Καταδίκη ἀπό τήν ΕΕ καί καταγγελίες γιά ὅπλα – Χαμηλός πῆχυς γιά 12 μίλια – casus belli
ΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ καρότου καί μαστιγίου ἀκολουθεῖ ἡ Ἑλλάς ἔναντι τῆς Τουρκίας. Ἀπό τήν μία κερδίζει διεθνῆ ὑποστήριξη, κυρίως ἀπό τήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση καί τίς ΗΠΑ, ἀπό τήν ἄλλη ὅμως ὑποχωρεῖ ὅσον ἀφορᾶ τά 12 μίλια καί τό casus belli, προσπαθῶντας νά διατηρήσει ἀνοικτούς τούς διαύλους ἐπικοινωνίας καί διαλόγου μέ τήν Ἄγκυρα. Μέ τόν τρόπο αὐτό ἡ Κυβέρνησις θά προσπαθήσει νά ἀποτρέψει τίς χειρότερες ἐξελίξεις καί νά διατηρήσει τήν κυριαρχία της στίς θαλάσσιες ζῶνες πού τῆς ἀνήκουν.
Ἡ διπλωματική στήριξις τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως πού ἐξασφαλίζει ἡ Ἑλλάς ἀπέναντι στήν Τουρκία, στήν ὑπόθεση τῶν θαλασσίων ὁριοθετήσεων, εἶναι τό πρῶτο πλεονέκτημα τῶν Ἀθηνῶν. Τό ἰσχυρό «χαρτί» εἶναι ἡ ἀπόφασις τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Συμβουλίου, τό ὁποῖο ἐπαναβεβαιώνει τά παλαιότερα συμπεράσματά του τῆς 22ας Μαρτίου, 20ῆς Ἰουνίου καί 17ης/18ης Ὀκτωβρίου 2019 σχετικῶς πρός τήν Τουρκία. Εἰδικώτερα, τό τουρκο-λιβυκό Μνημόνιο Κατανοήσεως γιά τήν ὁριοθέτηση δικαιωμάτων ἐπί θαλασσίων ζωνῶν στήν Μεσόγειο προσκρούει σέ κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατῶν, ἔρχεται σέ ἀντίθεση πρός τό Δίκαιο τῆς Θαλάσσης καί δέν εἶναι δυνατόν νά παραγάγει νομικά ἀποτελέσματα ἐπί τρίτων κρατῶν. Τό Εὐρωπαϊκό Συμβούλιο ἐπαναβεβαιώνει, πέραν πάσης ἀμφιβολίας, τήν ἀλληλεγγύη της πρός τήν Ἑλλάδα καί τήν Κύπρο ὡς πρός τίς ἐνέργειες τῆς Τουρκίας.
Αὐτή ἦταν καί ἡ ἐπιδίωξις τοῦ Πρωθυπουργοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη, ὁ ὁποῖος προσερχόμενος στήν Σύνοδο δήλωνε ὅτι δέν θά ἐνημερώσει ἁπλῶς τούς ὁμολόγους του γιά τίς ἐξελίξεις στήν Ἀνατολική Μεσόγειο. «Θά ζητήσω καί εἶμαι σίγουρος ὅτι θά λάβω τήν ἔμπρακτη στήριξή τους ἀπέναντι στήν τουρκική προκλητικότητα» τόνισε καί συνέχισε: «Τό δῆθεν memorandum of understanding μεταξύ Λιβύης καί Τουρκίας εἶναι ἄκυρο. Παραβιάζει κατάφωρα τά κυριαρχικά δικαιώματα τῆς χώρας καί δέν παράγει κανένα ἔννομο ἀποτέλεσμα. Ἡ Εὐρώπη ὑψώνει διπλωματικά τείχη ἀπέναντι στήν τουρκική προκλητικότητα. Καί σέ ὅλη αὐτή τή διαδικασία ἡ χώρα μας δέν εἶναι μόνη της. Ἔχει πολύ ἰσχυρούς συμμάχους. Πορευόμαστε μέ ψυχραιμία, μέ αὐτοπεποίθηση, ἀλλά κυρίως μέ σχέδιο καί μέ τή βεβαιότητα ὅτι ὁ ἑλληνικός λαός στηρίζει τίς πρωτοβουλίες μας».
Ἡ Ἀθήνα δηλώνει, ἐπίσης, ἱκανοποιημένη ἀπό τήν καταδίκη τῶν τουρκικῶν ἐνεργειῶν ἀπό τήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση ἀλλά καί σημαντικῶν χωρῶν ὅπως οἱ ΗΠΑ, ἡ Ρωσσία, τό Ἰσραήλ καί ἡ Αἴγυπτος.
Ἐπίκειται ἐν συνεχεία, συμφώνως πρός διπλωματικούς κύκλους στήν Ἀθήνα, ἡ ἀποκάλυψις τῶν ἐκβιασμῶν τῆς Τουρκίας πρός τήν Λιβύη, ἐκβιασμῶν πού ὁδήγησαν τήν Τρίπολη στήν ἀποδοχή τοῦ Μνημονίου. Τοῦτο δεικνύει καί ὅτι δέν ὑφίστανται οὐσιαστικοί ἔλεγχοι ἀπό τόν ΟΗΕ γιά τήν παράνομη διακίνηση ὅπλων στήν περιοχή. Οἱ ἴδιες πηγές ἀναφέρουν ὅτι ἡ Ἑλλάς διαθέτει στοιχεῖα καί φωτογραφίες πού ἀποδεικνύουν τήν παράνομη μεταφορά ὅπλων ἀπό τήν Τουρκία στήν Τρίπολη τῆς Λιβύης, τό ὁποῖο θά μποροῦσε νά χρησιμοποιηθεῖ γιά νά ζητηθοῦν εὐρωπαϊκές κυρώσεις κατά τῆς Λιβύης, κάτι πού ἐξετάζεται, ἄν καί ἡ Ἀθήνα δέν θέλει νά προκαλέσει κάτι πού θά βλάψει τόν λιβυκό πληθυσμό.
Οἱ ἴδιες πηγές τόνιζαν ἐξ ἄλλου ὅτι τά ὅρια τῆς ἑλληνικῆς ὑφαλοκρηπῖδος ἔχουν προσδιορισθεῖ καί γνωστοποιηθεῖ διά τοῦ Νόμου 4011/2011.
Ἐρωτήματα προκαλεῖ ὅμως ἡ ἀναφορά στό casus belli. Διπλωματικές πηγές σημειώνουν σχετικῶς ὅτι δέν ὑφίσταται στό διεθνές δίκαιο νομικό ἐπιχείρημα τύπου casus belli, καί ὡς ἐκ τούτου ἀγνοεῖται ἀπό τήν ἑλληνική διπλωματία. Δεδομένου ὅτι ἐδῶ καί δεκαετίες ἡ Τουρκία θεωρεῖ casus belli τήν ἐπέκταση τῶν χωρικῶν ὑδάτων τῆς Ἑλλάδος πέραν τῶν ἕξι μιλίων, δέν εἶναι σαφές τί ἀκριβῶς σημαίνει ἡ ἄρνησις αὐτή.
Πάντως, οἱ προαναφερθεῖσες διπλωματικές πηγές τόνιζαν ὅτι ἡ κλιμάκωσις στίς σχέσεις Ἑλλάδος καί Τουρκίας ὀφείλεται ἀποκλειστικῶς στίς κινήσεις τῆς Ἀγκύρας καί ἐπεσήμαιναν ὅτι ἡ Ἀθήνα ἐπιθυμεῖ κλῖμα συνεννοήσεως ἐπιδιώκοντας νά κρατηθοῦν ἀνοικτοί οἱ δίαυλοι ἐπικοινωνίας. Γιά αὐτό καί ἡ Ἀθήνα παραμένει ὑπέρ τῆς διαδικασίας τῶν Μέτρων Οἰκοδομήσεως Ἐμπιστοσύνης. Αὐτό δέν σημαίνει ὅτι ἡ ἑλληνική πλευρά θά εἶναι παθητική, ἀλλά ἀπ’ ἐναντίας τό Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν ἔχει ἤδη ἀναλάβει πρωτοβουλίες πρός τόν ΟΗΕ, προκειμένου νά μήν ἀναρτηθεῖ τό κείμενο τοῦ μνημονίου στήν ἱστοσελίδα τοῦ Ὀργανισμοῦ λόγω τῆς ἀκυρότητός του, κάτι πού θά ἐπαναλάβει ὁ Νῖκος Δένδιας κατά τήν συνάντηση πού θά ἔχει στήν Γενεύη μέ τόν Γενικό Γραμματέα Ἀντόνιο Γκουτέρρες.
Κατέστη σαφές, πάντως, ὅτι ἡ Ἑλλάς εἶναι πρόθυμη νά δεχθεῖ προσφυγή στήν Χάγη, ἀλλά δέν πρόκειται νά τό πράξει ὑπό τήν ἀπειλήν πιέσεων. Θά πρέπει νά ἔχει προηγηθεῖ διμερής διάλογος, κάτι πού εἶναι ἀπαραίτητο δεδομένου ὅτι γιά νά ἐνεργοποιηθεῖ τό Διεθνές Δικαστήριο θά πρέπει νά ἔχει ὑπάρξει «συνυποσχετικό» ὅλων τῶν προσφευγόντων πλευρῶν. Πάντως, ἡ ἑλληνική πλευρά δέν φαίνεται διατεθειμένη νά προχωρήσει σέ ἐπέκταση τῶν χωρικῶν ὑδάτων της στά 12 μίλια στό Ἰόνιο (ὑπάρχουν σχετικές εἰσηγήσεις), θεωρῶντας ὅτι κάτι τέτοιο θά σήμαινε ἀποδοχή τοῦ γεγονότος ὅτι στό Αἰγαῖο ἰσχύει «κάτι διαφορετικό».
Ὅσο γιά τίς «κόκκινες γραμμές» τῆς χώρας μας, ζήτημα τό ὁποῖο ἐτέθη εὐθέως, διπλωματικός ἐκπρόσωπος ὑπεξέφυγε κατά τρόπον ἄκρως διπλωματικό δηλώνοντας: «Ἐγώ πάντως εἶμαι Παναθηναϊκός»!