Ἀνάμεσά τους πρώιμα ἀντίγραφα τῶν Εὐαγγελίων
ΣΠΑΝΙΑ χριστιανικά χειρόγραφα ψηφιοποιοῦνται γιά πρώτη φορά στήν Ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης τοῦ Σινᾶ ἀπό ὁμάδα Ἑλλήνων ἐπιστημόνων. Τό πιό διάσημο χειρόγραφο στήν βιβλιοθήκη τῆς Μονῆς εἶναι ὁ «Σιναϊτικός Κῶδιξ», ἕνα ἑλληνικό χειρόγραφο τῆς Βίβλου πού περιλαμβάνει τήν παλαιότερη πλήρη Καινή Διαθήκη ἡ ὁποία ἔχει ἐπιβιώσει, καί οἱ σελίδες του ἔχουν μοιρασθεῖ σέ πολλά ἱδρύματα. Ἕνα ἄλλο χειρόγραφο εἶναι ὁ «Συριακός Κῶδιξ», ἕνα ἀρχαῖο ἀντίγραφο τῶν Εὐαγγελίων στά συριακά, ἐνῶ ἄλλα χειρόγραφα καλύπτουν τήν ἐπιστήμη, τήν ἰατρική καί τούς Ἕλληνες κλασσικούς. Στόχος εἶναι νά δημιουργηθεῖ τό πρῶτο ψηφιακό ἀρχεῖο ὅλων τῶν 4.500 χειρογράφων τῆς βιβλιοθήκης, ξεκινώντας ἀπό περίπου 1.100 στήν συριακή καί ἀραβική γλῶσσα, τά ὁποῖα εἶναι ἰδιαιτέρως σπάνια. Μιά ὁμάς Ἑλλήνων ἐπιστημόνων φωτογραφίζει χιλιάδες εὐαίσθητα χειρόγραφα, τά ὁποῖα ψηφιοποιοῦνται γιά πρώτη φορά, ἀνάμεσά τους ὁρισμένα ἀπό τά πιό πρώιμα ἀντίγραφα τῶν Εὐαγγελίων. Ἡ ἐργασία αὐτή μπορεῖ νά διαρκέσει περισσότερα ἀπό δέκα χρόνια, χρησιμοποιώντας ψηφιακές κάμερες καί σειρές ἠλεκτρονικῶν ὑπολογιστῶν μαζί μέ πολύπλοκες βάσεις στηρίξεως πού ἔχουν σχεδιασθεῖ γιά νά ὑποστηρίξουν πιό εὐαίσθητα χειρόγραφα.
Ἡ ὁμάς χρησιμοποιεῖ μία πολύπλοκη διαδικασία πού περιλαμβάνει τήν λήψη εἰκόνων σέ κόκκινο, πράσινο καί κυανό φῶς, καί τήν συγχώνευσή τους μέ λογισμικό ἠλεκτρονικοῦ ὑπολογιστοῦ, προκειμένου νά δημιουργηθεῖ μία μοναδική ὑψηλῆς ποιότητος ἔγχρωμη εἰκόνα. Ἄν καί ἡ Μονή ἔχει ἐπιβιώσει πολλῶν πολέμων στήν μακραίωνη ἱστορία της, εὑρίσκεται σέ μιά περιοχή ὅπου ἰσλαμιστές μαχητές ἔχουν καταστρέψει ἀναρίθμητα τεχνουργήματα καί ἔγγραφα στήν Συρία καί τό Ἰράκ. Οἱ χριστιανικές ἐκκλησίες τῆς Αἰγύπτου ἔχουν τεθεῖ, ἐπίσης, στό στόχαστρο ἀπό τούς ἰσλαμιστές στό τραχύ καί ἀραιοκατοικημένο βόρειο Σινᾶ.
Ἡ ψηφιοποίησις μόνο τοῦ πρώτου σταδίου, τῶν συριακῶν καί ἀραβικῶν χειρογράφων, θά διαρκέσει περίπου τρία χρόνια καί ὑπολογίζεται ὅτι θά κοστίσει 2,75 ἑκατομμύρια δολλάρια. Τό πρόγραμμα, τό ὁποῖο ξεκίνησε πέρυσι, ἔχει ἀνατεθεῖ στόν μή κερδοσκοπικό ὀργανισμό Early Manuscript Electronic Library, σέ συνεργασία μέ τήν Μονή καί τήν Βιβλιοθήκη τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Καλιφόρνιας στό Λός Ἄντζελες. Θά παράσχει μία πληρέστερη καταγραφή ἀπό τήν μερική φωτογράφηση μέ μικροφίλμ πού πραγματοποίησε πρίν ἀπό δεκαετίες ἡ Βιβλιοθήκη τοῦ Κογκρέσσου τῶν ΗΠΑ καί ἡ Ἐθνική Βιβλιοθήκη τοῦ Ἰσραήλ, ἐνῶ οἱ δύο θεσμοί καθιστοῦν πλέον τά ἀρχεῖα τους διαθέσιμα στήν νέα προσπάθεια ψηφιοποιήσεως. Ἡ Βιβλιοθήκη τοῦ UCLA ἀνέφερε ὅτι θά ξεκινήσει τήν διαδικτυακή δημοσίευση τῶν χειρογράφων, σέ πλῆρες χρῶμα, ἀπό τό φθινόπωρο τοῦ 2019. «Αὐτή ἡ βιβλιοθήκη εἶναι ἕνα ἀρχεῖο τῆς ἱστορίας τοῦ χριστιανισμοῦ καί τῶν γειτόνων του στόν μεσογειακό κόσμο, καί ὡς ἐκ τούτου ἐνδιαφέρει τίς κοινότητες σέ ὅλο τόν κόσμο πού βρίσκουν ἐκεῖ τήν ἱστορία τους» δηλώνει ὁ Μάικλ Φέλπς, Δδευθυντής τῆς Ἠλεκτρονικῆς Βιβλιοθήκης Πρώιμων Χειρογράφων. Ἡ Ι. Μ. τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης εὑρίσκεται στούς πρόποδες τοῦ Ὄρους Σινᾶ τῆς Αἰγύπτου –ὅπου σύμφωνα μέ τήν παράδοση ὁ Μωυσῆς ἔλαβε τίς Δέκα Ἐντολές, ἱδρύθηκε τόν 6ο αἰῶνα καί εἶναι ἡ παλαιότερη χριστιανική Μονή πού χρησιμοποιεῖται ἀκόμη γιά τήν ἀρχική λειτουργία της. Ἡ Unesco ἔχει κατατάξει τήν περιοχή στούς τόπους Παγκοσμίας Κληρονομίας, ἐπικαλουμένη τό ἱερό καθεστώς της στόν χριστιανισμό. «Ἡ Ἱερά Μόνη τοῦ ὄρους Σινᾶ, ἡ ὁποία εἶναι τμῆμα τῆς ἀνατολικῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, εὑρίσκεται στό ἀσφαλέστερο νότιο μισό τῆς χερσονήσου τοῦ Σινᾶ. Ἀλλά τό 2017 τό Ἰσλαμικό Κράτος ἀνέλαβε τήν εὐθύνη γιά ἐπίθεση σέ κοντινό στή Μονή σημεῖο ἐλέγχου τῆς αἰγυπτιακῆς ἀστυνομίας, κατά τήν ὁποία ἕνας ἀστυνομικός σκοτώθηκε. (…) Ἡ ἀναταραχή πού ἐπικρατεῖ στούς καιρούς μας ἀπαιτεῖ μιά γρήγορη ὁλοκλήρωση αὐτοῦ τοῦ προγράμματος» ἀναφέρει ὁ καθηγούμενος τῆς Μονῆς καί ἀρχιεπίσκοπος Σινᾶ Δαμιανός. «Διά μέσου τῶν αἰώνων οἱ μοναχοί ζοῦσαν ἐδῶ μέ προσευχή, μέ ἀφοσίωση σέ πνευματικούς σκοπούς, μάρτυρες τῆς ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ στήν ἀνθρωπότητα… εἰδικά μέ αὐτή τήν ἔννοια, ἡ Ἱερά Μονή τοῦ Σινᾶ εἶναι μιά κιβωτός, μιά πνευματική κιβωτός μέσα στήν ἐρημιά» ἐπισημαίνει ὁ Σιναΐτης Ἰουστῖνος, βιβλιοθηκονόμος τῆς Μονῆς.
Ἀπειλούμενο μνημεῖο ὁ Ναός τοῦ Ἀπόλλωνος
ΑΝΑΜΕΣΑ στά νέα ψηφιακά ἔργα ἀπό ὅλον τόν κόσμο πού προσετέθησαν στήν πλατφόρμα Google Arts & Culture περιλαμβάνεται ὁ Ναός τοῦ Ἀπόλλωνος στήν Νάξο. Συγκεκριμένα, προσετέθηκαν χθές τριάντα ἀπειλούμενα μνημεῖα τῆς παγκοσμίας κληρονομιᾶς, ὅπως ὁ Ναός τοῦ Ἀπόλλωνος, τό Thomas Jefferson Memorial στίς ΗΠΑ, ὁ Τάφος τοῦ Tu Duc στό Βιετνάμ, μνημεῖα στήν Συρία κ.ἄ.
Πέρυσι, μέ ἀφορμή τήν Παγκόσμια Ἡμέρα Πολιτιστικῆς Κληρονομιᾶς, ἡ Google εἶχε ἐγκαινιάσει τήν πύλη Open Heritage στό Google Arts & Culture, προκειμένου νά ἀναδείξει τήν τεχνολογία πού χρησιμοποιεῖται γιά τήν διατήρηση τῆς πολιτισμικῆς κληρονομιᾶς σέ ὅλον τόν κόσμο. Φέτος, ἡ ἑταιρεία ἐπέκτεινε περαιτέρω τό πρόγραμμα αὐτό, μέ στόχο ὄχι μόνο μνημεῖα πού ἀπειλοῦνται νά διατηροῦνται ψηφιακά, ἀλλά ἐπίσης ἡ ἱστορία τους καί τά δεδομένα πού ὑπάρχουν γι’ αὐτά νά καταστοῦν διαθέσιμα στίς μελλοντικές γενιές ἐρευνητῶν, ἐκπαιδευτικῶν καί σπουδαστῶν.
