Ἀνησυχία σέ Ἀθήνα καί Λευκωσία
Τῆς Μύρνας Νικολαΐδου
Η ΠΟΛΥΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ συνάντησις τοῦ Τούρκου Πρωθυπουργοῦ Ρετζέπ Ταγίπ Ἐρντογάν μέ τόν Ἀμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τράμπ στό περιθώριο τῆς Συνόδου τῆς G20 στήν Ὀσάκα ἔκρυβε μιά εὐχάριστη ἔκπληξη –ἄν ἦταν ἔκπληξη– γιά τήν Ἄγκυρα καί μιά ἀρκετά δυσάρεστη γιά Ἀθήνα καί Λευκωσία. Σέ μιά στροφή 180 μοιρῶν, ὁ Τράμπ ἄφησε νά ἐννοηθεῖ ὅτι εἶναι ἀνοικτός στήν ἀναστολή τῶν προγραμματισμένων κυρώσεων κατά τῆς Τουρκίας γιά τήν ἀγορά τῶν ρωσσικῶν S-400, διαβεβαιώνοντας ὅτι «ἡ Τουρκία ἦταν πάντα φίλος μας». Δέν δίστασε, μάλιστα, νά ἐπιρρίψει ὅλη τήν εὐθύνη γιά τήν κατάσταση στόν προκάτοχό του, Μπαράκ Ὀμπάμα, διότι «ἡ Τουρκία δέν μπόρεσε νά ἀγοράσει νωρίτερα ἀντιπυραυλικό σύστημα ἀπό τίς ΗΠΑ». «Ἡ κατάστασις εἶναι περίπλοκη, γιατί ὁ Ταγίπ Ἐρντογάν δέν εἶχε δικαίωμα νά ἀγοράσει τούς Patriot καί αὐτό δέν τό ἐπέτρεψε ἡ κυβέρνησις Ὀμπάμα. Γι’ αὐτό τώρα ἀγοράζει ἄλλο σύστημα. Εἶναι ἕνα πρόβλημα, δέν ὑπάρχει ἀμφιβολία, ἀλλά ἡ Τουρκία εἶναι μεγάλος ἐμπορικός ἑταῖρος μας» ἀνέφερε μέ νόημα ὁ Τράμπ. Ὁ δέ Ἐρντογάν χαρακτήρισε «φίλο» τόν Τράμπ καί ἐξέφρασε τήν ἐλπίδα νά «συνεχισθεῖ ἡ ἀλληλεγγύη» ἀνάμεσα στίς δύο χῶρες. Ἐπέμεινε, δε, ὅτι δέν θά ὑπάρξει ὑποχώρησις ὅσον ἀφορᾶ στήν συμφωνία γιά τήν ἀπόκτηση τοῦ συστήματος ἀντιαεροπορικῆς καί ἀντιπυραυλικῆς ἀμύνης τῶν ρωσσικῶν S-400, τονίζοντας πώς πλέον ἐκκινεῖται ἡ διαδικασία παραδόσεως κατά τό πρῶτο δεκαπενθήμερο τοῦ Ἰουλίου.
Ἡ ἐν λόγω ἐξέλιξις δείχνει κατά πρῶτο λόγο ὅτι οἱ σχέσεις δύο παραδοσιακῶν συμμάχων, ὅπως οἱ ΗΠΑ καί ἡ Τουρκία, δέν εἶναι καί τόσο εὔκολο νά ἐκτροχιασθοῦν. Καί κατά δεύτερον καί κυριώτερο, εἶναι ἐξαιρετικά ἀνησυχητική γιά τά ἑλληνικά συμφέροντα στήν Μεσόγειο. Διότι μετά τήν διαλλακτική στάση πού ἐπέδειξε ὁ Ἀμερικανός Πρόεδρος, ὁ Ἐρντογάν ἐνδέχεται νά ἀποθρασυνθεῖ ἐντελῶς στήν Ἀνατολική Μεσόγειο, εἰδικά τώρα πού τό δεύτερο γεωτρύπανο τῆς Τουρκίας «Γιαβούζ» ἔχει βάλει πλώρη γιά μιά δεύτερη γεώτρηση στήν κυπριακή ΑΟΖ.
Τό μόνο παρήγορο εἶναι ὅτι ἡ ἀπόφασις γιά τυχόν ἀμερικανικές κυρώσεις εἰς βάρος τῆς Τουρκίας ἐναπόκειται στό ἰσχυρό ἀμερικανικό Κογκρέσσο, τό ὁποῖο δείχνει –τουλάχιστον μέχρι στιγμῆς– ἀποφασισμένο νά ἐξαντλήσει τήν αὐστηρότητά του ἄν ὁ Ἐρντογάν προχωρήσει στήν ἀγορά τῶν S-400. Ὑπενθυμίζεται ὅτι τήν περασμένη Πέμπτη, ἡ ὁλομέλεια τῆς ἀμερικανικῆς Γερουσίας ἔλαβε μία ἱστορικῆς σημασίας ἀπόφαση γιά τήν ἄρση τοῦ ἐμπάργκο ὅπλων στήν Κύπρο. Στόν ἴδιο νόμο τονίζεται ὅτι, ἐάν ἡ Τουρκία προμηθευθεῖ τούς ρωσσικούς πυραύλους S-400, αὐτό θά ἐπιφέρει τήν ἀπαγόρευση τῆς πωλήσεως ἀμερικανικῶν F-35 καί τήν ἔξοδο τῆς Τουρκίας ἀπό τήν διαδικασία παραγωγῆς τῶν ἀεροσκαφῶν. Ἐπίσης, θά ἔχει ἀρνητικές παρενέργειες στήν ἀμυντική συνεργασία τῶν δύο χωρῶν, ἐνῶ ζητεῖται ἀπό τόν Ἀμερικανό Πρόεδρο νά ἐφαρμόσει πλήρως ὅλες τίς κυρώσεις πού προβλέπονται στό πλαίσιο τοῦ νόμου γιά τήν ἀντιμετώπιση τῶν ἀντιπάλων τῆς Ἀμερικῆς μέσω κυρώσεων (CAATSA).
Ἐπί πλέον, δέν θά πρέπει νά ἀγνοηθεῖ καί ἡ σημασία τῆς συναντήσεως τοῦ Ἀμερικανοῦ Προέδρου μέ τόν Ρῶσσο ὁμόλογό του στήν Ὀσάκα. Οἱ δύο ἡγέτες ἀντήλλαξαν θερμά λόγια ὁ ἕνας γιά τόν ἄλλον, παρά τό γεγονός ὅτι οἱ σχέσεις τῶν δύο χωρῶν εὑρίσκονται σέ νεκρό σημεῖο. Μάλιστα, ὁ Ἀμερικανός Πρόεδρος φάνηκε νά ὑποβαθμίζει μέ ἀστεϊσμούς τίς καταγγελίες γιά ρωσσική ἀνάμειξη στίς ἀμερικανικές προεδρικές ἐκλογές τοῦ 2016, πού προεκάλεσαν τήν πολύκροτη ἔρευνα τοῦ εἰδικοῦ ἀνακριτοῦ Ρόμπερτ Μιοῦλλερ. Ἐστράφη πρός τόν Πούτιν καί τοῦ εἶπε, κουνώντας του τό δάχτυλο: «Μήν ἀνακατευθεῖς στίς ἐκλογές μας, σέ παρακαλῶ» λαμβάνοντας ὡς ἀπάντηση τό χαμόγελο τοῦ Πούτιν.
