Κοιτάζω τήν ἡμερομηνία καί ἀπορῶ μέ τόν ἑαυτό μου… Ἔχω χάσει τήν αἴσθηση τοῦ χρόνου.
4 Ἰουνίου 2016 ἦταν ἡ ἡμέρα πού παρουσίασα τό βιβλίο τοῦ Δημήτρη Σιούφα στό Πολεμικό Μουσεῖο. Τόσο γρήγορα πέρασε ὁ καιρός; Θά ὁρκιζόμουν ὅτι ἦταν πέρυσι. Ἦταν εὐτυχισμένος ἐκείνη τήν ἡμέρα. Ἔλαμπε! Τό χωριατόπαιδο ἀπό τήν ὀρεινή Καρδίτσα, πού –ὅπως μοῦ εἶχε διηγηθεῖ– περπατοῦσε δύο ὧρες μέσα στό χιόνι γιά νά φτάσει στό σχολεῖο του ὡς μαθητής, ἔδινε λογαριασμό γιά τά πεπραγμένα του στόν δημόσιο βίο ἐκείνη τήν ἡμέρα. Καί ἔδινε λογαριασμό μπροστά στόν στενό φίλο του, Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο.
Στήν ὁμιλία μου ξέχασα νά ἀναφέρω ὅτι τό σύνθημα «Σεμνά καί ταπεινά» –πού ἄλλοι ὑπουργοί τῆς ΝΔ ἀκολούθησαν τήν περίοδο 2004-2009, ἦταν δικῆς του ἐμπνεύσεως. Ὅπως καί ὅτι διηύθυνε μαεστρικά τίς ἐργασίες τῆς Βουλῆς, σέ μιά ταραγμένη περίοδο τῆς πολιτικῆς ζωῆς. Ὅπως καί ὅτι τό Ἀσφαλιστικό τοῦ 1990-1993 εἶχε τήν ὑπογραφή του! Ὀπαδός τοῦ Τύπου, μέ καλοῦσε πολύ τακτικά στό τηλέφωνο γιά νά μέ ἐνθαρρύνει, νά μοῦ ἐπισημάνει, νά μοῦ ὑποδείξει κάτι ἐνδιαφέρον. Ὄχι γιά τήν προσωπική προβολή του, ἀπαραιτήτως!
Ἀντί ἄρθρου, ἐπιλέγω σήμερα νά τόν ἀποχαιρετήσω μέ τίς σκέψεις πού ἀνέπτυξα στήν ἐκδήλωση γιά τό βιβλίο του. Ἦταν μία περίοδος πού ἔζησα ἀπό πολύ κοντά. Δέν ξέρω ἄν εἶμαι ἀντικειμενικός. Γράφω τήν ἀλήθεια, ὅμως!
«Τήν ἡμέρα πού μοῦ παραδώσατε τό νέο βιβλίο σας, μελετοῦσα μιά συνέντευξη τοῦ προέδρου Ὀμπάμα στόν Τζώρτζ Στεφανόπουλο. Σέ αὐτήν ἀνέλυε, μεταξύ ἄλλων, τήν ἄποψή του γιά τή διακυβέρνηση τῶν μεγάλων δημοκρατικῶν κοινωνιῶν. Ἔλεγε, μεταξύ ἄλλων: “Μερικές φορές, τό καθῆκον τῆς κυβέρνησης εἶναι νά κάνει σταδιακές βελτιώσεις ἤ νά ἀλλάξει τήν πορεία κατά δύο μοῖρες πρός τόν Νότο ἤ τόν Βορρᾶ, ὥστε δέκα χρόνια ἀργότερα νά βρεθοῦμε σέ ἕνα διαφορετικό μέρος. Ἐκείνη τή στιγμή, ὁ κόσμος μπορεῖ νά νομίζει ὅτι χρειάζεται ἀλλαγή κατά πενῆντα μοῖρες, ἀλλά ἐσύ ξέρεις πώς, ἄν συμβεῖ αὐτό, τό πλοῖο θά μπατάρει’’.
Μελέτησα τό βιβλίο γιά τά πεπραγμένα σας, κύριε πρόεδρε, καί τά πεπραγμένα τῆς κυβέρνησης Καραμανλῆ πάνω σέ αὐτή τή βάση. Πόσες μοῖρες ἄλλαξε ἐν τέλει τήν πορεία τοῦ πλοίου ἡ κυβέρνηση τῆς περιόδου ἐκείνης; Ὅταν ἀποχώρησε ἀπό τήν ἐξουσία ὑπῆρχε ἡ ἐντύπωση ὅτι τήν ἄλλαξε λίγο, κατά δύο μοῖρες. Σήμερα, ὅμως, μέ τήν ἀσφάλεια τῆς ἀπόστασης τοῦ χρόνου, μποροῦμε, ἄραγε, νά λέμε τό ἴδιο ἤ ὑπό τό φῶς τῶν νέων δεδομένων πρέπει οἱ μοῖρες νά αὐξηθοῦν;
Θά μποροῦσα ἁπλῶς νά ἰσχυριστῶ ὅτι ὅσοι τήν ἀμφισβήτησαν καί ἐπιχείρησαν τότε νά τῆς φορτώσουν τίς ἁμαρτίες τους (καί τή χρεοκοπία), σήμερα εἶναι καθημερινά ἀπολογούμενοι στά κανάλια. Τό πρῶτο σημεῖο τοῦ βιβλίου σας στό ὁποῖο πρέπει νά σταθοῦμε, κύριε πρόεδρε, εἶναι ἡ συνολική ἀντίληψη τῆς κυβέρνησης αὐτῆς γιά τήν πολιτική. Καί μέσα ἀπό τά προσωπικά σας παραδείγματα μποροῦμε κάλλιστα νά καταλάβουμε τί σήμαινε. Τό βασικό δόγμα αὐτῆς τῆς κυβέρνησης ἦταν –σᾶς μεταφράζω– ὅτι “ἄν θέλεις νά ἔχεις διάρκεια στήν πολιτική καί νά εἶσαι χρήσιμος στούς πολῖτες, μή φοβᾶσαι νά φεύγεις, νά εἶσαι διατεθειμένος ἀνά πᾶσα στιγμή νά ἐγκαταλείψεις τήν καρέκλα”. Περιγράφετε στό βιβλίο σας τή σκηνή ὅπου ὑποβάλατε τήν παραίτησή σας στόν πρωθυπουργό γιά τό μπλάκ ἄουτ τῆς ΔΕΗ τό καλοκαίρι τοῦ 2004, καθώς καί τήν ἀντίδρασή του: τήν ἔσκισε μπροστά σας καί σᾶς στήριξε. Ἀντίληψη τῆς κυβέρνησης αὐτῆς ἦταν ἡ ἀντίθεση στόν δογματισμό. Παρά τήν ξεκάθαρη φιλελεύθερη ταυτότητά της, ἐκείνη ἡ κυβέρνηση τῆς ΝΔ δέν πίστευε στόν ἄκρατο νεοφιλελευθερισμό καί στίς τυφλές ἰδιωτικοποιήσεις.
Ἀκυρώσατε τήν ἰδιωτικοποίηση τῆς ΔΕΠΑ –σχέδιο Σημίτη– καί τό ξεπούλημά της στούς Ἱσπανούς ἀντί 285.000.000 εὐρώ. Κοπιάσατε, τῆς αὐξήσατε τήν ἀξία σέ 2 δισ. εὐρώ καί τήν κάνατε κερδοφόρα, χωρίς μάλιστα νά τήν ἐντάξετε σέ κάποιο Ὑπερταμεῖο…
Τό δεύτερο σημεῖο τοῦ βιβλίου Σιούφα στό ὁποῖο θέλω νά σταθῶ εἶναι ἡ ἐνεργειακή πολιτική τῆς χώρας, ὅπως αὐτή ἐκπονήθηκε καί τέθηκε σέ ἐφαρμογή ἀπό τήν κυβέρνηση Καραμανλῆ…
…Ὑπάρχει ὁ μῦθος ὅτι ἡ ἐνεργειακή πολιτική Καραμανλῆ ἦταν φιλορωσσική καί ἀντιαμερικανική. Δέν ὑπάρχει τίποτε πιό ἀνακριβές ἀπό αὐτό. Στήν πραγματικότητα, ἡ κυβέρνηση Καραμανλῆ ἦταν ὑποχρεωμένη νά ἀναζητήσει καί ἄλλους ἐνεργειακούς διαδρόμους, ἐναλλακτικούς ἀπό τόν ἀζερικό-τουρκικό πού τῆς πρότειναν ὡς μόνη ἐπιλογή οἱ ΗΠΑ.
Φαντάζεται κανείς Ἕλληνα πρωθυπουργό νά παρακαλᾶ Τοῦρκο ὁμόλογό του νά ἀνοίξει τή ροή φυσικοῦ ἀερίου ἀπό τήν Τουρκία σέ περίπτωση ἐθνικῆς κρίσης;…
…Ἡ πολιτική Καραμανλῆ δέν ἦταν λοιπόν φιλορωσσική ἤ ἀντιαμερικανική –ἦταν ἐθνική καί πατριωτική. Ἦταν, ὅμως, κατά βάθος καί κάτι ἄλλο: ἀντι-τουρκική. Ἡ διέλευση τοῦ ρωσσικοῦ ἀγωγοῦ πετρελαίου καί φυσικοῦ ἀερίου παρέκαμπτε τά Δαρδανέλλια. Θά περιόριζε δραματικά τή σημασία τῆς Τουρκίας…
Τό τρίτο σημεῖο τοῦ βιβλίου Σιούφα στό ὁποῖο θά ἤθελα νά σταθῶ εἶναι οἱ μεταρρυθμίσεις. Σήμερα, μέ τήν ἀπόσταση τοῦ χρόνου, πού βοηθᾶ νά καθαρίζει ὁ ὁρίζοντας, βλέπουμε ὅτι ἡ κυβέρνηση στήν ὁποία μετείχατε, κύριε ὑπουργέ, ἦταν μπροστά ἀπό τήν ἐποχή της. Καί νά μήν τό ὁμολογοῦν, στά χνάρια της πατοῦν σήμερα οἱ πολιτικές δυνάμεις τῆς χώρας. Στόν δικό σας τομέα πατοῦν πάνω στό νομοθετικό πλαίσιο γιά τήν ἀπελευθέρωση τῶν ἀγορῶν φυσικοῦ ἀερίου, στόν ἀναπτυξιακό νόμο πού ἄνοιξε 40.000 θέσεις ἐργασίας καί ἔφερε 10.459 ἐπενδύσεις, στό Ταμεῖο Ἐγγυοδοσίας Μικρομεσαίων Ἐπιχειρήσεων, στήν ἀπελευθέρωση τοῦ ὡραρίου τῶν καταστημάτων, στή προστασία τῶν δικαιωμάτων τοῦ καταναλωτῆ…
…Ἄφησα τελευταῖες δύο μεγάλες μεταρρυθμίσεις πού ἐπικυρώνουν τήν ἄποψή μου, ὅτι ἡ κυβέρνησή του ἦταν μπροστά ἀπό τήν ἐποχή της: τόν νόμο γιά τά μέσα ἐνημέρωσης καί τίς μεγάλες ἰδιωτικοποιήσεις. Ὅσον ἀφορᾶ τόν πρῶτο δέν χρειάζεται νά πῶ πολλά. Σήμερα παρατηροῦμε νά υἱοθετεῖται ὁ νόμος αὐτός ἀπό τούς ἰδεολογικούς ἀντιπάλους τῆς παράταξης σέ παραλλαγές, ἀλλά νά μήν υἱοθετεῖται ἀπό τήν παράταξη τῆς ὁποίας ἡγήθηκε. Πρωτότυπο, ἀλλά ἰσχύει.
Ὅσον ἀφορᾶ τίς ἰδιωτικοποιήσεις, ἕνα ἐρώτημα μόνο: μετά τίς ἰδιωτικοποιήσεις τοῦ ΟΤΕ, τῆς Ὀλυμπιακῆς, τῶν λιμανιῶν, τῆς Ἐμπορικῆς Τράπεζας, ἔγινε ἀπό τό 2009 μέχρι σήμερα καμμιά μεγάλη ἰδιωτικοποίηση μέ μεγάλο κοινωνικό ὄφελος; Ἔσπασε κανείς ἄλλος αὐγά; Τά ἔβαλε μέ τό πελατειακό κράτος στίς ΔΕΚΟ;
Δική μου πεποίθηση εἶναι ὅτι αὐτή ἡ κυβέρνηση πιστώνεται μεγάλες ἐθνικές ἐπιλογές, ἀπό τίς ὁποῖες ὠφελεῖται ἡ χώρα μέχρι σήμερα». Καί τίς πιστώνεται, γιατί ἐκ τῶν ὑστέρων καί μέ τήν ἀπόσταση τοῦ χρόνου διαπιστώνουμε ὅτι διέθετε αὐτό πού ψάχνουν ὅλοι σήμερα καί δέν βρίσκουν: ΕΘΝΙΚΟ ΑΦΗΓΗΜΑ.
Καί ἄν θέλουμε νά εἴμαστε πλήρεις πρέπει νά θυμηθοῦμε τήν μέθοδο μέ τήν ὁποία ἔγιναν:
Τό σύνθημα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ἦταν μεταρρυθμίσεις μέ κοινωνική συναίνεση.
Ἡ ἰδιωτικοποίηση τῆς Ὀλυμπιακῆς ἔγινε σέ συμφωνία μέ τούς ἐργαζόμενους τῆς Ὀλυμπιακῆς.
Ἡ μείωση τοῦ προσωπικοῦ τοῦ ΟΤΕ ἔγινε μέ τήν συμφωνία τῶν ἐργαζομένων τοῦ ΟΤΕ.
Ὁ νόμος πλαίσιο τῆς Μαριέττας Γιαννάκου ψηφίστηκε μετά ἀπό ἑνάμιση χρόνο διάλογο.
Οἱ δικοί σας νόμοι, κύριε Σιούφα, πέρασαν μέσα ἀπό διάλογο στά Ἐθνικά Συμβούλια Ἔρευνας καί Ἀνταγωνιστικότητας.
Ὅπως δηλώνει σήμερα καί ὁ Πρόεδρος Ὀμπάμα, «ἡ ἀλλαγή ἀπαιτεῖ κάτι περισσότερο ἀπό τό νά ὑψώνεις τήν φωνή σου. Ἀπαιτεῖ νά ἀκοῦς καί ἐκείνους πού διαφωνοῦν».
Κλείνω, κύριε Πρόεδρε, κύριε Σιούφα, μέ μιά γενικότερη ἐπισήμανση: Σήμερα ὁ δημόσιος διάλογος διαμορφώνεται ἀπό δύο εἰδῶν πολιτικούς. Ἀπό τούς λαϊκιστές καί ἀπό τούς μεταρρυθμιστές.
Τούς λαϊκιστές τούς ξέρουμε. Τούς πληρώνουμε κάθε μέρα. Ἀλλά μέ δεδομένο καί τό δικό σας ἀποτύπωμα στό Ὑπουργεῖο Ἀνάπτυξης καί, γενικότερα, ὅμως, πιστεύω ὅτι μεταρρυθμιστές δέν εἶναι ὅσοι ὑπόσχονται τίς μεταρρυθμίσεις, ἀλλά ὅσοι κάνουν μεταρρυθμίσεις.
Οἱ ἥρωες τοῦ πολέμου συνήθως λένε «ὄχι» στόν νέο πόλεμο. Ἀλλά μόλις κηρυχθεῖ, στό μέτωπο δέν πᾶνε αὐτοί πού τόν ζητοῦσαν. Αὐτοί συνήθως λακίζουν. Πρῶτοι τρέχουν ἐκεῖνοι πού ξέρουν νά πολεμοῦν.
Πρέπει νά ἔχεις περάσει μέσα ἀπό τήν φωτιά γιά νά πέσεις στήν φωτιά.
Καί ἡ κυβέρνηση στήν ὁποία μετείχατε πέρασε διά πυρός καί σιδήρου κληροδοτώντας σέ ἐμᾶς μιά πολύτιμη παρακαταθήκη».
