ΕΧΟΥΜΕ βαρεθεῖ νά διαβάζουμε καί νά ἀκοῦμε περί πράσινης ἀνάπτυξης καί πῶς αὐτή, ὡς διά μαγείας, θά λύσει ὅλα μας τά προβλήματα.
τοῦ Κ. Ν. Σταμπολῆ*
Ὑπονοώντας, γιά αὐτούς πού ἐμφανίζονται σήμερα διαπρύσιοι ὑποστηρικτές της, ὅτι ἡ «πράσινη ἀνάπτυξη», μεταξύ ἄλλων, θά συμβάλλει ἀπόλυτα καί καταλυτικά στήν ἀντιμετώπιση τῶν τεράστιων οἰκονομικῶν καί κοινωνικῶν προβλημάτων, τά ὁποῖα προϋπῆρχαν, ἀλλά αἴφνης διογκώθηκαν συνέπεια τῆς κρίσης τοῦ κορωνοϊοῦ. Τό σύνθημα περί «πράσινης ἀνάπτυξης» ἔχει «ριχθεῖ» ἀπό πολύ ὑψηλά ἐδῶ καί ἕνα περίπου χρόνο, δηλαδή ἀπό τότε πού ἀνέλαβε τά «ἡνία» τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς ἡ ὁμάδα τῆς Γερμανίδας Οὔρσουλα φόν ντέρ Λάιεν καί τοῦ Ὁλλανδοῦ Τίμερμανς ὑπό τήν ὑψηλή ἐποπτεία τῆς Καγκελαρίου Ἄνγκελα Μέρκελ.
Ἡ δέ πολιτική αὐτή προωθεῖται μέ συστηματικό ἐάν ὄχι ἐπιθετικό τρόπο, ὑπό τό ἕωλο ἐπιχείρημα τῆς Κλιματικῆς Ἀλλαγῆς καί τῆς ὕψιστης δῆθεν ἀνάγκης ἀλλαγῆς τοῦ παραγωγικοῦ μοντέλου ἐδῶ καί τώρα, γιά νά σωθεῖ ὁ πλανήτης ἀπό τήν ἐπερχόμενη καταστροφή. Τελευταῖα, μάλιστα, ἔχει ἐργαλειοποιηθεῖ καί ἡ κρίση τοῦ κορωνοϊοῦ γιά νά ἐνισχύσει τά ἐπιχειρήματα τῆς Κομμισσιόν περί ταχείας μετάβασης σέ ἕνα «πράσινο» μοντέλο ἀνάπτυξης. Τώρα τί σχέση μπορεῖ νά ἔχει ἡ κρίση τοῦ κορωνοϊοῦ, πού ἀποτελεῖ πρωτίστως ἕνα ὑγειονομικό θέμα, μέ τήν «πράσινη ἀνάπτυξη» θά μᾶς τό ἐξηγήσουν ἀσφαλῶς, ἐν εὐθέτω χρόνω, οἱ ἐγκέφαλοι τῶν Βρυξελλῶν καί ἀφοῦ ἐν τῶ μεταξύ θά ἔχουν τινάξει τήν μπάνκα στόν ἀέρα.
Ἡ λογική τῆς «πράσινης» στροφῆς τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης ἔχει δύο σκέλη. Τό πρῶτο εἶναι ὅτι ἡ ΕΕ νοιάζεται εἰλικρινά γιά τήν διάσωση τοῦ πλανήτη ἀπό τήν ἐπερχόμενη καταστροφή ἐλέω Κλιματικῆς Ἀλλαγῆς καί ἄρα εἶναι ὑποχρεωμένη νά καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια γιά μείωση τῶν ἐκπομπῶν τοῦ θερμοκηπίου καί μάλιστα νά τίς μηδενίσει μέχρι τό 2050! Στό δέ πολύ λογικό ἐρώτημα γιατί τήν στιγμή πού ἡ ΕΕ ἔχει ἀναλογικά ἀλλά καί σέ ἀπόλυτα νούμερα, σέ σύγκριση μέ ὅλους τούς ἄλλους μεγάλους ρυπαντές (δηλ. ΗΠΑ, Κίνα, Ἰνδία, Ρωσσία) τίς χαμηλότερες ἐκπομπές (ἡ ΕΕ συμβάλλει συνολικά τό 12,6% τῶν παγκόσμιων ρύπων καί, μάλιστα, μέ μειούμενους ρυθμούς), ἡ συνήθης καί μᾶλλον βλακώδης ἀπάντηση εἶναι ὅτι «ἐπιθυμεῖ» νά ἡγηθεῖ διά τοῦ παραδείγματος. Μέ αὐτόν τόν τρόπο, ὅμως, συναινεῖ ὅπως ὅλες οἱ ἄλλες χῶρες πού δέν ἔχουν παρόμοιες ἀνησυχίες καί παράλογες δεσμεύσεις νά μποροῦν νά διαμορφώνουν πλέον ἀνταγωνιστικές τιμές ἐνέργειας καί ἄρα νά παράγουν καί νά ἐξάγουν πολύ φθηνότερα προϊόντα.
Τό δεύτερο σκέλος τῆς καινοφανοῦς αὐτῆς εὐρωπαϊκῆς λογικῆς εἶναι ὅτι υἱοθετώντας καί καλλιεργώντας τό ἀφήγημα τῆς «πράσινης ἀνάπτυξης», μέ ἔμφαση στήν τεχνολογία, ἡ Εὐρώπη πολύ σύντομα, δηλ. μέσα στά ἑπόμενα 5 χρόνια, θά διακριθεῖ σέ παγκόσμιο ἐπίπεδο, ἀναπτύσσοντας καί ἐξάγοντας τεχνολογικά προηγμένα «πράσινα» προϊόντα καί τεχνογνωσία σέ ὅλον τόν ὑπόλοιπο κόσμο, δημιουργώντας ἔτσι ἀπασχόληση καί ἑκατομμύρια νέες θέσεις ἐργασίας καί βελτιώνοντας μέ αὐτόν τόν τρόπο τίς οἰκονομίες τῶν χωρῶν μελῶν της. Βασικό δέ κριτήριο τῆς «πράσινης» καταλληλότητας ἑνός προϊόντος ἤ βιομηχανικοῦ συστήματος εἶναι κατά πόσο αὐτό συμβάλλει στή μείωση τῶν ἐκπομπῶν τοῦ θερμοκηπίου καί στήν διαδρομή γιά μηδενικό ἀνθρακικό ἀποτύπωμα σέ βάθος χρόνου.
Ἐάν σέ κάτι συνέβαλε ἡ κρίση τοῦ κορωνοϊοῦ στά σχέδια τῆς Κομμισσιόν γιά τήν «πράσινη» στροφή τῆς οἰκονομίας, εἶναι ὅτι αὐτή ἐπέβαλε μέ τό ἔτσι θέλω –ἔχοντάς μας ὅλους «ἔγκλειστους» τούς τελευταίους μῆνες– καί μέ τό κατάλληλο «μασάζ» στίς κυβερνήσεις τῶν χωρῶν μελῶν, τήν «πράσινη» περικεφαλαία στό σχέδιο οἰκονομικῆς ἀνάκαμψης πού ἐνεκρίθη tambour battant στήν τελευταία Σύνοδο Κορυφῆς τῶν Βρυξελλῶν. Ἀφοῦ γιά τά €390 δισ. πού θά δοθοῦν ὑπό μορφή grants στίς χῶρες μέλη ἀλλά καί στά ὑπόλοιπα €360 πού θά μᾶς δανείσουν, θά ἰσχύσουν αὐστηροί ὅροι ὡς πρός τήν ἐκταμίευση τῶν κονδυλίων, οἱ ὁποῖοι θά εἶναι ἄμεσα συνδεδεμένοι μέ «πράσινα» ἔργα καί δράσεις καί αὐστηρές δεσμεύσεις γιά μείωση τοῦ ἀνθρακικοῦ ἀποτυπώματος.
Ὅμως, ἡ προώθηση τῆς «πράσινης» ἀτζέντας τῆς Κομμισσιόν, πού ἔχει πλήρως υἱοθετηθεῖ, χωρίς τήν παραμικρή ἀντίρρηση ἤ ἐναλλακτική πρόταση ἀπό τήν Ἑλληνική κυβέρνηση, δέν θά εἶναι ἀναίμακτη, ἀφοῦ μοίραῖα καί ἐπί τῆ εἰσηγήσει τῶν διαφόρων περιβαλλοντικῶν ὀργανώσεων πού ἔχει ὡς ἀποκλειστικούς συμβούλους ἡ Κομμισσιόν, θά ὁδηγήσει στό κλείσιμο μεγάλων ρυπογόνων βιομηχανικῶν μονάδων (δηλ. διυλιστήρια, χαλυβουργίες, μεταλλουργίες, παραγωγή ἀλουμινίου, κ.λπ.). Μιά πρόγευση αὐτῆς τῆς πολιτικῆς ἔχουμε ἤδη μέ τήν ἀπόφαση τῆς κυβέρνησης Κυρ. Μητσοτάκη γιά ἀπολιγνιτοποίηση μέχρι τά τέλη τοῦ 2023 καί τήν πλήρη ἀπόσυρση τῆς ἠλεκτροπαραγωγῆς ἀπό λιγνίτη τό 2028. Γεγονός πού ὁδηγεῖ στήν αὔξηση τῆς ἀνεργίας (σέ 25.000 ὑπολογίζονται οἱ θέσεις ἐργασίας πού θά χαθοῦν στή Δυτική Μακεδονία καί Πελοπόννησο) καί τῆς ἐνεργειακῆς ἐξάρτησης ἀφοῦ τά 4.0 GW ἐγκατεστημένης λιγνιτικῆς ἠλεκτροπαραγωγικῆς ἰσχύος πού θά χαθοῦν δέν πρόκειται αἴφνης νά ἀντικατασταθοῦν ἀπό Ἀνανεώσιμες Πηγές Ἐνέργειας ἀλλά ἀπό εἰσαγόμενο φυσικό ἀέριο καί εἰσαγωγές ἠλεκτρισμοῦ ἀπό γειτονικές χῶρες.
Στό δέ ἀκολουθούμενο μοντέλο πράσινης ἀνάπτυξης, σύμφωνα μέ πληροφορίες μας, ἡ κυβέρνηση ἐξετάζει σοβαρά τόν τερματισμό τῶν ἐρευνῶν γιά ὑδρογονάνθρακες καί τήν μή ἀξιοποίηση τῶν κοιτασμάτων φυσικοῦ ἀερίου πού διαθέτει ἡ χώρα ὑπό τό ἕωλο πραγματικά ἐπιχείρημα ὅτι σέ λίγα χρόνια ἡ ἀνθρωπότητα δέν θά χρειάζεται πετρέλαιο καί φ. ἀέριο. Τώρα, τό πῶς θά ἐπιτευχθεῖ ἡ «ἐνεργειακή μετάβαση» τῆς χώρας χωρίς τό ἐνδιάμεσο (γιά τά ἑπόμενα 30 χρόνια τουλάχιστον) φυσικό ἀέριο δέν μᾶς τό ἐξηγεῖ οὔτε ἡ κυβέρνηση οὔτε οἱ κατά τά ἄλλα λαλίστατοι περιβαλλοντικοί φορεῖς. Προφανῶς, μέσω τῆς ἀθρόας εἰσαγωγῆς φ. ἀερίου, καί ἠλεκτρισμοῦ ἀπό ἄλλες χῶρες καί τῆς εὐρείας χρήσης ἠλεκτρικῶν αὐτοκινήτων (σημειῶστε ὅτι θά καταναλώνουν κυρίως εἰσαγόμενη ἐνέργεια) καί τῆς παραγωγῆς ὑδρογόνου, πού, ὅμως, εἶναι σέ ἐμβρυακό ἐπίπεδο ἀνάπτυξης στίς περισσότερες χῶρες.
Ἐάν, τέλος, λάβουμε ὑπόψη ὅτι ἡ ἐπιχειρούμενη τώρα τεράστια διείσδυση τῶν ΑΠΕ στό ἐνεργειακό μίγμα τῆς χώρας (κυρίως φωτοβολταϊκά καί αἰολικά) βασίζεται κατά 85%-90% σέ εἰσαγόμενα ἐξαρτήματα, θά πρέπει ἐπιτέλους ἡ κυβέρνηση νά κοιταχτεῖ στόν καθρέπτη καί νά ἀναρωτηθεῖ ἐάν ἡ «πράσινη ἀνάπτυξη» μέ τούς ὅρους πού θέτει ἡ Κομισιόν, πού κατά βάση ἐξυπηρετοῦν τίς βιομηχανοποιημένες χῶρες τοῦ βορρᾶ, ἔχει θέση στό νέο οἰκονομικό μοντέλο πού πράγματι ἔχει ἀνάγκη ἡ Ἑλλάδα καί ὅπου ὁ ἐνεργειακός τομέας ἔχει οὐσιαστικό ρόλο νά παίξει. Πρός τό παρόν ἡ μονολιθική υἱοθέτηση τῆς πολιτικῆς τῆς πράσινης ἀνάπτυξης ὁδηγεῖ μέ μαθηματική ἀκρίβεια στήν περαιτέρω ἀποβιομηχάνιση τῆς χώρας, στή διόγκωση τῆς ἀνεργίας καί στήν αὔξηση τῆς ἐνεργειακῆς μας ἐξάρτησης.
*Πρόεδρος καί Ἐκτελεστικός Διευθυντής τοῦ Ἰνστιτούτου Ἐνέργειας ΝΑ Εὐρώπης (ΙΕΝΕ)
