Tό πετράδι τοῦ στέμματος

ΣΗΜΑΙΑ ἔχει κάνει τήν ἀξιολόγηση τῶν δημοσίων ὑπαλλήλων ἡ Kυβέρνηση.

Λάβαρο τήν κατάργηση τῆς μονιμότητας. Ἡ σκοπιμότης τῶν καθυστερημένων πρωτοβουλιῶν της, μετά ἀπό ἕξι χρόνια παραμονῆς στήν ἐξουσία, εἶναι προφανής: Σέ ὅλον τόν ἀστικό κόσμο οἱ ἔννοιες ἀξιολόγηση καί κατάργηση τῆς μονιμότητας εἶναι ἐξαιρετικῶς δημοφιλεῖς. Συσπειρώνουν. Σέ ὅλους τούς ἐργαζομένους τοῦ ἰδιωτικοῦ τομέα πού καθημερινά γνωρίζουν τήν πίεση τῆς ἀξιολογήσεως καί ἀντιμετωπίζουν τόν κίνδυνο τῆς ἐφαρμογῆς τῆς εὐέλικτης ἐργατικῆς νομοθεσίας καί τῆς ἀπολύσεως, οἱ μεταρρυθμίσεις αὐτές, ἄν γίνουν, ἀποπνέουν ἑνός εἴδους δικαιοσύνη. Γιά αὐτό καί χαιρετίζονται ἐπί τῆς ἀρχῆς. Ὡστόσο καμμιά φορά τά πράγματα δέν εἶναι ἀκριβῶς ὅπως φαίνονται.

Τίς τελευταῖες ἡμέρες δέχομαι τηλεφωνήματα ἀγανακτήσεως ἀπό ἀγανακτισμένους Νεοδημοκράτες, ὑπαλλήλους τοῦ στενοῦ δημόσιου τομέα, Ὑπουργείων, Ὀργανισμῶν καί Νομικῶν Προσώπων, οἱ ὁποῖοι μοῦ περιγράφουν, κατ’ ἀρχάς, πόση ἀξιοκρατία ἔχουν «ζήσει» στό πετσί τους αὐτά τά χρόνια πού κυβερνᾶ ἡ παράταξή μας μέσα στίς ὑπηρεσίες τους. Μοῦ ἀποστέλλουν μάλιστα καί σχετικές ἐγκυκλίους μή ἐφαρμογῆς τῆς ἀξιοκρατίας. Ἀπό ὅ,τι φαίνεται ὁ Μάκης Βορίδης «ἀρίστευσε». Μέ ρωτοῦν οἱ ἄνθρωποι, καί ἐγώ μέ τήν σειρά μου ἀπευθύνω τά ἐρωτήματά τους πρός τόν ἀξιότιμο κύριο Πρωθυπουργό πού ἀπειλεῖ μέ στέρηση μισθοῦ αὐτούς τούς ἀνθρώπους, ἄν δέν δεχθοῦν νά ἀξιολογηθοῦν. Τούς φοβερίζει δηλαδή.

Ρωτοῦν: «Βεβαίως καί νά ἀξιολογηθοῦμε. Εἴμαστε φιλελεύθεροι καί πιστεύουμε βαθιά στήν ἀξιοκρατία. Ἀλλά πές μας εἰλικρινά: Ἄν εἶχες πτυχίο πανεπιστημίου θά δεχόσουν νά σέ ἀξιολογήσει ἕνας ἀπόφοιτος Λυκείου; Διότι στόν ἀσφαλιστικό ὀργανισμό πού ἐργαζόμαστε αὐτό θά συμβεῖ! Θά μᾶς ἀξιολογήσουν ὑπάλληλοι κατηγορίας ΔΕ (δευτεροβάθμιας ἐκπαιδεύσεως). Στίς τοποθετήσεις πού ἔγιναν τό 2021 ἐπελέγησαν προϊστάμενοι ἀπόφοιτοι Λυκείου».

Τό ἀκοῦτε, κύριε Πρωθυπουργέ; Γενικοί Διευθυντές Λυκείου. Ὁ ἄνθρωπος, γεμᾶτος ὀργή, δέ σταμάτησε νά μοῦ μιλάει μέ παράπονο. Νεοδημοκράτης, γιά ὅποια ἀξία ἔχει αὐτό γιά τόν κύριο Μητσοτάκη: «Τό 2021 ἔγιναν στήν ὑπηρεσία μας τοποθετήσεις κατά τό δοκοῦν. Χωρίς ἔλεγχο. Ἔμειναν ἔξω ἀπό θέσεις εὐθύνης πτυχιοῦχοι καί μεταπτυχιακοί πού ἔκαναν ἀναπλήρωση καί ἀντικαταστάθηκαν ἀπό ὑπαλλήλους μέ πειθαρχικά παραπτώματα στήν πλάτη τους, ἀπό ὑπαλλήλους πού ἦταν προϊστάμενοι σέ τμήματα φαντάσματα, ἀπό ὑπαλλήλους πού δέν εἶχαν κἄν θέση».

Ἐάν εἶναι ἀκριβῆ ὅλα τά παραπάνω καί ἔχουν παραβιαστεῖ βαναύσως οἱ ἐγκύκλιοι γιά τίς προαγωγές, ἡ συζήτηση γιά τήν ἀξιολόγηση θά ἔχει προεκτάσεις καί ἐμβαθύνσεις διόλου εὐχάριστες. Θά φθάσουμε στήν καρδιά τοῦ ἐπιτελικοῦ κράτους. Καί τό σάπιο πού θά ἀναδυθεῖ ἀπό ἐκεῖ μέσα, ἐνδεχομένως δέν θά ἀρέσει πιθανόν σέ ὅλους ὅσοι εἶχαν τήν φαεινή ἰδέα νά πάρουν τόν βούρδουλα καί νά ἀπειλοῦν τόν κόσμο μέ στερήσεις μισθῶν.

Ἡ συζήτηση γιά τήν ἀξιολόγηση καί γιά τήν ἄρση τῆς μονιμότητας θά ἔχει ἐπίσης προεκτάσεις, γιατί σέ ἀντίθεση μέ τό παρελθόν τό κέντρο βάρους τοῦ κράτους ἔχει μεταφερθεῖ στίς ἀνεξάρτητες ἀρχές. Ἐκεῖ, ναί, δέν πρέπει νά ὑπάρχει μονιμότητα, καί στίς ΔΕΚΟ. Στόν εὐρύτερο δημόσιο τομέα (ΝΠΙΔ) ὅπου οἱ συμβάσεις εἶναι ἀορίστου χρόνου καί θεωρητικά δέν ὑπάρχει μονιμότητα. Ἐκεῖ πού ὑπάρχουν τεράστια οἰκονομικά ἀντικείμενα καί συμβάσεις δισεκατομμυρίων. Ἐκεῖ πού γίνονται χιλιάδες τριγωνικές προσλήψεις κρυπτομετακλητῶν δημοσίων ὑπαλλήλων: Τούς προσλαμβάνουν ΔΕΚΟ καί ἰδιωτικές ἑταιρεῖες καί τούς «διαθέτουν» σέ γραφεῖα κυβερνητικῶν ἀξιωματούχων.

Στόν σκληρό δημόσιο τομέα σήμερα δέν ὑπάρχουν τόσα πολλά νά συζητήσεις, ὅσο στό παρελθόν. Πολλές λειτουργίες γίνονται ἐκχώρηση σέ ἰδιῶτες (out sourcing) ‒Τό Ταμεῖο Ἐθνικῆς Ὁδοποιίας ἀντικαταστάθηκε ἀπό τούς παραχωρησιούχους, ἤ στό gov.gr (oἱ πολῖτες σπανίως εἰσέρχονται πλέον σέ ἐφορίες, πρωτοδικεῖα κ.λπ. καθώς ὅλα γίνονται ἠλεκτρονικά) ἐνῷ ὅλες τίς συμβάσεις μέ μεγάλο οἰκονομικό ἀντικείμενο τίς ὑπογράφουν οἱ ὑπηρεσιακοί γενικοί γραμματεῖς. Οἱ ἀπ’ εὐθείας διοριζόμενοι καί ἀπευθυνόμενοι στό Μέγαρο Μαξίμου. Τό ἐπιτελικό κράτος ἔχει καταργήσει πλήρως τήν ἱεραρχία. Μόνο σέ συγκεκριμένους τομεῖς (νοσοκομεῖα, πολεοδομίες, ἀσφαλιστικούς ὀργανισμούς) ὑπάρχει φυσική ἐπαφή τοῦ πολίτη μέ τόν ὑπάλληλο.

Ἡ συζήτηση γιά τήν ἀξιολόγηση καί τήν μονιμότητα θά θέσει τέλος δύο κομβικά ἐρωτήματα.

Τό πρῶτο: Πῶς νά ἀξιολογήσει τό κράτος ὁ πολίτης ὅταν τό κράτος ἔχει ἀποσυρθεῖ καί δέν ὑπάρχει; Σέ ὅλη τήν ἐπικράτεια ἔχουν κλείσει τήν τελευταία ἑξαετία σχολεῖα, ἐφορίες, ἀστυνομικά τμήματα, ταχυδρομεῖα, εἰρηνοδικεῖα, τράπεζες, στρατόπεδα. Ἀναζητοῦνται ἴχνη ζωῆς. Ὁ πολίτης ταξιδεύει καί πληρώνει τόν κοῦκο ἀηδόνι γιά νά κάνει μιά ἀποποίηση κληρονομιᾶς. Γιά νά ἔχει σχολεῖο τό παιδί του. Γιά… Γιά… Εἶναι σίγουρη ἡ Κυβέρνηση ὅτι ἐπιζητᾶ αὐτή τήν ἀξιολόγηση;

Τό δεύτερο: Τό κράτος ὁμολογεῖ τήν ἀδυναμία του νά εἶναι ἀμερόληπτο νά κάνει διορισμούς, νά χτυπᾶ τήν φοροδιαφυγή, νά ἐγγυᾶται τίς ἀτομικές ἐλευθερίες τῶν Ἑλλήνων καί γιά αὐτό ἱδρύει συνεχῶς ἀνεξάρτητες καί ρυθμιστικές ἀρχές. Τήν ἀσφάλεια τῶν τραίνων δέν τήν ἐγγυᾶται τό Ὑπουργεῖο Μεταφορῶν ἀλλά ἡ Ρυθμιστική Ἀρχή Σιδηροδρόμων ὅπως πληροφορηθήκαμε. Οἱ πολῖτες δέν ψήφισαν Μητσοτάκη ἀλλά Τσιαπαρίκου. Τίς προσλήψεις στό Δημόσιο δέν τίς ἐγγυᾶται τό ἁρμόδιο Ὑπουργεῖο Διοικητικῆς Μεταρρυθμίσεως ἀλλά τό ΑΣΕΠ. Τήν καταπολέμηση τοῦ μαύρου χρήματος ἡ Ἀρχή Νομιμοποιήσεως Ἐσόδων.

Ἀναφέρω τρία παραδείγματα. Ἄν οἱ ἀνεξάρτητες ἀρχές ὑποκαθιστοῦν τό κεντρικό κράτος, τότε οἱ παλαιές διευθύνσεις πού ἀντιστοιχοῦν σέ αὐτές πρέπει νά κλείσουν. Καί ὁ μεταρρυθμιστής Πρωθυπουργός θά πρέπει νά λύσει σχέσεις ἐργασίας, ὄχι νά ἀπειλεῖ μέ στερήσεις μισθῶν. Θά τό κάνει; Στοιχηματίζω πώς ὄχι. Γιατί κατά βάση ὁ κύριος Πρωθυπουργός ἀγαπᾶ τόν κρατικομονοπωλιακό καπιταλισμό. Τόν κατά Πουλαντζᾶ «κομπραδόρικο». Τήν ἀγαστή συνεργασία μεταξύ τῶν μετρημένων στά δάκτυλα ἐθνικῶν πρωταθλητῶν τῆς διαπλεκόμενης οἰκονομίας, τῶν διεφθαρμένων μανδαρίνων τῆς κρατικῆς νομενκλατούρας καί τῆς λαίμαργης πολιτικῆς. Στό μοντέλο αὐτό, οἱ μανδαρίνοι τῆς νομενκλατούρας δέν περνοῦν ποτέ ἀπό ἀξιολόγηση.

Συμπέρασμα: Τό πετράδι τοῦ στέμματος, ἡ ἀξιολόγηση καί ἡ μονιμότητα, ἴσως καί νά μήν ἀκτινοβολοῦν τόσο ὅσο νομίζει ὁ Πρωθυπουργός. Ἡ φάβα κρύβει ἐνίοτε πολλούς λάκκους.