Εἶναι εὔκολο νά κάνεις κριτική
Ἰδιαίτερα στήν Ἑλλάδα, πού ὁ κρατικός μηχανισμός ἦταν καί εἶναι γιά γέλια, ἡ κριτική καί ἡ ἀπαξίωση τῆς κάθε κυβερνήσεως εἶναι πανεύκολη, ἀλλά δύσκολα ἀποφεύγεται…
Αὐτές τίς μέρες, μέ τήν «Μήδεια» πού διήρκεσε μόλις δύο ἡμέρες, μίλησα μέ φίλους στό ἐξωτερικό. Ὁ πρῶτος ἀπό τήν Ρωσσία: «Νιός ἤμουν καί γέρασα. Τριάντα χρόνια πρίν εἴχαμε στήν Ἑλλάδα παρόμοια κακοκαιρία καί πάλι διακοπές. Τό ξαναλέω: τό πρόβλημα δέν εἶναι οἱ κυβερνήσεις, τό πρόβλημα εἶναι ὁ πεπαλαιωμένος κρατικός μηχανισμός, πού μαζεύει λογιῶν χαραμοφάηδες νά διοικοῦν ἀνθρώπους πού εἴτε βρίσκονται σέ καθεστώς μόνιμης ἐργασιακῆς ἀσυλίας (βαθύ δημόσιο) εἴτε σέ καθεστώς σύμβασης ἀορίστου (μέ ἀνούσιο μέλλον). Αὐτός ὁ κρατικός μηχανισμός (πού οὐσιαστικά κυβερνᾶ αὐτό πού ὀνομάζουμε χώρα), θά καταρρεύσει μόνον ὅταν καταρρεύσει τό κράτος. Παρ’ ἐλπίδα ἀφοῦ ξεπουλήθηκε ἡ κρατική περιουσία γιά πινάκιο φακῆς, πίστευα πώς διά τῆς ἐπαγωγῆς, θά ἄρχιζε νά ἀλλάζει τοὐλάχιστον ἡ νοοτροπία τῶν στελεχῶν διοίκησης. Φεῦ! Καμμία ἀλλαγή. Πάντα φταῖνε οἱ ἄλλοι, οἱ προηγούμενοι, οἱ ἀλαργινοί, οἱ γείτονες καί οἱ ξένοι. Δέ μοῦ πέφτει καί λόγος στήν τελική, καθώς δέν ζῶ ἐκεῖ καί δέν συνεισφέρω μέ τό νά πληρώνω φόρους, ἀλλά ἡ κατάσταση εἶναι ἁπλά τραγική, ἀρκούντως ἰδιωτική, μέ ἕναν μοναδικό παγκόσμια κρατικό μηχανισμό, πού μοιάζει στόν σοβιετικό, μόνο στά ἄσχημά του, στήν ἀδιαφορία δηλαδή, τήν τεμπελιά, πού πηγάζει ἀπό τήν σιγουριά τῆς σταθερῆς πληρωμένης ἐργασίας, καί τοῦ ἀτιμώρητου πού ἐπικρατεῖ στόν ἰδιωτικό τομέα. Μέχρι καί τό Βιετνάμ εἶναι πιό σύγχρονο πλέον. Καί ὁ Χό-Τσί-Μίνχ θά γελάει ἐκεῖ στήν κόλαση…» Ἡ ἄλλη φίλη, ἀπό τό Μόντρεαλ: «Τρεῖς χιλιάδες ὑπάλληλοι μέ 2.200 ὀχήματα καί τεράστια ἐμπειρία δέν σώζουν τό Μόντρεαλ ἀπό ἀντίστοιχες καταστάσεις. Ἄν πέσει ἕνα δέντρο σέ κολώνα δέν φταίει οὔτε ἡ κυβέρνηση οὔτε ἡ δήμαρχος. Φταῖνε οἱ φυσικές συνθῆκες. Χρειάζεται χρόνος γιά νά ἐπέμβει τό συνεργεῖο, νά φτάσουν δηλαδή στό σημεῖο, νά ἐντοπίσουν τή ζημιά, νά ἐπιδιορθώσουν. Σήμερα οἱ μισοί Μοντραλέζοι δέν ἔχουν ἴντερνετ καί τήν προηγούμενη ἑβδομάδα δέν εἶχαν οἱ ἄλλοι μισοί καθώς ἔγιναν ζημιές στά δύο μεγάλα δίκτυα». Καί παραπέμπει σέ προχθεσινό δημοσίευμα τοῦ «Guardian» πού ἀναφέρει: «Ἑκατομμύρια χωρίς ρεῦμα καί εἰκοσιένας νεκροί ἀπό τόν δριμύτατο χειμῶνα πού σαρώνει τίς ΗΠΑ»… Καί οἱ δύο καλά τά εἶπαν. Ναί, τό κράτος μας διαθέτει καί πεπαλαιωμένο μηχανισμό καί μιά ἀπέραντη σοβιετική γραφειοκρατία. Ναί, συμβαίνουν καί ἀλλοῦ αὐτά, ἀλλά ἐδῶ μιλᾶμε γιά ΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ χιονόπτωση. Δυστυχῶς, τό «ἐπιτελικό κράτος» δέν τό ἔχουμε ἀκόμη δεῖ. Ἐλπίζουμε νά τό δοῦμε σύντομα, πρίν εἶναι ἀργά γιά ὅλους.
Καί καλά θά κάνουν οἱ ἁρμόδιοι γιά τήν Πολιτική Προστασία νά λένε λίγα καί νά ἀποφεύγουν ἐκεῖνο τό τροπάριο πού λέει «Δέν εἶναι τώρα ὥρα γιά κριτική». Οἱ πρόγονοί μας ἔλεγαν «Τῶν φρονίμων, ὀλίγα»… Τό 1975, σέ μιά σύναξη τῆς ΟΝΝΕΔ, στό ξενοδοχεῖο «Σεμίραμις», μίλησε στούς νέους ὁ Κωσταντίνος Καραμανλῆς, γιά τίς δομές τοῦ κράτους. Κάποια στιγμή, ὁ Διονύσης Μπεχράκης –ἄν θυμᾶμαι καλά– ζήτησε τόν λόγο καί εἶπε ὅτι «Δέν ὑπάρχουν τά κατάλληλα μέσα». Ὁ Καραμανλῆς γύρισε πρός τό μέρος του, τόν κοίταξε καί εἶπε: «Οἱ ἔξυπνοι ἄνθρωποι, μέ λίγα μέσα, κάνουν πολλά».
