Στρατηγικό σύνορο τῆς Δύσεως ἡ Ἑλλάς – Τετραπλή συμμαχία μέ Κύπρο-Ἰσραήλ-Ἀμερική
ΔΗΛΩΣΕΙΣ ὅπως αὐτές πού ἔκανε χθές μετά τό πέρας τῆς συναντήσεώς του μέ τόν ἀναπληρωτή ὑπουργό Ἐξωτερικῶν Γιῶργο Κατρούγκαλο ὁ Ἀμερικανός ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Μάικ Πομπέο, ἡ Ἑλλάς εἶχε χρόνια νά ἀκούσει.
Διαρκούσης τῆς σταθερῆς συμμαχικῆς σχέσεως ΗΠΑ – Τουρκίας οἱ Ἀμερικανοί ἀξιωματοῦχοι ἦταν διαχρονικῶς ἀρκετά φειδωλοί ἐπί τῆς οὐσίας μαζί μας. Τό βάρος τους ἔπεφτε στήν Ἄγκυρα. Ἀπό τήν στιγμή πού ὁ Ἐρντογάν ἄρχισε νά ἀπομακρύνεται ἀπό τήν δυτική συμμαχία καί ἡ Δύσις ἀντιμετώπισε κενό ἀσφαλείας στήν περιοχή, τά πάντα ἄλλαξαν. Οἱ ΗΠΑ ἄρχισαν νά μᾶς βλέπουν μέ ἄλλο μάτι καί νά συζητοῦν εἰς βάθος μέ τούς ἐκπροσώπους τῆς ἑλληνικῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς.
Ὅ,τι συνέβη χθές στήν Οὐάσιγκτων ἄρχισε ἐπί τῶν ἡμερῶν Κοτζιᾶ στό Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν. Κορυφαία στιγμή αὐτῆς τῆς διαδρομῆς ἦταν ἡ χθεσινή ἡμέρα, πού ὁ κ. Πομπέο ἀνεκήρυξε τήν πατρίδα μας «στρατηγικό σύνορο» τῆς Δύσεως στήν περιοχή καί ἀνέφερε ὅτι οἱ ΗΠΑ «θά ἐνισχύσουν τήν ἑταιρική σχέση τους γιά τήν ἄμυνα καί τήν ἀσφάλεια» μέ τήν Ἑλλάδα, τό Ἰσραήλ καί τήν Κύπρο.
Ὅποιος μελετήσει προσεκτικά τό κείμενο τοῦ κοινοῦ ἀνακοινωθέντος ΗΠΑ – Ἑλλάδος γιά τόν στρατηγικό διάλογο καί παρατηρήσει σωστά τίς δηλώσεις Πομπέο, θά ἀνακαλύψει δύο διπλωμάτες τῶν ΗΠΑ πίσω ἀπό αὐτές.
Ὁ πρῶτος εἶναι ὁ βοηθός ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Γουέστ Μίτσελλ, ὁ ὁποῖος ἔχει εἰσαγάγει τήν ἔννοια τῶν στρατηγικῶν συνόρων στήν ὁρολογία τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς τῶν ΗΠΑ. Ὁ Μίτσελλ σέ ἀντίθεση μέ τό Ἀμερικανικό Πεντάγωνο ἔχει τήν ἄποψη ὅτι ἡ Τουρκία ὁδεύει πρός βίαιη «πακιστανοποίηση» καί ὅτι εἶναι χαμένη ὑπόθεσις γιά τήν Δύση. Ὅταν λοιπόν ὁ Πομπέο χαρακτηρίζει τήν χώρα μας «κρίσιμη σύμμαχο τῶν ΗΠΑ» καί «στρατηγικό σύνορο», στήν πραγματικότητα υἱοθετεῖ μία ὁλόκληρη ἀντίληψη γιά τόν ρόλο τῆς Τουρκίας στήν περιοχή.
Τό αὐτό συμβαίνει ὅταν στό κοινό ἀνακοινωθέν γίνεται ἀναφορά σέ «ἄμυνα καί ἀσφάλεια», «κράτος δικαίου καί ἀντιτρομοκρατία», «ἐνεργειακή συνεργασία», «αὔξηση τῆς ὑποστηρίξεως στόν τριμερῆ διάλογο Ἑλλάδος-Ἰσραήλ-Κύπρου ὅπου ἔχουν προκληθεῖ». (Τό ἀνακοινωθέν ἀναλυτικῶς στήν σελ. 6.)
Ὅταν ἐπίσης ὁ Πομπέο χαρακτηρίζει τήν Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν σημαντική, λέγοντας ὅτι «θά ἐνισχύσει τόν ρόλο τῆς Ἑλλάδος στά Βαλκάνια καί πώς θά συμβάλλει στήν μείωση τῆς κακόβουλης ρωσσικῆς ἐπιρροῆς στήν περιοχή» γιά τούς μυημένους, εἶναι σαφές πώς πίσω ἀπό αὐτές τίς διατυπώσεις εὑρίσκεται ὁ Ἀμερικανός πρεσβευτής στήν Ἀθήνα Τζέφφρυ Πάυατ. Τό ἐπίθετο «κακόβουλος» –ὅταν ὁ κ. Πάυατ ἀναφέρεται στήν Ρωσσία εἶναι ἕνα ἀπό τά πλέον ἀγαπημένα του– δείχνει τό κοινό ἀνακοινωθέν, καί στό σημεῖο πού περιγράφει τήν ἐνεργειακή συνεργασία μεταξύ τῶν δύο χωρῶν.
Εἶναι περίπου copy paste οἱ δημόσιες δηλώσεις του, ἄν δέν τό ἔχει γράψει ὁ ἴδιος. Ἐνδεικτικῶς: «Οἱ ΗΠΑ ὑπεγράμμισαν τήν πρόσφατη ἄμεση ἀγορά ἀμερικανικοῦ φυσικοῦ ἀερίου ἀπό τήν Ἑλλάδα καί τίς συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις γιά μιά μακροπρόθεσμη συμφωνία προμήθειας.
Ὑπό αὐτό τό πρῖσμα οἱ ΗΠΑ ἐπήνεσαν τήν πρόοδο πού ἔχει σημειώσει ἡ Ἑλλάς σέ ἐνεργειακά ἔργα πού σχετίζονται μέ τήν διεύρυνση τοῦ τερματικοῦ σταθμοῦ φυσικοῦ ἀερίου τῆς Ρεβυθούσας, τόν Διαδριατικό ἀγωγό φυσικοῦ ἀερίου (TAP) καί τόν ἀγωγό διασυνδέσεως Ἑλλάδος – Βουλγαρίας. Ἐπί πλέον, οἱ ΗΠΑ ἐξέφρασαν τήν στήριξή τους στήν ἐνίσχυση τοῦ τερματικοῦ σταθμοῦ φυσικοῦ ἀερίου στήν Ἀλεξανδρούπολη καί στόν ἀγωγό Eastmed, μέ ἕναν ἐμπορικῶς ἐφικτό τρόπο».
Ἀπό τά κείμενα καί τίς δηλώσεις προκύπτει, λοιπόν, κατ’ ἀρχήν μία ἱστορική μεταβολή στήν περιοχή μας, ἡ ὁποία ὀφείλεται περισσότερο στήν σύγκρουση πού ἐπέλεξε νά ἔχει μέ τίς ΗΠΑ ὁ Πρόεδρος τῆς Τουρκίας Ταγίπ Ἐρντογάν παρά μέ τίς ἰδιαίτερες ἱκανότητες τῆς ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως πού στηρίχθηκε ἀπό τίς ΗΠΑ γιά νά καλύψει τό μεῖζον γεωπολιτικό κενό.
Ὡστόσο, δέν μποροῦμε νά μήν ἐπισημάνουμε τήν μεταβολή. Ἡ τριγωνική σχέσις ΗΠΑ-Τουρκίας-Ἑλλάδος τῆς δεκαετίας τοῦ 1980 δέν ὑφίσταται πλέον. Τό ταγκό εἶναι χορός μόνο γιά δύο.
