«Δέν ἔχουν χωροθετηθεῖ, δέν συνδέονται μέ ἄσκηση κυριαρχίας-κυριαρχικῶν δικαιωμάτων, εἶναι… περιβαλλοντικό ζήτημα» – Ἀπόπειρα κατευνασμοῦ τοῦ Προέδρου Ἐρντογάν ἐν ὄψει τῆς ἐπισκέψεως τοῦ Πρωθυπουργοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη στήν Ἄγκυρα – Ἄτακτος ὑποχώρησις στό Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης – Θά ἀπόσχει ἡ Ἑλλάς, μετά τίς σφοδρές ἀντιδράσεις τῆς Σερβίας
ΥΠΑΝΑΧΩΡΕΙ ὡς πρός τήν ἄσκηση κυριαρχίας σχετικῶς πρός τά θαλάσσια πάρκα στό Αἰγαῖο, γιά τά ὁποῖα ἐδημιουργήθη θόρυβος τίς τελευταῖες ἡμέρες, ὁ ὑπουργός Ἐξωτερικῶν κ. Γεραπετρίτης, προσπαθῶντας νά ὑποβαθμίσει τό ζήτημα σέ καθαρῶς περιβαλλοντικό καί νά τό ἀποσυνδέσει ἀπό τήν κυριαρχία καί τά κυριαρχικά δικαιώματα τῆς Ἑλλάδος στό Ἀρχιπέλαγος. Δεδομένων τῶν ἐντόνων ἀντιδράσεων τῆς Τουρκίας, οἱ δηλώσεις τοῦ κ. Γεραπετρίτη ἑρμηνεύονται ὡς ἀπόπειρα κατευνασμοῦ τοῦ Προέδρου Ἐρντογάν, καθώς, ὅπως ὁ ἴδιος διαβεβαιώνει, τό προγραμματισμένο ταξίδι τοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη στήν Ἄγκυρα τόν ἐρχόμενο μῆνα Μάιο θά γίνει. Ὁ ὑπουργός Ἐξωτερικῶν ὁμίλησε γιά «ὑπεραντίδραση» καί διεβεβαίωσε ὅτι τά πάρκα αὐτά δέν ἔχουν ἀκόμη χωροθετηθεῖ, ἀφήνοντας ἀνοικτό τό ἐνδεχόμενο νά διαφοροποιηθοῦν τά σχέδια τῆς ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως καί νά ἀλλάξει ἡ ὁριοθέτησίς των. Ἡ ὑπαναχώρησις αὐτή δημιουργεῖ ἐρωτήματα ὡς πρός τήν σταθερότητα τῶν ἑλληνικῶν θέσεων.
Εἰδικώτερα, μιλῶντας πρός τόν ραδιοφωνικό σταθμό Κανάλι 1 τοῦ Πειραιῶς καί τόν δημοσιογράφο Χάρη Παυλίδη, ὁ κ. Γεραπετρίτης ἀνέφερε:
«Νομίζω ὅτι ὑπῆρξε μία ὑπεραντίδραση στό ζήτημα αὐτό. Τά δεδομένα εἶναι πάρα πολύ συγκεκριμένα. Τά πάρκα αὐτά, τά ὁποῖα ἐντάσσονται στό πλαίσιο τῆς ἄσκησης τῆς κυριαρχίας καί τῶν κυριαρχικῶν δικαιωμάτων τῆς χώρας μας, δέν ἔχουν ἀκόμα χωροθετηθεῖ.
Θά χωροθετηθοῦν στό πλαίσιο περιβαλλοντικῶν κριτηρίων πού ἔχουν νά κάνουν μέ τήν προστασία τῶν θαλασσίων εἰδῶν καί γενικότερα τήν προστασία τῶν νερῶν. Δέν ἀσκεῖ καμμία ἀπολύτως ἐπιρροή στά ὑποκείμενα κυριαρχικά μας δικαιώματα καί οὔτε θά μποροῦσε ποτέ ἡ Ἑλλάδα νά παραιτηθεῖ ἀπό ὁποιοδήποτε ἀπό τά δικαιώματά της αὐτά. Νομίζω κατά τοῦτο ὅτι ἦταν μᾶλλον ὑπερβολική ἡ ἀντίδραση, ἡ ὁποία ἀποτυπώθηκε ἀπό τήν Τουρκία. Δέν ἔχω τήν αἴσθηση ὅτι αὐτό θά ἀσκήσει οὐσιώδη ἐπιρροή στή δική μας συνεργασία. Καί σέ κάθε περίπτωση δέν πρόκειται νά σταματήσει ἐμᾶς ἀπό τό νά κάνουμε τή χωροθέτηση αὐτή, ὅπως θά καθοριστεῖ μέ βάση, ὅπως σᾶς εἶπα, ἀμιγῶς περιβαλλοντικά κριτήρια».
Πέρα ἀπό αὐτήν τήν συγκεκριμένη ἀναφορά, ὅμως, ὁ ὑπουργός Ἐξωτερικῶν ἀπέρριψε τήν ἰδέα τῆς καταγγελίας τῆς Διακηρύξεως τῶν Ἀθηνῶν, ζήτημα τό ὁποῖο εἶχε θέσει μέ πρωτοσέλιδό της ἡ «Ἑστία». Ὁ σχετικός διάλογος ἦταν ὁ ἀκόλουθος:
«ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κάποιοι λένε, κύριε Γεραπετρίτη, γιατί ἡ Ἑλλάδα –καί μάλιστα ὑπάρχει καί σέ πρωτοσέλιδο ἐφημερίδας σήμερα– δέν καταγγέλλει τήν παραβίαση τῆς Διακήρυξης τῶν Ἀθηνῶν;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Μέ κάθε σεβασμό, θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά πῶ ὅτι ἡ Διακήρυξη τῶν Ἀθηνῶν –ἐπειδή τήν δουλέψαμε πάρα πολύ καί τή δούλεψα κι ἐγώ προσωπικά– εἶναι σαφές ὅτι διαλαμβάνει σαφῆ ἀναφορά στό ὅτι οἱ θέσεις τῶν δύο χωρῶν δέν μεταβάλλονται. Πρέπει νά ὑπάρχει ἀποδοχή ἐκ μέρους τῶν μερῶν γιά τίς νομικές θέσεις τῶν δύο χωρῶν, ὑπό τήν ἔννοια ὅτι δέν πρόκειται νά ἀλλάξουν οἱ βασικές τους θέσεις. Ἡ νομική θέση καί τῆς Ἑλλάδας καί τῆς Τουρκίας παραμένει. Ἐκεῖνο τό ὁποῖο ἀλλάζει μέ τή Διακήρυξη τῶν Ἀθηνῶν εἶναι ὅτι ἔχουμε συμφωνήσει ἔτσι ὥστε νά ὑπάρχει μιά ἀπόπειρα φιλικῆς διευθέτησης τῶν διαφορῶν αὐτῶν. Ἄρα ἡ Διακήρυξη τῶν Ἀθηνῶν, ὅπως καί κάθε διεθνής συμφωνία, δέν σημαίνει ὅτι τά συμβαλλόμενα μέρη παραιτοῦνται ἀπό τίς βασικές τους νομικές θέσεις.
Ἡ Ἑλλάδα ἔχει τίς βασικές θέσεις πού στηρίζονται στό Διεθνές Δίκαιο καί ἰδίως τό Δίκαιο τῆς Θάλασσας. Δέν πρόκειται ποτέ νά ἀποδεχθεῖ ὁποιαδήποτε συζήτηση σέ ὅ,τι ἀφορᾶ θέματα πού ἀνάγονται στήν κυριαρχία της. Δέν θά συζητήσουμε ποτέ οὔτε γιά τήν ἀποστρατικοποίηση, τή φερόμενη ἐκ μέρους τῆς Τουρκίας, οὔτε γιά ζητήματα γκρίζων ζωνῶν, οὔτε γιά τήν θρησκευτική μειονότητα τῆς Θράκης. Ἐφ’ ὅσον ἡ Τουρκία ἔχει ὡς βασική θέση ὁρισμένα ἀπό τά ζητήματα αὐτά, μπορεῖ νά τή διατηρεῖ. Δέν παραιτεῖται προφανῶς.
Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ἀντιλαμβανόμαστε ὅτι θά πρέπει οἱ θέσεις αὐτές νά ἐκφράζονται ἐντός ὁρισμένου πλαισίου καί νά ἐπιχειρεῖται πάντοτε νά ἀποσυμπιέζεται ἡ ἔνταση πού παράγεται. Δέν θά μποροῦσε καμμία ἑλληνική κυβέρνηση νά ἔρθει καί νά συμφωνήσει γιά παραίτηση ἀπό ὁποιοδήποτε τέτοιο δικαίωμά της. Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τήν Τουρκία. Ἄρα, θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά πῶ ὅτι εἶναι ἐντελῶς ἐσφαλμένη ἡ ἀνάγνωση, ἡ ὁποία ἀναφέρει ὅτι ἡ Διακήρυξη τῶν Ἀθηνῶν σημαίνει καί παραίτηση τῶν μερῶν ἀπό τίς βασικές τους θέσεις».
Ἄτακτο ὑποχώρηση ὅμως τῆς ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως συνιστοῦν καί τά ὅσα ὑπεστήριξε ὁ κ. Γεραπετρίτης γιά τήν εἰσδοχή τοῦ Κοσσυφοπεδίου στό Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης. Ὁ ὑπουργός Ἐξωτερικῶν «ἄδειασε» τήν Ντόρα Μπακογιάννη, πού προήδρευε τῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Κοινοβουλευτικῆς Συνελεύσεως πού εἶχε προβεῖ σέ θετική εἰσήγηση. Εἶναι προφανές ὅτι καί αὐτή ἡ ἀλλαγή πλεύσεως ὑπῆρξε ἀποτέλεσμα ἀντιδράσεων. Σέ αὐτήν τήν περίπτωση τῶν σφοδρῶν ἐπικρίσεων τοῦ Βελιγραδίου, πού προφανῶς προβλημάτισαν τήν Ἀθήνα. Ὁ κ. Γεραπετρίτης κατέστησε σαφές ὅτι τόσο ἡ ἔκθεσις τῆς Ἐπιτροπῆς τῆς κ. Μπακογιάννη ὅσο καί ἡ ἀπόφασις τῆς Κοινοβουλευτικῆς Συνελεύσεως τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης (καί αὐτή θετική γιά τήν εἰσδοχή τοῦ Κοσσυφοπεδίου) εἶναι μή δεσμευτικές. Δεσμευτική θά εἶναι ἡ ἀπόφασις τοῦ Συμβουλίου Ὑπουργῶν, τό ὁποῖο θά συγκληθεῖ στίς 16 Μαΐου κατά τήν ὁποία ἡ Ἑλλάς θά ἀπόσχει. Εἶπε συγκεκριμένως:
«Ἐκεῖνο τό ὁποῖο θέλω νά τονίσω εἶναι ὅτι, ἀνεξαρτήτως τῆς θέσης πού ἔχει ἐκφραστεῖ τόσο στό ἐπίπεδο τῆς ἔκθεσης τῆς Ἐπιτροπῆς ὅσο καί τῆς Κοινοβουλευτικῆς Συνέλευσης –πού ἐπαναλαμβάνω ἀποτελεῖται ἀπό μέλη κοινοβουλευτικά, δέν εἶναι κυβερνήσεις τῶν κρατῶν μελῶν– ἡ θέση τῆς Ἑλλάδας παραμένει σταθερή καί ἀναλλοίωτη. Ὅπως πράξαμε καί στό παρελθόν σέ ἀντίστοιχες περιπτώσεις, ἡ Ἑλλάδα θά ἀπέχει ἀπό τήν ψηφοφορία αὐτή. Δέν θά ὑποστηρίξει δηλαδή τό αἴτημα γιά ἔνταξη τοῦ Κοσόβου στό Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης γιά λόγους πολιτικούς».
Καί συνέχισε: «Ἡ Ἑλλάδα παραμένει στήν ἐξωτερική πολιτική ἀρχῶν. Δέν ἀλλάζουμε ἄποψη, εἰ μή μόνον ἄν ἀλλάζουν τά πραγματικά περιστατικά ἐπί τῇ βάσει τῶν ὁποίων λαμβάνονται οἱ ἀποφάσεις. Θά συνεχίσουμε σέ αὐτή τή λογική τῶν ἀρχῶν. Ἐμεῖς ἐνθαρρύνουμε τή συζήτηση μεταξύ Πρίστινας καί Βελιγραδίου. Ἔχουν ἐξ ἄλλου ὑπάρξει ἀποφάσεις πρός τήν κατεύθυνση αὐτή στήν Ἀχρίδα. Θέλουμε τήν εἰρηνική ἐπίλυση τῶν διαφορῶν. Βεβαίως, αὐτό ἐξαρτᾶται ἀπό τή βούληση τῶν μερῶν νά συνταχθοῦν μέ τά συμφωνημένα καί μέ τό Διεθνές Δίκαιο. Κατά τοῦτο, στήν παροῦσα φάση ἡ ἑλληνική κυβέρνηση θά ἀπέχει ἀπό τήν ψηφοφορία αὐτή».
