Ἡ ἀνατομία τῆς ἀποφάσεως τοῦ Ἀνωτάτου Δικαστηρίου τῶν ΗΠΑ – Τό δικαίωμα τῆς ἐπιλογῆς γιά τίς γυναῖκες πού ἀμφιταλαντεύονται, τό δημογραφικό καί οἱ γεννήσεις
Τῆς Μαρίας Κορνάρου
Η νέα ἀπόφαση τοῦ Ἀνωτάτου Δικαστηρίου τῶν ΗΠΑ, ἡ Dobbs v. Jackson Women’s Health Organization, δὲν ἀπαγόρευσε τὶς ἐκτρώσεις. Δὲν πῆρε, ἡ ἴδια, καμμία ἀπόφαση ὅσον ἀφορᾶ τὶς ἐκτρώσεις. Τὸ ἀντίθετο εἶχε συμβεῖ μὲ τὴν προϊσχύσασα Roe v. Wade: ἐπρόκειτο γιὰ μία ἀπόφαση, ποὺ ὅριζε ρητῶς, ὡς πρὸς τὶς ἐκτρώσεις, ὅτι θὰ πρέπει νὰ ἐπιτρέπονται σὲ ὅλες τὶς Πολιτεῖες. Τὸ μόνο ποὺ ἔκανε ἡ Dobbs v. Jackson WHO εἶναι νὰ ἀνατρέψει τὸ πόρισμα τῆς Roe v. Wade, δηλαδὴ νὰ πεῖ ὅτι δὲν ὑπάρχει τίποτε ποὺ νὰ ὑποχρεώνει ὅλες τὶς Πολιτεῖες νὰ νομιμοποιήσουν τὴν ἔκτρωση. Τὸ ἂν θὰ τὸ κάνουν, ἐναπόκειται στὶς ἴδιες.
Πρόκειται γιὰ μία ἀπόφαση, ποὺ θὰ ἔπρεπε μᾶλλον νὰ ἀρέσει ἰδιαίτερα στοὺς “pro-choice”, τοὺς ὑποστηρικτὲς δηλαδὴ τῆς ἐπιλογῆς γιὰ τὴν ἔκτρωση – τὸ Ἀνώτατο Δικαστήριο νομιμοποιεῖ τὴν ἐπιλογὴ ὡς πρὸς τὴν ἀκολουθούμενη πολιτικὴ γιὰ τὶς ἐκτρώσεις. Ὅμως, ὅπως συνήθως συμβαίνει στὸν πολιτικὸ διάλογο, τὰ πράγματα δὲν εἶναι τόσο ἁπλᾶ καὶ οἱ λέξεις χάνουν τὴν σημασία τους, ἀνάλογα μὲ τὶς προτιμήσεις τῆς κάθε πλευρᾶς.
Ἐπιστρέφοντας στὴ ρυθμιστικὴ ἁρμοδιότητα τῶν Πολιτειῶν, τὸ θέμα τῆς ἔκτρωσης ἐπιστρέφει καὶ στὸν πολιτικὸ διάλογο. Τόσο στὶς ΗΠΑ, ὅπου ἀναμένεται νὰ υἱοθετηθεῖ διαφορετικὴ ρύθμιση στὶς Πολιτεῖες ἀνάλογα μὲ τὶς ἀπόψεις τῶν κατοίκων τους, ὅσο καὶ στὴν ὑπόλοιπη Δύση, λόγῳ τοῦ συμβολισμοῦ τῆς Ἀμερικῆς γιὰ τὴν δυτικὴ ταυτότητα. Ἀναγκαζόμενοι οἱ ὑποστηρικτὲς τῆς ἐκτρώσεως νὰ ὑπερασπιστοῦν πλέον τὰ «αὐτονόητα» –ὡσὰν ἡ εὐνοϊκὴ γιὰ τὴν ἰδεολογία τους Roe v. Wade νὰ ἦταν χαραγμένη πάνω στὶς πλάκες τοῦ Μωυσέως καὶ ὄχι σὲ ἕνα ἁπλὸ κομμάτι χαρτὶ– καθίσταται φανερὸ ὅτι ἔχει κάπως «σκουριάσει» ἡ ἐπιχειρηματολογία τους. Ἀντὶ γιὰ τὶς ψύχραιμες ἀναλύσεις περὶ δημοσιονομικῶν βαρῶν ποὺ προκύπτουν ἀπὸ τὸ ἀνεπιθύμητο παιδὶ ἢ τοὺς συναισθηματισμοὺς γιὰ τὴν ἐγκαταλελειμμένη μητέρα, ποὺ εἶναι μόλις δεκατεσσάρων ἐτῶν ἢ δὲν ἔχει τὰ μέσα νὰ μεγαλώσει τὸ κυοφορούμενο, ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῶν “pro-choice” ἀκούγονται ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἰαχές: «Ἔκτρωση, ἔκτρωση, ἔκτρωση!». Ἔκτρωση ἄμεσα, ἔκτρωση δωρεάν, ἔκτρωση χωρὶς προϋποθέσεις, χωρὶς ἐνοχές, χωρὶς δεύτερη σκέψη, ἔκτρωση 1+1 δῶρο… Τὸ ζήτημα ποὺ τοὺς ἀπασχολεῖ, δηλαδή, ἔχει νὰ κάνει περισσότερο μὲ τὴν ἴδια τὴν ἔκτρωση, παρὰ μὲ τὴν ἐπιλογὴ τῶν γυναικῶν ὡς πρὸς αὐτήν. Ἀντὶ νὰ ὑπερασπίζονται τὸ «δικαίωμα τῶν γυναικῶν νὰ ἀποφασίσουν γιὰ τὸν ἑαυτό τους», ὑπερασπίζονται τὴν ἀπόφαση γιὰ τὴν ἔκτρωση – ὅτι αὐτὴ πρέπει νὰ γίνεται ἀπολύτως σεβαστή, χωρὶς ὑπόνοιες ἢ προβληματισμοὺς οὔτε ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν μητέρα, πόσῳ μᾶλλον ἀπὸ ὁποιονδήποτε συμπολίτη της, ἀκόμη καὶ ἂν ἐκεῖνος μένει σὲ ἄλλη Πολιτεία! Ἀντὶ γιὰ τὴν ἐλευθερία γιὰ ἐπιλογή, ἐπικεντρώνονται στὴν προώθηση τῆς προτιμητέας, ρητῶς ἢ ἐμμέσως, ἐπιλογῆς.
Ἄπαξ καὶ ὁ «προοδευτικὸς» κόσμος κατέληξε ὅτι ἡ ἐπιλογὴ γιὰ τὴν ἔκτρωση εἶναι τοὐλάχιστον ἡ προφανής, ἂν ὄχι ἡ καλύτερη, ἐπιλογή, εἶναι λογικὸ νὰ μαίνεται, ποὺ πλέον ἀπονέμεται τὸ δικαίωμα στοὺς ἄλλους, ἀπὸ τοὺς πολῖτες μέχρι τοὺς πολιτειακοὺς νομοθέτες, νὰ διαφωνήσουν μαζί του. Ἐὰν ἐξηρτᾶτο ἀπὸ αὐτούς, ἀκόμη καὶ οἱ δικαστὲς ὀφείλουν νὰ δεσμεύονται ἀπὸ τὸ προβάδισμα τῆς ἐκτρώσεως: κατὰ τὸν διορισμὸ τῆς συντηρητικῆς δικαστοῦ Αἴημι Κόννυ Μπάρεττ, ἐκείνη ἀναγκάστηκε νὰ δηλώσει ὅτι δὲν θὰ ἀφήσει τὶς «προσωπικές της ἀπόψεις» γιὰ τὴν ἔκτρωση νὰ ἐπηρεάσουν τὸ δικαιοδοτικό της ἔργο – διερωτᾶται κανεὶς ἂν ἀνάλογα «πειστήρια» ἀμεροληψίας εἶχαν γίνει ἀπαιτητὰ καὶ ἀπὸ ἰδεολογικὰ στρατευμένους δικαστὲς τοῦ Ἀνωτάτου Δικαστηρίου, ὅπως ἡ Σόνια Σοτομαγιόρ ἢ ἡ Ροὺθ Μπαίηντεν Γκίνσμπουργκ. Ἐὰν, λοιπὸν, πρέπει καὶ τὸ Ἀνώτατο Δικαστήριο νὰ δεσμεύεται ἀπὸ τὶς προοδευτικὲς ἀντιλήψεις –ἢ ἀλλιῶς νὰ «ἐκτρωθεῖ» ἢ «καεῖ» καὶ αὐτό, ὅπως ἀπαιτοῦσαν οἱ διαδηλωτὲς στὴν συγκέντρωση διαμαρτυρίας ἔξω ἀπὸ τὸ Δικαστήριο τὸ βράδυ τῆς Παρασκευῆς– πόσῳ μᾶλλον θὰ πρέπει νὰ δεσμεύονται καὶ ὅλες οἱ ὑπόλοιπες Πολιτεῖες, στὶς ὁποῖες διαμένουν πολῖτες ποὺ ἐπιθυμοῦν διαφορετικὴ ρύθμιση γιὰ τὶς ἐκτρώσεις, ἐπειδὴ ἠθικοπολιτικὰ τὶς ἀξιολογοῦν ἀρνητικά. Δηλαδή, τελικῶς, πρέπει νὰ δεσμεύονται ἀπὸ τὶς προοδευτικὲς ἀντιλήψεις καὶ ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι πολῖτες. Μονάχα ἡ πιθανὴ μείωση τῶν ἐκτρώσεων καὶ τὸ ἀναζωπυρωμένο ἠθικὸ δίλημμα γύρω ἀπὸ αὐτὲς μπορεῖ νὰ ἐξηγήσει τὴν ὀργὴ γιὰ τὴν «μεσαιωνικὴ» ἀπόφαση τοῦ Ἀνωτάτου Δικαστηρίου. Διότι, ὅπως ἤδη διακηρύσσουν οἱ “pro-choice”, ἐκτρώσεις φυσικὰ θὰ συνεχίσουν νὰ γίνονται στὶς ΗΠΑ, ἀκόμη καὶ στὶς Πολιτεῖες ποὺ μπορεῖ νὰ τὶς ἀπαγορεύσουν πλήρως – ποὺ εἶναι ἐλάχιστες ἕως καμμία. Ἤδη Πολιτεῖες, ὅπως ἡ Νέα Ὑόρκη, χρηματοδοτοῦν ἐκτρώσεις καὶ γιὰ κατοίκους τρίτων Πολιτειῶν, ἐνῶ οἱ Δημοκρατικοὶ προτείνουν τὴν χρηματοδότηση τοῦ κόστους μετακινήσεως σὲ τρίτη Πολιτεία γιὰ τὶς ἄπορες γυναῖκες, προκειμένου νὰ κάνουν ἔκτρωση. Ἀντίστοιχες εἶναι οἱ διακηρύξεις τῶν ἑταιρικῶν κολοσσῶν ἀνὰ τὴν Ἀμερική: ἀπὸ τὴν JP Morgan καὶ τὴν Goldman Sachs ὥς τὴν Microsoft, τὴν Apple καὶ τὴν Disney, οἱ ἑταιρεῖες δεσμεύονται ἡ μία μετὰ τὴν ἄλλη νὰ καλύψουν τὰ ταξιδιωτικὰ ἔξοδα τῶν ἐργαζομένων τους, προκειμένου νὰ κάνουν ἔκτρωση σὲ ἄλλη Πολιτεία. «Λύσεις», λοιπόν, θὰ βρεθοῦν.
Τὸ θέμα εἶναι ὅτι ἀνάμεσα στὰ δύο ἄκρα, τῶν γυναικῶν ποὺ εἶναι ἀπολύτως πεπεισμένες ὅτι ἡ ἔκτρωση εἶναι λάθος καὶ δὲν θὰ τὴν ἔκαναν ποτέ καὶ τῶν γυναικῶν ποὺ εἶναι ἀπολύτως πεπεισμένες ὅτι ἡ ἔκτρωση εἶναι σωστὴ καὶ θὰ τὴν κάνουν μὲ κάθε κόστος, ὑπάρχουν πολλὲς γυναῖκες ἀναποφάσιστες, οἱ ὁποῖες «ζυγίζουν» τὰ σὺν καὶ τὰ πλήν, ἀναρωτιοῦνται ἐὰν τὸ μωρὸ θὰ πονέσει ἢ θὰ τὸ καταλάβει, σκέφτονται τὶς συνέπειες στὴν ὑπόλοιπη ζωή τους ἀπὸ τὴν ἐγκυμοσύνη καὶ προσπαθοῦν νὰ ἀποφασίσουν. Αὐτὲς οἱ γυναῖκες εἶναι ποὺ ὑπὸ τὸ προηγούμενο καθεστώς, τῆς καθολικῆς ἐπιβολῆς τῶν ἐκτρώσεων, εἶχαν πολλοὺς περισσότερους λόγους νὰ ποῦν «μία ἀπόφαση εἶναι», καὶ νὰ τὸ κάνουν, ἀφοῦ ἄλλωστε ἡ ἔκτρωση ἀποτελοῦσε «συνταγματικὸ δικαίωμα» – ἄρα, πῶς θὰ μποροῦσε νὰ τὶς προβληματίζει ἠθικά; Εἶναι οἱ ἴδιες αὐτὲς γυναῖκες πού, ὑπὸ τὸ νέο καθεστώς, θὰ τὸ σκεφτοῦν πολὺ περισσότερο. Ἀκόμη καὶ ἂν μένουν σὲ Πολιτεία ποὺ δὲν πρόκειται νὰ ἀπαγορεύσει τὶς ἀμβλώσεις, θὰ τὸ σκεφτοῦν καὶ μπορεῖ νὰ μὴν τὸ κάνουν. Γιατὶ θὰ ἔχει ἐπανέλθει στὸν πολιτικὸ διάλογο καὶ στὴν ἔννομη τάξη ἡ ὑποψία ὅτι ἡ ἔκτρωση δὲν εἶναι ἕνα ἁπλὸ καὶ αὐτονόητο θέμα. Εἶναι ἕνα ἠθικὸ ζήτημα, ποὺ ἀφορᾶ τὴν ἀνθρώπινη ζωή, καὶ ὑπάρχουν πολλοὶ –ἀκόμη καὶ νομοθέτες!– ποὺ πιστεύουν ὅτι εἶναι λάθος.
