Ἀγωνία γιά τό ἡφαίστειο στό Μέγαρο Μαξίμου

Ὑπαινιγμοί ἀπό Ἕλληνες καί Τούρκους καθηγητές ὅτι ἐπίκειται ἔκρηξίς του – Γιατί μετέβη ἡ Κινητή Διοίκησις τῆς Πυροσβεστικῆς στήν Σαντορίνη – Ἡ ἄνοδος τῆς λάβας προκαλεῖ τούς σεισμούς;

ΚΑΤΑ ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ἐγκαταλείπουν τήν Σαντορίνη οἱ κάτοικοι, καθώς ἡ ἀνασφάλεια καί ἡ ἀγωνία γιά τό τί θά γίνει ἐντός τῶν ἀμέσως προσεχῶν ἡμερῶν κυριαρχοῦν στό νησί, μέ τό σεισμικό φαινόμενο νά εἶναι σέ πλήρη ἐξέλιξη. Οἱ εἰδικοί, σεισμολόγοι καί γεωλόγοι (ἡφαιστειολόγοι) διατυπώνουν σενάρια πιθανῶν ἐξελίξεων μέ ἐπικρατέστερη τήν ἐκτίμηση, ὅτι ἡ ἄνοδος τῆς λάβας στό ὑπέδαφος τῆς Θήρας εἶναι ἡ αἰτία προκλήσεως τῶν σεισμῶν, ἡ ἀκολουθία τῶν ὁποίων ὑποδεικνύει –συμφώνως πρός τό σύνολο σχεδόν τῶν ἐμπειρογνωμόνων– ὅτι ἐπίκειται συνέχεια μέ ἀπροσδιόριστες συνέπειες.

Ἡ κατάστασις παρακολουθεῖται συνεχῶς μέ ἐντεινόμενη τήν ἀγωνία στό Μέγαρο Μαξίμου πού ἀναθεωρεῖ ἐπί καθημερινῆς βάσεως τά μέτρα καί τίς προειδοποιήσεις πρός τούς κατοίκους ὅλων τῶν νησιῶν τῶν Κυκλάδων πού εὑρίσκονται στό ἐπίκεντρο τῶν γεωλογικῶν ἐξελίξεων. Στό πλαίσιο τῆς προετοιμασίας τοῦ κρατικοῦ μηχανισμοῦ, στήν Σαντορίνη ἔφθασαν χθές ἡ ΕΜΑΚ καί ἕνα ἀπό τά τέσσερα κινητά συντονιστικά κέντρα διοικήσεως τοῦ Πυροσβεστικοῦ Σώματος, τά ὁποῖα ἐπιχειροῦν σέ μείζονα συμβάντα φυσικῶν καταστροφῶν καί διαθέτουν μέσα διοικήσεως καί ἐλέγχου, ὅπως μέσα ἐπικοινωνιῶν, ὥστε νά γίνεται ὁ συντονισμός ἐπίγειων καί ἐναέριων δυνάμεων.

Χαρακτηριστικό εἶναι ὅτι χθές ἡ ἰσχυροτέρα σεισμική δόνησις, ἐντάσεως πέντε βαθμῶν τῆς κλίμακος Ρίχτερ, ἐσημειώθη στά ἀνοικτά τῆς Ἀμοργοῦ. Ὁ σεισμός ἔγινε αἰσθητός μέχρι τήν Ἀττική, ἀλλά ὅπως ἐπεσήμανε ὁ καθηγητής Εὐθὐμιος Λέκκας ἦταν πολύ μικρός γιά νά θεωρηθεῖ ὅτι ἐπρόκειτο γιά τόν κύριο σεισμό.

Γιά «ἡφαιστειακό τόξο» πού μπορεῖ νά φθάνει μέχρι τά Μέθανα, ὁμίλησε στό Πρῶτο Πρόγραμμα τῆς ΕΡΤ ὁ καθηγητής Γεωλογίας τοῦ Πανεπιστημίου Πάτρας, Ἀβραάμ Ζεληλίδης. Συγκεκριμένα ἀνέφερε: «Ὅπως βυθίζεται ἡ Ἀφρική κάτω ἀπό τήν Εὐρώπη σέ ἕνα τόξο πού περνάει νότια τῆς Κρήτης, βυθιζόμενη ἡ Ἀφρική σέ ἕνα βάθος περίπου 80 χιλιομέτρων, ἀρχίζει καί λιώνει τό ὑλικό καί ἔτσι δημιουργεῖται ἕνα ἀντίστοιχο τόξο, τό ἡφαιστειακό τόξο πού πιάνει τά Μέθανα, τήν Μῆλο, τή Νίσυρο φτάνει μέχρι τό Σουσάκι. Ἄρα λοιπόν εἶναι γνωστό ὅτι τά ἡφαίστεια εἶναι ἐνεργά. Ἔχουν νά δώσουν πολύ καιρό ἐκρήξεις. Μόνο τῆς Σαντορίνης εἶναι πού λειτουργεῖ ἀνά τακτά χρονικά διαστήματα. Τά ὑπόλοιπα δέν ἔχουν δώσει δραστηριότητες, ἀλλά ἐμεῖς θεωροῦμε ὅτι τό ἡφαιστειακό τόξο εἶναι ἐνεργό καί ἀνά πᾶσα στιγμή μποροῦν νά ἐνεργοποιηθοῦν καί τά ὑπόλοιπα».

Καί συνέχισε: «Ἐπίσης ἔχει νά κάνει μέ τή χημική σύσταση τῆς λάβας. Ἡ Σαντορίνη ἔχει δώσει διαφορετικοῦ εἴδους ἐκρήξεις καί ἤρεμες καί ἐκρηκτικές. Ἔχει νά κάνει μέ τό ἰξῶδες τοῦ μάγματος. Ἄν εἶναι πιό ἐλαφρύ, ἐάν εἶναι πιό συμπαγές, μπορεῖ νά δώσει κάποιες ροές ἥσυχες χωρίς νά καταλάβουμε ἐκρήξεις, ἀλλά μπορεῖ νά δώσεις καί ἐκρήξεις.

Ἄρα λοιπόν, ἐπειδή δέ ξέρουμε τή χημική σύσταση αὐτή τή στιγμή, θεωρῶ ὅτι δέν ξέρουμε καί πῶς θά συμπεριφερθεῖ. Ἄν θά ἐκτονωθεῖ καί πῶς θά ἐκτονωθεῖ. Τό 2011 μέ μία μικρή ἔκρηξη δέν δημιούργησε προβλήματα. Πιθανά τό μᾶγμα νά ἦταν βασαλτικῆς σύστασης, ἦταν ἡ ἤρεμη ροή του καί σταμάτησε. Δέν ξέρουμε τί θά ἔχει αὐτό. (…) Δέν μπορεῖς νά πάρεις στοιχεῖα ἀπό ἕνα ὑποθαλάσσιο ἡφαίστειο πού δέν βλέπεις τή λάβα γιά νά πάρεις καί νά ἐκτιμήσεις τή χημική της σύσταση. Τό μόνο πού μπορεῖς νά κάνεις εἶναι νά βλέπεις τά ἀέρια πού βγαίνουν ἐπάνω καί ἄν ἐκτονώνεται ἤ ὄχι. Γι’ αὐτό ἔχουν στήσει ἕναν μηχανισμό παρακολούθησης τῆς ἐξέλιξης. Ἀλλά εἶναι παρακολούθηση. Δηλαδή εἶναι προληπτικά τά μέτρα. Νά πάει ἡ ΕΜΑΚ, νά ἀδειάσουν οἱ πισίνες, νά προστατεύσουνε τόν κόσμο. Τό πῶς θά ἐξελιχθεῖ αὐτή ἡ κατάσταση κανένας δέν τό ξέρει» ἀνέφερε ὁ κ. Ζεληλίδης.

Ἐν τῷ μεταξύ, δύο πιθανότητες «βλέπει» ὁ Τοῦρκος καθηγητής τῆς γεωφυσικῆς Ὀβγκούν Ἀχμέτ Ἐρκάν: τήν γέννηση ἑνός νέου ἡφαιστείου περίπου 50-60 χιλιόμετρα βόρεια τῆς Σαντορίνης ἤ ἕναν μεγάλο σεισμό, πιθανῶς συνοδευόμενο ἀπό τσουνάμι, τό ὁποῖο θά μποροῦσε νά ἐπηρεάσει τίς ἀκτές τῆς Πελοποννήσου, τά παράλια τῆς δυτικῆς Τουρκίας καί τά γύρω νησιά. Ὁ ἴδιος ἀνέφερε ὅτι «στήν Γεωφυσική ὑπάρχουν τέσσερα συμπτώματα τῶν ἡφαιστειακῶν ἐκρήξεων, ρηχοί σεισμοί καί σεισμικές καταιγίδες, ἐκπομπές ἀερίων, βουητό ἀπό τό ἔδαφος καί διόγκωση τοῦ ἐδάφους» σημειώνοντας ὅτι τρία ἀπό αὐτά ἔχουν συμβεῖ στήν Σαντορίνη. Σημειώνει ὅμως ὅτι «ἀκόμη καί ἄν ὑπάρχουν αὐτά τά συμπτώματα, ἡ ἔκρηξη μπορεῖ νά μή συμβεῖ.»

Τρία πιθανά σενάρια παρουσίασε ὁ καθηγητής Κώστας Συνολάκης. Ὅπως ἀνέφερε: «Ἕνα ἐνδεχόμενο εἶναι νά ἔχει ἐνεργοποιηθεῖ ἕνα ρῆγμα, κάτι ἀντίστοιχο τοῦ ρήγματος πού προξένησε τόν μεγάλο σεισμό τοῦ 1956. Δηλαδή μιά συνέχεια τοῦ ρήγματος. Αὐτό ἦταν ὁ σεισμός πού ἔφτασε τά 7,5 ρίχτερ. Ἀλλά ἄν γίνει τώρα σεισμός, δέν νομίζω ὅτι κανένας περιμένει νά εἶναι τόσο μεγάλος. Αὐτό λοιπόν, εἶναι τό ἕνα σενάριο. Τό ἄλλο σενάριο εἶναι νά εἶναι ἡ ἐνεργοποίηση τοῦ ἡφαιστείου πού εἶναι μέσα στήν καλντέρα τοῦ νησιοῦ τῆς Σαντορίνης καί τό τρίτο εἶναι νά εἶναι ἕνα ὑποθαλάσσιο ἡφαίστειο πού λέγεται Κολοῦμπο, τό ὁποῖο εἶναι λίγο βόρεια ἀπό τή Σαντορίνη, περίπου μεταξύ 5 καί 8 χιλιομέτρων ἀπό τό βόρειο ἄκρο τῆς Σαντορίνης, πηγαίνοντας δηλαδή κανείς πρός τήν Ἴο. Ἐκεῖ βρίσκεται τό ὑποθαλάσσιο ἡφαίστειο πού λέγεται Κολοῦμπο. Αὐτά λοιπόν εἶναι τά τρία σενάρια καί οἱ πιθανές ἐπιπτώσεις πού θά μποροῦσαν νά ἔχουν. Αὐτό εἶναι πού ἐξετάστηκε στήν περιοχή».

Περαιτέρω ὑπεγράμμισε: «Δέν θά σταματήσει ἡ δραστηριότητα αὔριο ἤ μεθαύριο. Θά πρέπει νά τό ἀντιμετωπίσουμε μέσῳ 112 καί μέ προετοιμασίες τῶν κατοίκων. Αὐτό πού μποροῦμε νά ποῦμε οὐσιαστικά εἶναι ὅτι ἡ Σαντορίνη κάνει μεγάλες ἐκρήξεις κάθε περίπου 17.000 χρόνια. Ἡ τελευταία μεγάλη ἔκρηξη ἦταν ἡ μινωική ἔκρηξη πού ἦταν πρίν ἀπό 3.500 χρόνια. Τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν, λοιπόν, βρισκόμαστε μακριά».

Σέ σχέση μέ τό ἐάν ἐλλοχεύει κίνδυνος γιά τσουνάμι, ὁ κ. Κώστας Συνολάκης εἶπε: «Πραγματικά πρέπει νά ὑπάρχει ἐγρήγορση γιά τό τσουνάμι. Σχετικά μέ τό τσουνάμι τοῦ ’56, τώρα δέν ἔφτασε μόνο μέχρι τήν Καλαμάτα. Ἔφτασε μέχρι τήν Κρήτη. Δηλαδή ἦταν ἑνάμιση μέτρο στόν κόλπο τῆς Σούδας. Στό Ἡράκλειο πλημμύρισε τήν προκυμαία, ἔφτασε στόν Ἅγιο Νικόλαο, στό Παλαίκαστρο, στό ἀνατολικό ἄκρο τῆς Κρήτης. Ἦταν δηλαδή ἕνα φαινόμενο τό ὁποῖο ἐπηρέασε σχεδόν ὅλα τά νησιά τοῦ κεντρικοῦ καί νοτίου Αἰγαίου. Ἔφτασε μέχρι καί τίς ἀκτές τῆς Τουρκίας».