουν ἀνοικτά. Τό μόνο βέβαιον εἶναι ὅτι οἱ ἀποφάσεις θά ληφθοῦν περί τά τέλη Μαΐου καί ἡ συμφωνία πού θά ὑπογραφεῖ θά εἶναι διακυβερνητική (Government to Government ἤ G-to-G). Ὅπως τονίζουν ἁρμόδιοι ἐπιτελεῖς, θά ληφθεί σοβαρά ὑπ’ ὄψιν γιά τήν ἐπιλογή ἡ συμβατότης τῶν νέων πλοίων μέ τίς ὑπάρχουσες ὑποδομές τοῦ Ναυτικοῦ, ἐνῷ κυβερνητικοί παράγοντες ὑπογραμμίζουν ὅτι τό κόστος θά εἶναι καθοριστικός παράγων. Τό κόστος ἦταν καί ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο δέν συνεφωνήθη τό περασμένο καλοκαίρι ἡ ἀγορά δύο γαλλικῶν φρεγατῶν κλάσεως Belharra πού εἶχε συζητηθεῖ. Ἀπό τότε ὅμως καί οἱ Γάλλοι ἐπανέρχονται μέ πλέον συμφέρουσες προτάσεις ἐνῷ ἔχουν κινητοποιηθεῖ καί οἱ Ἀμερικανοί, οἱ ὁποῖοι προτείνουν φρεγάτες πολλαπλῶν ἀποστολῶν μέ προοπτική ἐντάξεως τῆς Ἑλλάδος στά μελλοντικά προγράμματά τους πολεμικῶν πλοίων. Παραλλήλως ἐνδιαφέρον ἐκδηλώνουν ἡ Ἰταλία, ἡ ὁποία συνεργάζεται μέ τούς Ἀμερικανούς γιά τίς νέες ναυπηγήσεις τους καί οἱ Ὁλλανδοί πού διατηροῦν παραδοσιακές σχέσεις μέ τό Ναυτικό μας. Ἀρκεῖ νά σημειωθεῖ ὅτι ἐννέα ἀπό τίς 13 φρεγάτες τοῦ Στόλου μας εἶναι ὁλλανδικές, ἐνῷ καί οἱ τέσσερεις νεώτερες μπορεῖ νά εἶναι γερμανικοῦ σχεδιασμοῦ, ἀλλά τό σύστημα μάχης τους εἶναι προϊόν γαλλο-ολλανδικῆς κοινοπραξίας.
Ἐν ὄψει αὐτῆς τῆς κρίσιμης ἐπιλογῆς, ἡ στάσις τοῦ Πρωθυπουργοῦ φαίνεται νά εἶναι ἐνθαρρυντική γιά τήν πλέον συμφέρουσα ἐπιλογή στήν ὁποία θά καταλήξουν οἱ ὑπηρεσιακοί παράγοντες. Συμφώνως πρός καλά ἐνημερωμένους κύκλους, ὁ ἴδιος ἔχει καταστήσει σαφές πώς αἰσθάνεται ὅτι «δέν χρωστᾷ σέ κανέναν». Ὅτι δηλαδή καί οἱ Γάλλοι καί οἱ Ἀμερικανοί πρέπει νά εἶναι ἱκανοποιημένοι. Οἱ πρῶτοι μέ τήν ἀγορά τῶν 18 Rafale καί οἱ δεύτεροι μέ τόν ἐκσυγχρονισμό τῶν F-16 καί τήν διακεκηρυγμένη πρόθεση νά προχωρήσουμε καί στήν ἀπόκτηση μαχητικῶν πέμπτης γενιᾶς F-35.
Αὐτό ἀφήνει ἀνοικτά ὅλα τά ἐνδεχόμενα.
Σημαντικό κριτήριο πάντως θά εἶναι ἡ ἐνδιάμεση λύσις τήν ὁποία προτείνουν οἱ ἐνδιαφερόμενες πλευρές. Δεδομένου ὅτι ὁποιαδήποτε παραγγελία νέου πλοίου ἀπαιτεῖ τέσσαρα περίπου χρόνια γιά τήν ναυπήγηση καί παράδοσή του, εἶναι ἀπαραίτητο νά συνοδεύεται καί ἀπό τήν παραχώρηση στό Πολεμικό Ναυτικό καί κάποιου ἤδη ὑπάρχοντος πλοίου. Στό σημεῖο αὐτό τόσο ἡ πρότασις τῶν Ἀμερικανῶν ὅσο καί τῶν Γάλλων δέν θεωρεῖται ἀπό τό Γενικό Ἐπιτελεῖο Ναυτικοῦ ἱκανοποιητική. Οἱ Ἀμερικανοί προτείνουν τήν παραχώρηση δύο καταδρομικῶν κλάσεως Ticonderoga (τά νεώτερα ἀντιτορπιλλικά Arleigh Burke δέν εἶναι διαθέσιμα.) Πρόκειται γιά πλοῖα τῆς δεκαετίας τοῦ ’80 μέ πολυάνθρωπα πληρώματα καί τεράστιες ἀπαιτήσεις ὑποστηρίξεως. Οἱ Γάλλοι ἀπ’ ἐναντίας προτείνουν δύο φρεγάτες κλάσεως Lafayette, μικρά καί εὐέλικτα πλοῖα, τά ὁποῖα ὅμως στεροῦνται παντελῶς ἀνθυποβρυχιακῆς δυνατότητος. Καί οἱ δύο προτάσεις ὅμως δημιουργοῦν μεγάλα προβλήματα ὑποστηρίξεως καθώς τά συστήματά τους εἶναι ἀσύμβατα μέ αὐτά πού χρησιμοποιεῖ τό Πολεμικό Ναυτικό. «Θά πρέπει νά ξαναχτίσουμε μισό Ναύσταθμο γιά νά ὑποστηρίξουμε καθ’ ἕνα ἀπό αὐτά» εἶπε χαρακτηριστικά ἁρμόδιος ἐπιτελής. Ἀπ’ ἐναντίας ἡ ὁλλανδική πρότασις γιά δύο φρεγάτες Τύπου Μ εἶναι ἑλκυστική διότι τά πλοῖα αὐτά εἶναι ἡ ἐξέλιξις τῶν ἤδη ὑπαρχόντων τοῦ Τύπου S (Ἕλλη, Λῆμνος) ὁπότε μποροῦν ἀμέσως νά ἐνσωματωθοῦν χωρίς ἰδιαίτερες ἀπαιτήσεις ἐκπαιδεύσεως ἤ δημιουργίας ὑποδομῶν ὑποστηρίξεως. Ἡ ὁλλανδική πρότασις μπορεῖ νά σημάνει καί τήν παραγγελία τῶν νεωτέρας γενιᾶς πλοίων τύπου Sigma πού εἶναι σπονδυλωτῆς σχεδιάσεως ὥστε νά ἀνταποκρίνεται σέ κάθε ἀνάγκη, μπορεῖ ὅμως καί νά συνδυασθεῖ μέ τήν παραγγελία ἀμερικανικῶν πλοίων.
Νά σημειωθεῖ ὅτι οἱ ἀμερικανικές φρεγάτες τοῦ τύπου MMSC πού μᾶς προσφέρονται εἶναι οἱ χαμηλοτέρων δυνατοτήτων ἀπό ὅλες. Ὅπως ἐσχολιάσθη ἀπό κορυφαῖο παράγοντα, τά ἔχουν ὅλα «ἀλλά ἀπό λίγο». Ἡ τιμή τους ὅμως εἶναι συμφέρουσα. Ἀπ’ ἐναντίας τά γαλλικά πλοῖα εἶναι ἰσχυρά καί βαριά ὁπλισμένα, εἶναι ὅμως ἀκριβά.
Ἕνα ἄλλο σημαντικό ζήτημα εἶναι κατά πόσον καί μέ ποιούς θά μπορεῖ νά ὑπάρξει συνεργασία ὥστε νά ἐπωφεληθοῦν, ἀναλαμβάνοντας κατασκευαστικές ἐργασίες, ναυπηγεῖα στήν Ἑλλάδα. Ἐδῶ ὅλοι ἔχουν προτάσεις, τό πρόβλημα εἶναι ὅμως πώς θά εἶναι πολύ δύσκολη ἡ ἀξιοποίησίς τους. Ὅσον ἀφορᾷ στά Ναυπηγεῖα Ἐλευσῖνος οἱ ἐκτιμήσεις πού ἔχουν κάνει ἀμερικανικοί οἶκοι δέν εἶναι καί πολύ ἐνθαρρυντικές. Ἐκτιμοῦν ὅτι τά τεράστια χρέη τους, κυρίως πρός τό Ἑλληνικό Δημόσιο, τά καθιστοῦν μή βιώσιμα καί ὡς ἐκ τούτου ἀποτρέπουν τούς Ἕλληνες συνεργάτες τους νά ἐμπλακοῦν σέ αὐτά.
Τά Ναυπηγεῖα Σκαραμαγκᾶ ἀπό τήν ἄλλη πλευρά –πού δέν κατέστη δυνατόν νά ἰδιωτικοποιηθοῦν– παραμένουν σέ ἰδιότυπο ἰδιοκτησιακό καθεστώς. Παραμένουν στήν δίνη μιᾶς διαφορᾶς ἀνάμεσα στό Ἑλληνικό Δημόσιο καί τήν ἑταιρεία Priminvest τοῦ Ἰσκαντάρ Σάφα πού κατέχει τό 75% τῶν Ναυπηγείων (τό ὑπόλοιπο 25% παραμένει στήν ἰδιοκτησία τῆς γερμανικῆς ThyssenKrupp.) Γιά τήν διαφορά αὐτή εἶναι ἐν ἐξελίξει διαδικασία διεθνοῦς διαιτησίας ἐνῷ ἐκκρεμεῖ καί μία ἀπόφασις τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Δικαστηρίου πού καταλογίζει στόν Σκαραμαγκᾶ πρόστιμο πολλῶν ἑκατομμυρίων εὐρώ γιά παράνομες ἐπιδοτήσεις, τίς ὁποῖες ἔλαβε ὅταν ἰδιοκτήτης τῶν Ναυπηγείων ἦταν ἡ ΕΤΒΑ.
Ἡ κατάστασις εἶναι δηλαδή πολύπλοκος. Ὅμως τό Ναυτικό χρειάζεται πλοῖα καί αὐτό τό γνωρίζει πολύ καλά ὁ ὑπουργός Ἐθνικῆς Ἀμύνης Νῖκος Παναγιωτόπουλος, ὁ ὁποῖος συντονίζει μέ σύνεση τίς προσπάθειες τῆς στρατιωτικῆς ἡγεσίας νά προχωρήσει στήν καλύτερη δυνατή ἐπιλογή.
