Ἡ διαταγή Καρούσου στήν μάχη τῆς Ἁγίας Τηλυρρίας στήν Κύπρο, Αὔγουστος 1964
ΘΑ ΞΕΜΟΛΥΝΟΥΜΕ ΤΑ ΑΓΙΑ ΧΩΜΑΤΑ – ΘΕΙΑ ΔΑΦΝΗ ΑΝ ΩΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ
Η «ΕΣΤΙΑ» δέν ξεχνᾶ. Σάν σήμερα πρίν ἀπό 56 ὁλόκληρα χρόνια διεξήχθη στήν Μεγαλόνησο ἡ μάχη τῆς Ἁγίας Τηλλυρίας μεταξύ δυνάμεων τῆς Κυπριακῆς Ἐθνικῆς Φρουρᾶς καί τῶν τουρκικῶν δυνάμεων πού μετεστάθμευαν στήν Κύπρο. Ἡ Ἐθνική Φρουρά ἐνισχύθηκε τήν τελευταία στιγμή ἀπό τά τάγματα 501 καί 508 τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ τῆς Βέροιας, οἱ ἄνδρες τῶν ὁποίων ἀνεχώρησαν μυστικά ἀπό τό Μεγάλο Πεῦκο μέ τό πλοῖο «Ἤπειρος» τοῦ Ποταμιάνου γιά τήν Λεμεσό. Προηγουμένως παρέλαβαν ἕνα μικρό βαλιτσάκι πού περιεῖχε μιά κυπριακή ταυτότητα, πολιτικά ροῦχα καί ἕνα ὅπλο M1. Μεταξύ αὐτῶν οἱ νεαροί εἰκοσάχρονοι φαντάροι Γιῶργος Μαδοῦρος ἀπό τήν Ἀρκαδία μέ τό ψευδώνυμο Σίμος Τοπαρίδης ἀπό τό Δίκωμο, Κώστας Μπερτζελέτος ἀπό τά Λιόσια μέ τό ψευδώνυμο Λέανδρος Κυριακίδης, φοιτητής Μονῆς Κύκκου, Στέλιος Κοττάκης ἀπό τήν Αἴγινα μέ τό ψευδώνυμο Φροῖξος Κοτσάρας ἀπό τήν Λευκωσία, Μενέλαος Ἀλαίσκας, Γιῶργος Ρούτσης καί δεκάδες ἄλλοι. Μέ τήν ἄφιξή τους ἀφοῦ βοήθησαν στήν φόρτωση τῶν πυρομαχικῶν καί μέ περιπολίες στόν Πενταδάκτυλο προωθήθηκαν στήν πρώτη γραμμή στά Κόκκινα ὅπου οἱ μάχες ἤδη ἐμαίνοντο. Ἡ Ἐθνική Φρουρά καί οἱ Καταδρομεῖς ὑπό τίς διαταγές τοῦ ταγματάρχου Καρούζου εἶχαν ἀναλάβει δράση καί κατατρόπωναν ἤδη τούς Τούρκους στήν μάχη τῆς Μανσουρᾶς. Τά τάγματα 501-508 ἐπεριορίσθησαν ἔτσι σέ ὑποστηρικτικό ρόλο. Ὡστόσο, οἱ ἄνδρες τους κινδύνευσαν ἀπό φωτιά πού προεκάλεσαν στό σημεῖο πού στρατοπέδευσαν καί ἐσώθησαν ἀπό βέβαιο θάνατο μετά ἀπό εἰδοποίηση τοῦ Κυπρίου στρατιωτικοῦ Ὑφικράτου Ταρασίδη. Παρέμειναν στό νησί γιά 18 μῆνες.
Τήν ἄγνωστη αὐτή νίκη τῆς Ἐθνικῆς Φρουρᾶς θυμηθήκαμε ἀπό διηγήσεις τῶν πρωταγωνιστῶν καί ἀπό τήν ἀπόφαση τῆς ἑλληνικῆς πολιτείας νά τιμήσει μέ σύνταξη ὅλους ὅσοι μετεῖχαν στίς μάχες τοῦ 1964 καί 1974 στήν Κύπρο. Διότι οἱ ἴδιοι δέν διεκδίκησαν ποτέ εὔσημα. Τήν θυμηθήκαμε ἐπίσης διότι ὁ ἀδερφός μας ἀπό τήν Κύπρο, Ἀντώνης Ἀντωνᾶς, συνέταξε ἕνα ὡραῖο κείμενο, στό ὁποῖο θυμίζει πῶς οἱ Ἕλληνες καί οἱ Κύπριοι μαζί κατατρόπωσαν τίς τουρκικές δυνάμεις ἐκεῖνο τόν Αὔγουστο. Τό δημοσιεύουμε γιά νά θυμόμαστε ὅλοι ἀπό ποῦ ἐρχόμεθα καί τί ὑποχρεώσεις ἔχουμε στήν Κύπρο μας.
«1964. 1η Αὐγούστου: Ἡ Ἐθνική Φρουρά στέλνει τάγμα στήν περιοχή, γιά νά περιορίσει τήν περαιτέρω προώθηση τῶν Τούρκων στά ἱερά χώματα τῆς Ἁγίας Τηλλυρίας… Οἱ ἐθνοφρουροί μας μέ ἡγήτορες Ἕλληνες ἀξιωματικούς, μέ Ἑλληνικές σημαῖες, ἐμβατήρια καί μέ ἐφ’ ὅπλου λόγχη εἶναι ἕτοιμοι νά πετάξουν τούς βαρβάρους στή θάλασσα…
Οἱ Τοῦρκοι ἐξτρεμιστές ἐνισχυμένοι μέ βαρύ ὁπλισμό καί ἑκατοντάδες γιουρούκηδες καί Τούρκους ἀξιωματικούς, μέ ἰταμές προκλήσεις καί ἐπιθέσεις κατά Ἑλληνοκυπρίων ἀμάχων, ἐπεδίωκαν πλέον τήν κατάληψη ὁλόκληρης τῆς Ἁγίας Τηλλυρίας… καί συνέχισαν τίς προκλήσεις… Ἡ ἀρχή τοῦ τέλους των… Μέ κόκκινο οἱ Τουρκοκυπριακοί θύλακες, οἱ ὁποῖοι ἦταν ἐνισχυμένοι μέ βαρύτατο σύγχρονο ὁπλισμό καί ἑκατοντάδες Τούρκους στρατιῶτες. Ὁ ἀτομικός ὁπλισμός τῶν ἐθνοφρουρῶν μας ἦταν τοῦ Β ΠΠ…
7 Αὐγούστου 1964: Ἡ διαταγή τοῦ Γρίβα μέ τήν σύμφωνο γνώμη καί τοῦ Μακαρίου, γιά ἐξουδετέρωση τοῦ θύλακα Μανσούρας – Κοκκίνων καί ὁ βάρβαρος βομβαρδισμός τῆς Τηλλυρίας μέ ἐμπρηστικές βόμβες ναπάλμ, ἀπό τούς Τούρκους…
- 7 Αὐγούστου: Ἰσχυρά πυρά τῶν Τούρκων ἐπικρατοῦν στήν περιοχή τῆς Τηλλυρίας (Μανσούρακαι Μοσφίλι). Ἡ Ἐθνική Φρουρά ἐπιχειρεῖ μέ ἐπιτυχία τήν κατάληψη τοῦ «Λωρόβουνου».
- 8 Αὐγούστου: Αἱματηρή μέρα. Ἡ Ἐθνική Φρουρά πετυχαίνει τά σχέδιά της καί ἡ τοποθεσία «Λωρόβουνος» καταλαμβάνεται, ἐνῶ ὁ τουρκικός στρατός τράπηκε σέ φυγή. Δημοσιογραφικές στῆλες ἔκαναν λόγο γιά εἰκοσιτέσσερεις νεκρούς καί πέραν τῶν διακοσίων τραυματιῶν. Οἱ Τοῦρκοι εἶχαν δεκάδες νεκρούς καί τραυματίες χωρίς νά εἶναι γνωστός ὁ ἀκριβής ἀριθμός. Ἐπίσης, οἱ δημοσιογραφικές στῆλες ἀνέφεραν ὅτι στίς 11.30π.μ. δόθηκε διαταγή γιά ἔφοδο πρός Ἀλέβγαν, Σελάιν τ’ Ἄππι, Ἅγιο Θεόδωρο καί Μανσούρα. Οἱ λοφοσειρές κάηκαν στήν κυριολεξία ἀπό τά σφοδρά πυρά ἀπό τίς ἀλλεπάλληλες ἐκρήξεις βλημάτων τῶν βαρέων τηλεβόλων. Τό μεσημέρι ἡ περιοχή Παχυάμμου-Κοκκίνων δέχθηκε πυρά. Ὁ Παχύαμμος δέχθηκε πυρά ἀπό ὅλμους τῶν Τούρκων. Ἀπό τίς ἐκρήξεις τό χωριό ἐκκενώθηκε καί τά γυναικόπαιδα μεταφέρθηκαν γιά νά εἶναι ἀσφαλῆ.
- 9 Αὐγούστου: Στίς 10.40π.μ. τουρκικά πυρά στρέφονται πρός τόν ἄμαχο πληθυσμό. Σέ αὐτή τήν τουρκική βαρβαρότητα χρησιμοποιήθηκαν ρουκέτες, πολυβόλα καί ἐμπρηστικές ἀμερικάνικες βόμβες ναπάλμ. Ἡ τουρκική ἀεροπορία κτύπησε τήν Πόλη Χρυσοχούς, τά χωριά Γιαλιά, Λίμνη καί Πωμό. Στήν 1.00μ.μ. ἡ τουρκική ἀεροπορία ἐπιτίθεται ἐναντίον τῶν χωριῶν Πύργου καί Γουδιοῦ. Τό ἀποκορύφωμα τῆς βαρβαρότητας σημειώθηκε μέ βομβαρδισμούς στό κινητό νοσοκομεῖο κοντά στόν Παχύαμμο, τό ὁποῖο ἔφερε τά διακριτικά σημεῖα τοῦ Ἐρυθροῦ Σταυροῦ. Σέ αὐτή τήν ἐπίθεση σκοτώθηκε ὁ γιατρός τήν μονάδας, πέντε νοσοκόμοι καί ἕξι τραυματίες. Ἡ τουρκική βαρβαρότητα δέν σταμάτησε ἐδῶ ἀφοῦ συνέχισαν μέ τήν καταστροφή σχολείων καί ἐκκλησιῶν.
Οἱ προκλήσεις τῶν Τούρκων ἐντάθηκαν στίς 4 καί 5 Αὐγούστου καί ἐπεκτάθηκαν περαιτέρω στίς 6 τοῦ μηνός, ὅταν τό στρατηγικῆς σημασίας ὕψωμα «Ἀκόνι» καταλήφθηκε ἀπό τήν Ἐθνική Φρουρά μετά ἀπό τήν ἐκεῖ ἀποχώρηση μελῶν τῆς Εἰρηνευτικῆς Δύναμης.
Ὅταν τό ἀντελήφθησαν αὐτό οἱ τρομοκράτες Τοῦρκοι προσπάθησαν νά καταλάβουν τό ὕψωμα, χωρίς ὅμως ἀποτέλεσμα χάρη στήν ἡρωική ἀντίσταση τῶν ἐθνοφρουρῶν πού τό ὑπεράσπιζαν.
Οἱ τρεῖς πρόχειροι σταυροί πού στήθηκαν στόν «Λωρόβουνο» γιά τούς ἰσάριθμους ἥρωες τῆς 31ης Μοίρας Καταδρομῶν, ἡ ὁποία κατέλαβε τό τουρκικό ὀχυρό πού βρισκόταν στό ὕψωμα αὐτό.
Ὁ Ταγματάρχης Καροῦσος, στήν ἡμερήσια διαταγή του στίς 2 Αὐγούστου 1964, ἀναφέρει προφητικά: «Στρατιῶτες, χαράξαμε τοῦ Ἐθνικοῦ μας δρόμου τό μῆκος. Θά τόν βαδίσουμε τώρα κι ἄς στέκει σκληρός. Δέν θά γυρίσουμε πίσω στρατιῶτες. Οἱ Ἕλληνες ποτέ δέν γυρίζουν. Ἕλληνες εἴμαστε κι ἑνωμένοι σάν Ἕλληνες θά κερδίσουμε τή ζωή, ξεμολύνοντας τά ἅγιά μας χώματα. Κι ἄν τύχει στήν πορεία μας αὐτή νά χαθοῦμε, θεία ἡ Δάφνη, ὡς Ἕλληνες θά πεθάνουμε». Τό τίμημα τῆς μάχης πού θά ἀκολουθήσει στίς 7 Αὐγούστου 1964, θά εἶναι βαρύ.
Ἡ Μοῖρα χάνει τρία παλικάρια της. Στήν ἡμερήσια διαταγή τοῦ Διοικητῆ στίς 10 Αὐγούστου 1964, ἀναφέρεται: “Διαγράφονται σήμερα τῆς δυνάμεως τῆς Μονάδας, οἱ πεσόντες ἐπί τοῦ ὑψώματος Λωρόβουνου τῆς Τηλλυρίας Κύπρου, κάτωθι Ἀξιωματικοί καί ὁπλῖτες: Ὑπολοχαγός Παπαγεωργίου Νικόλαος Διοικητής τοῦ 33ου Λόχου Ὀρεινῶν Καταδρομῶν. Στρατιώτης Ἀπλητσιώτης Γεώργιος. Διαβιβαστής καταδρομῶν τοῦ τμήματος ὑποστηρίξεως. Στρατιώτης Κουσουλίδης Μιχάλης. Ὁπλοπολυβολητής τοῦ 33ου Λόχου Ὀρεινῶν Καταδρομῶν. Νεκροί τῆς Μονάδας μας. Σβήσατε θεληματικά τήν πνοή σας στό ἄνθισμα μιᾶς πανέμορφης νιότης, προσφέροντας στό βωμό τῆς πατρίδας μας τή ζωή σας. Δέν ἔχετε ἐσεῖς τήν ἀνάγκη τῶν λόγων μας καί οὔτε προσμένετε κλάματα. Ὅμως ἐμεῖς, θαμπωμένοι ἀπό τό μεγαλεῖο καί ἐκστατικοί μπροστά στό τόλμημα, παίρνουμε θάρρος, γιά νά μιλήσουμε πρόσημα στόν καθένα σας καί νά προσφέρουμε ἕνα φόρο τιμῆς στίς παραδεισένιες ψυχές σας.».
Σημειωτέον ὅτι ἡ 31 Μοῖρα Καταδρομῶν ἱδρύθηκε στίς 9 Ἰουλίου 1964 καί ἐγκαταστάθηκε στό χωριό Εὐρύχου, στούς πρόποδες τοῦ Τροόδους. Πρῶτος Διοικητής τῆς Μοίρας διετέλεσε ὁ Ταγματάρχης Γεώργιος Καροῦσος. Στίς 7 Αὐγούστου 1964, ἡ 31 Μοῖρα Καταδρομῶν ἔλαβε μέρος στίς ἐπιχειρήσεις Τηλλυρίας. Κατάφερε νά ἐκκαθαρίσει τό χωριό Ἀλεύκα καί νά καταλάβει τό ΒΔ μέρος τοῦ ὑψώματος Λωρόβουνος. Στίς 21 Σεπτεμβρίου, ἡ Μοῖρα μεταφέρθηκε στό Μιτσερό. Στήν συνέχεια, στίς 7 Ὀκτωβρίου, πραγματοποιήθηκε στήν Λεμεσό ἡ τελετή παραδόσεως τῆς πρώτης πολεμικῆς σημαίας ἀπό τόν τότε Ἀρχηγό ΑΣΔΑΚ Στρατηγό Γεώργιο Γρίβα Διγενῆ. Στίς 15 Νοεμβρίου 1967, ὁ 1ος Λόχος Κρούσεως τῆς 31 Μοίρας Καταδρομῶν ἔλαβε μέρος στίς ἐκκαθαριστικές ἐπιχειρήσεις Κοφίνου. Ἡ Μοῖρα κατόρθωσε νά ἐξουδετερώσει κάθε ἀντίσταση καί νά ἀποκαταστήσει τήν συγκοινωνιακή ἐπαφή, εἰσερχόμενη στά χωριά Κοφίνου καί Ἅγιος Θεόδωρος. Ἡ Μοῖρα εἶχε σύνθεση τριῶν Λόχων Κρούσεως (ΛΚ) καί ἑνός Λόχου Ὑποστήριξης-Διοικητικῆς Μέριμνας (ΛΥ-ΔΜ). Κάθε Λόχος εἶχε δύναμη 80 ἀνδρῶν περίπου. Ἡ δύναμις ἀνερχόταν σέ 365 ἄνδρες: 10 μόνιμοι ἀξιωματικοί, 2 ἔφεδροι ἀξιωματικοί, 3 μόνιμοι λοχίες καί 350 ὁπλῖτες. Διοικητής ὁρίστηκε ὁ Ταγματάρχης Γεώργιος Ν. Καροῦσος, μπαρουτοκαπνισμένος ἀξιωματικός ἀπό τήν ἐποχή τῆς Ἐθνικῆς Ἀντίστασης, ὑποδιοικητής ὁ Λοχαγός Μιλτιάδης Λάσκαρης, διοικητές τῶν λόχων κρούσης οἱ Λοχαγός Κωνσταντῖνος Μπεκιάρης (1ος ΛΚ), Λοχαγός Ὀρέστης Μαρινάκης (2ος ΛΚ), Ὑπολοχαγός Νικόλαος Παπαγεωργίου (3ος ΛΚ) καί Λοχαγός Παναγιώτης Καρατζᾶς (ΛΥ-ΔΜ).»
