Ὁ ἀποκλεισμός τῶν ὑποβρυχίων μας ἀπό τό Αἰγαῖο στόχος τῶν Τούρκων

Τί κρύβεται πίσω ἀπό τήν ἀντίδρασή τους γιά τά θαλάσσια πάρκα στίς Κυκλάδες πού ἀπαγορεύουν τήν ἁλιεία – Ἔστελναν τίς μηχανότρατές τους στά νησιά τοῦ Ἀρχιπελάγους, γιά νά ἀποσυντονίζουν τήν ἄμυνά μας στόν βυθό!  – Πλέον αὐτῶν θέτουν ἐδαφικό ζήτημα βραχονησίδων καί ἐπικαλοῦνται τήν «Διακήρυξη τῶν Ἀθηνῶν»

ΜΕ ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΗ ταχύτητα ἀντέδρασε τό τουρκικό ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν στήν ἐξαγγελία τοῦ Ἕλληνος Πρωθυπουργοῦ γιά τήν δημιουργία δύο θαλασσίων πάρκων, ἑνός στό Αἰγαῖο καί ἑνός στό Ἰόνιο. Καί ἐνῷ εἶναι γνωστές οἱ τουρκικές ἀμφισβητήσεις κυριαρχικῶν δικαιωμάτων τῆς Ἑλλάδος στό Αἰγαῖο, ὑπάρχει ἐν προκειμένῳ μιά ἀκόμη οὐσιαστική παράμετρος. Ἡ κήρυξις τῶν θαλασσίων πάρκων σημαίνει, γιά λόγους προστασίας τοῦ περιβάλλοντος, καί ἀπαγόρευση τῆς δυνατότητος νά πλέουν μηχανότρατες πάσης ἐθνικότητος σέ αὐτά. Καί πράγματι ἡ Ἑλλάς κατόπιν εὐρωπαϊκῆς ὁδηγίας ἔχει καταργήσει τήν χρήση τους καί ἔχει ἐπιδοτήσει τήν καταστροφή ὅσων ὑπῆρχαν. Ἡ μηχανότρατα ὅμως, ἐκτός ἀπό ἀπειλή γιά τό περιβάλλον, εἶναι καί ἀπειλή γιά τά ὑποβρύχια. Ὁ κίνδυνος νά μπλεχτοῦν στά δίχτυα εἶναι ὑπαρκτός, καί γιά τόν λόγο αὐτό, ὅπου πλέουν μηχανότρατες, δέν πλέουν ὑποβρύχια.

Ἡ Τουρκία ὅμως, οἱ μηχανότρατες τῆς ὁποίας ἐμφανίζονται τίς τελευταῖες ἡμέρες νά ψαρεύουν μέχρι καί τά ἀνοικτά τῆς Τήνου καί ἄλλων νησιῶν τῶν Κυκλάδων, οὐσιαστικῶς μπορεῖ σέ εἰρηνική περίοδο νά δημιουργεῖ ζῶνες ἀποκλεισμοῦ γιά τά ἑλληνικά ὑποβρύχια. Εἶναι καί αὐτός ἕνας ἀπό τούς λόγους γιά τούς ὁποίους ἀντιδρᾶ μέ τέτοια ἔνταση στήν δημιουργία τῶν πάρκων. Ὁ ἄλλος λόγος εἶναι ἡ παγία πολιτική περιορισμοῦ τῆς Ἑλλάδος στά ἕξι μίλια τῶν χωρικῶν ὑδάτων τῶν νησιῶν στά ὁποῖα δέν ἀναγνωρίζει κυριαρχικά δικαιώματα (ΑΟΖ, ὑφαλοκρηπῖδα κ.λπ.). Καί εἶναι τραγικό τό γεγονός ὅτι καί τό ἑλληνικό ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν, στίς σχετικές ἀνακοινώσεις του, δέν κάνει μνεία κυριαρχικῶν δικαιωμάτων, ἀλλά μόνον κυριαρχίας. Πού σημαίνει τά ἕξι μίλια. Ἄλλως τε καί κατά τήν κρίση τοῦ θέρους τοῦ 2020 ὁ νῦν ὑπουργός Ἐξωτερικῶν κ. Γιῶργος Γεραπετρίτης, ὡς ὑπουργός Ἐπικρατείας τότε, τά ἕξι μίλα εἶχε θέσει ὡς «κόκκινη γραμμή» τῆς Ἑλλάδος. Τήν ἴδια στάση βλέπουμε νά ἐπαναλαμβάνεται σέ κάθε περίπτωση ἀντιδράσεως τῆς Τουρκίας σέ ἑλληνικές ἐνέργειες ἐντός θαλασσίου χώρου, στόν ὁποῖον ἡ Ἀθήνα δικαιοῦται νά ἀσκεῖ κυριαρχικά δικαιώματα. Τυπικό παράδειγμα, ἡ ἄτακτος ἀποχώρησις τῶν ἐρευνητικῶν τῆς ἠλεκτρικῆς διασυνδέσεως ἀπό τήν θάλασσα τῆς Κάσου.

Τά δύο νέα Ἐθνικά Θαλάσσια Πάρκα σέ Νότιες Κυκλάδες καί Ἰόνιο, πού ἀνεκοίνωσε χθές ὁ Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τίθενται ἕως τίς 22 Σεπτεμβρίου σέ δημόσια διαβούλευση. Τά Ἐθνικά Θαλάσσια Πάρκα εἶναι δίκτυα διασυνδεδεμένων προστατευόμενων περιοχῶν. Ἡ δημιουργία τους προσφέρει σημαντικά πρόσθετα πλεονεκτήματα σέ σχέση μέ τίς μέχρι σήμερα μεμονωμένες προστατευόμενες περιοχές τοῦ δικτύου Natura 2000, κυρίως λόγῳ τῆς ὁλιστικῆς οἰκολογικῆς, διοικητικῆς καί κοινωνικοοικονομικῆς προσεγγίσεως. Σκοπός τους εἶναι ἡ διατήρησις τῆς μοναδικῆς βιοποικιλότητος, ἡ προστασία καί ἡ ἀποκατάστασις τῶν οἰκοτόπων καί ἡ προώθησις τῆς εὐαισθητοποιήσεως σχετικά μέ τό θαλάσσιο περιβάλλον.

Οἱ Τοῦρκοι ὅμως ἔχουν διαφορετική προσέγγιση στό ζήτημα. Ἡ ἀνακοίνωσις τήν ὁποία ἐξέδωσε ταχύτατα τό τουρκικό ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν δέν εἶναι παρά ἕνα κείμενο πού δείχνει ἐμμονή στήν προσπάθεια δημιουργίας «γκρίζων ζωνῶν» σέ ὅλο τό Αἰγαῖο. Ταυτοχρόνως ἡ ἀναφορά στήν «Διακήρυξη τῶν Ἀθηνῶν» καταδεικνύει πόσο ὀλέθριο σφάλμα ἦταν ἡ ὑπογραφή της καί πόσο ἀφελής ἦταν ἡ προσέγγισις τῆς ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως πού ἐπίστευε ὅτι μπορεῖ λύσει προβλήματα, ἔστω καί μικρά προβλήματα μέ τήν Τουρκία τοῦ Ἐρντογάν.

Ἡ ὁποία Τουρκία, διά τῆς ἀνακοινώσεως τοῦ ὑπουργείου της τῶν Ἐξωτερικῶν, ἀμφισβητεῖ καί τήν κυριαρχία τῆς Ἑλλάδος σέ «γεωγραφικούς σχηματισμούς» (ἐννοεῖ τοὐλάχιστον βραχονησῖδες). Ἀναφέρει: «Τό Ὑπουργεῖο μᾶς ἐξέδωσε δήλωση στίς 9 Ἀπριλίου 2024, ἐπαναλαμβάνοντας ὅτι τά Θαλάσσια Πάρκα πού θά κηρυχθοῦν στό Αἰγαῖο Πέλαγος δέν θά ἔχουν νομικές συνέπειες στό πλαίσιο διασυνδεδεμένων ζητημάτων τοῦ Αἰγαίου μεταξύ τῶν δύο χωρῶν, συμπεριλαμβανομένων γεωγραφικῶν σχηματισμῶν τῶν ὁποίων ἡ ἰδιοκτησία δέν ἔχει μεταβιβαστεῖ στήν Ἑλλάδα μέ διεθνεῖς συμφωνίες.

Τά σημεῖα πού ἀναφέρονται στή δήλωσή μας παραμένουν σέ ἰσχύ σήμερα. Οἱ μονομερεῖς ἐνέργειες θά πρέπει νά ἀποφεύγονται σέ κλειστές ἤ ἡμίκλειστες θάλασσες ὅπως τό Αἰγαῖο καί ἡ Μεσόγειος. Τό διεθνές ναυτικό δίκαιο ἐνθαρρύνει τή συνεργασία μεταξύ παράκτιων κρατῶν σέ αὐτές τίς θάλασσες, συμπεριλαμβανομένων καί περιβαλλοντικῶν ζητημάτων.

Σέ αὐτό τό πλαίσιο, θά θέλαμε νά σᾶς ὑπενθυμίσουμε ὅτι ἡ χώρα μας, ὡς παράκτιο κράτος στό Αἰγαῖο Πέλαγος, εἶναι πάντα ἕτοιμη νά συνεργαστεῖ μέ τήν Ἑλλάδα. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ἐπαναλαμβάνουμε ὅτι, ὅπως καί στό παρελθόν, οἱ προσπάθειες ἀξιοποίησης παγκόσμιων ἀξιῶν ὅπως ἡ προστασία τοῦ περιβάλλοντος στό πλαίσιο διασυνδεδεμένων ζητημάτων τοῦ Αἰγαίου καί ζητημάτων πού ἀφοροῦν τό καθεστώς ὁρισμένων νησιῶν, βραχονησίδων καί ὑφάλων τῶν ὁποίων ἡ κυριαρχία δέν ἔχει μεταβιβαστεῖ στήν Ἑλλάδα μέ διεθνεῖς συμφωνίες, δέν θά ἀποδώσουν κανένα ἀποτέλεσμα σήμερα».

Καί ἀκολουθεῖ ἡ ἀναφορά στήν «Διακήρυξη τῶν Ἀθηνῶν»: «Θά θέλαμε νά ἐκμεταλλευτοῦμε τήν εὐκαιρία γιά νά τονίσουμε ὅτι ἡ Τουρκία διατηρεῖ τή θέση της, ὅτι πρέπει νά υἱοθετηθεῖ μιά εἰλικρινής καί ὁλοκληρωμένη προσέγγιση γιά τήν ἐπίλυση ζητημάτων μέ βάση τό διεθνές δίκαιο, τήν ἰσότητα καί τήν καλή γειτονία, στό πλαίσιο τῆς Διακήρυξης τῶν Ἀθηνῶν γιά τίς Φιλικές Σχέσεις καί τήν Καλή Γειτονία τῆς 7ης Δεκεμβρίου 2023, ἡ ὁποία ἀντικατοπτρίζει τό πνεῦμα πού καί τά δύο μέρη ἐπιθυμοῦν νά διατηρήσουν στίς σχέσεις τους».

Σέ ἀπάντηση τό ἑλληνικό Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν ἐξέδωσε τήν ἀκόλουθη ἀνακοίνωση: «Ἡ καθιέρωση τῶν Ἐθνικῶν Θαλάσσιων Πάρκων στό Ἰόνιο καί στό Αἰγαῖο Πέλαγος γίνεται μέ ἀμιγῶς περιβαλλοντικά κριτήρια σέ περιοχές ἑλληνικῆς κυριαρχίας.

Ἀναφορές σέ κλειστές ἤ ἡμίκλειστες θάλασσες εἶναι ἐντελῶς ἀνεδαφικές. Τό νομικό καθεστώς στό Αἰγαῖο εἶναι ξεκάθαρο. Ἡ ἑλληνική κυριαρχία στήν περιοχή αὐτή ὁρίζεται σαφῶς καί ὁριστικῶς ἀπό διεθνῆ συμβατικά κείμενα.

Ἡ Ἑλλάδα τάσσεται παγίως ὑπέρ τοῦ διαλόγου μέ τήν Τουρκία, μέ στόχο τή διευθέτηση τῆς μοναδικῆς ἑλληνοτουρκικῆς διαφορᾶς, σύμφωνα μέ τό διεθνές δίκαιο, αὐτή τῆς ὁριοθέτησης τῆς ὑφαλοκρηπίδας καί

Ἀποκλειστικῆς Οἰκονομικῆς Ζώνης μεταξύ τῶν δύο χωρῶν.

Ἡ ἄσκηση τῶν δικαιωμάτων πού ἀπορρέουν ἀπό τήν ἑλληνική κυριαρχία δέν ἀποτελεῖ ἀντικείμενο διαπραγμάτευσης».

Ἐπαναλαμβάνουμε τό ἀτόπημα. Τό ἑλληνικό Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν γιά πολλοστή φορά ὁμιλεῖ γιά δικαιώματα «πού ἀπορρέουν ἀπό τήν ἑλληνική κυριαρχία.» Οὔτε λέξις γιά τά κυριαρχικά δικαιώματα.